Eventoj, n-ro 144, 1/marto-98, retposxta versio
***********************************************

Enhavotabelo
------------

Tekstojn de la artikoloj vi trovas post la enhavtabelo

--------------------------------------------------------------------------

TITOLPAGxE
//////////

- Komunikoj de FAME-Fondajxo
  --------------------------
  - Transdono de la kulturpremio al Marjorie Boulton
  - Sebteno de la biblioteko en Kortrijk per 3000 DEM

- Alvoko de ERA
  -------------
  En la martofina interregistara konferenco en Stokholmo ERA intencas
  aktive elpasxi en la intereso de Esperanto, kaj bezonas financan
  subtenon

- Komuniko de UEA pri la alvoko de ERA
  ------------------------------------
  Antaue UEA jam cxesigis rilatojn al ERA, "ne apogas agreseman manieron"
  do ne apogas la alvokon...

FAKA APLIKADO
/////////////

- Apliko de Esperanto en Scienco kaj Tekniko
  ------------------------------------------
  Cxeha E-Asocio revivigas la famajn konferencojn!

- Samtempe diskonigu E-on kaj gajnu monon!
  ----------------------------------------
  Partoprenu la surmerkatigon de la profesia luddisko Billy!

- Survoje
  -------
  Nova germana E-entrepreno en interkultura sfero

ARANGxOJ
////////

- Detala monata kalendaro 04-16. de aprilo
- Pli  detalaj informoj pri
    - 2-a danuba Esp-ista Scienca kaj Kultura Forumo
    - Internacia Semajno pri Kulturo kaj Turismo
    - Seminario de TEJO: Homaj Rajtoj
- Invito al la Internacia Junulara Festivalo!

MOVADAJ AFEROJ
//////////////

- Elektoj en la Akademio de Esperanto (rezultoj)
- Pasporto al la tuta mondo (videoprojekto de ELNA, parto 2)
- Magnetofona Servo enkadre de E-Asocio de Britio
- Bialistoko vivas! Raporto pri la E-societo kaj Fondajxo Zamenhof
- Rerigardo 97 - resuma brosxuro el Nurnbergo
- Diskutforumo de UEA en interreto
- Jubileoj: Stokholmo: 100 jara, Nurnbergo: 110 jara

- MALLONGE      : 9 informoj
- REAGOJ        : Haupenthal pri la elektoj en la Akademio
- KVINPETALO    : Domido
- INSTRUADO,ILEI: Verboj podio-centren (serio pri lerniloj, parto 5)
                  32-a ILEI-konferenco
- KONKURSO      : Poentokolekta konkurso por plenagxuloj. Taskoj 7.
- RADIO         : 2-a radioelsendo per interreto (el Tallin)
                  Direktorinaj respondoj cxe Pola Radio
                  Pekino retposxte
- ANONCETOJ     : 8 senpagaj anoncetoj
- INTERESE      : Renkonti homojn dum vojagxado
                  Malviraj krokodiloj
                  Espro: cxu nova ido?
                  Kiu estas Georg Soros?

SUPLEMENTO (sciencpopulraj legajxoj): Sxuo-produktado
----------

**************************************************************************
**************************************************************************


TITOLPAGxE
//////////

Ragnarsson omagxe al Boulton

FAME-kulturpremio al Marjorie Boulton
=====================================

La solena matineo, dum kiu FAME-fondajxo transdonos la 6-an
Esperanto-kulturpremion de Aalen al d-ro Marjorie Boulton, okazos
dimancxon la 26-an de aprilo 1998 en la urba biblioteko de la
sudgermana urbo Aalen.

La omagxan paroladon por Boulton prezentos alia fama
esperantista poeto, islandano Baldur Ragnarsson. Laux koncerna
kontrakto, FAME disponigas la premion kaj la urbo arangxas la
matineon en Torhaus (pordega domo), kie trovigxas ankaux la
biblioteko de Germana Esperanto-Instituto. La matineon, al kiu
krom esperantistoj estas invitataj precipe auxtoritatuloj kaj
eminentuloj de la publika vivo, akompanos ekspozicio kun verkoj
de Boulton.

Biblioteko savota
=================
FAME-fondajxo krome jxus decidis, per 3000 germanaj markoj
kontribui al savado de eminenta kolekto de precipe
E-periodajxoj, la biblioteko de fondajxo Vanbiervliet en
belga urbo Kortrijk. Post la morto de la fondinto, tiu biblioteko
endangxerigxis pro manko de mono en la urba kaso. Flandra
Esperanto-Ligo (FEL) trovis nun homojn, kiuj povos dauxrigi la
laborojn necesajn por savi la bibliotekon, sed FEL sola ne
kapablis pagi la kostojn, kiujn nun je du trionoj transprenis
FAME-fondajxo.

Stefan Maul
prezidanto de FAME


***************************************************************************


Tuj 5.000 dolaroj por sukcesigi la esperantistajn tezojn cxe la 1-a
"Business Forum" kaj cxe la Interregistara Konferenco de Unesko pri "La
kultur-politikoj por disvolvigxo"

Alvoko de ERA pri la Stokholma Konferenco
=========================================

Esperanto Radikala Asocio, ERA partoprenas en Stokholmo, de la 29-a de
marto gxis la 4-a de aprilo, en la Interregistara Konferenco de Unesko pri
"La kultur-politikoj por disvolvigxo" kaj la "1-a Business Forum" de
Unesko, pri la temo: Entrepreno, disvolvigxo kaj kulturo de la homo en la
tutgloba erao. La atendata partopreno estas 1500 reprezentantoj de la
sxtatoj kaj de la organizajxoj aligxintaj al Unesko, krom cx. 200 zorge
selektitaj entreprenestroj. Inter la elstaraj nomoj de partoprenantoj estas
Nelson Mandela, Desmond Tutu, Umberto Eco, Perez de Cuellar. En la Forumo
ERA ilustros "La kostojn de euxropa lingva (ne)komunikado", prezentitaj en
la samnoma libro prizorgita de la Nobel-premiito pri ekonomiko '94 R.
Selten, jxus publikigita de la asocio ankaux danke al kontribuo de Euxropa
Unio.

Krom informi la registarojn, la asociojn kaj la entreprenistojn
cxeestantajn, kaj cxe la Konferenco kaj cxe la Forumo, pri la neceso
validigi la rajton je neuxtrala lingvo por la internacia komunikado kaj
tiucele adopti Esperanton, estas du fundamentaj postuloj, kiujn espERAnto
faros cxe la Konferenco:

1. starigo de "Observejo pri la fenomenoj de lingvovorado kaj etnodetruado"
en la mondo, ankaux konsidere al la spertitaj lingvodidaktikaj ecoj de
Esperanto.

2. kunvoko de internacia konferenco pri la progresiva plimalricxigo de la
lingva-kultura medio-sistemo kaj pri la lingvaj politikoj estigendaj por
bloki gxin.

Krome ni intencas starigi reton da institucioj, NRO-oj (ne-registaraj
organizajxoj - ndlr) kaj entreprenistoj pretan agi en la direkto de ni cxi-
supre indikita.

Por konsistigi kadron al nia partopreno, devus okazi ankaux manifestacio,
por subteni Esperanton kiel defendilon de la lingva diverseco, kaj livero
al la Gxenerala Direktoro de Unesko, s-ro Federico Mayor, kiu prezidos la
Konferencon, de la preskaux 6.000 subskribojn kolektitajn en 30 landoj de
la mondo sub la esperantista alvoko iniciatita de ERA.

ERA bedauxrinde havas ankoraux sxuldojn je cx. 20.000 dolaroj (efektivigo
de la euxropa projekto); jen la motivo, kial, por la atingo de tiuj cxi
precizaj celoj, ni petas al cxiuj esperantistoj financan kontribuon el
almenaux 5.000 dolaroj, dum, al la svedaj esperantistoj, ni petas jam ekde
nun sciigi al ni sian pretecon kunlabori dum la tagoj de la Konferenco. Ni
dankas cxiujn jam nun!

Kontaktadresoj por informoj kaj anoncoj je kunlaborpreteco: Esperanto
Radikala Asocio, ERA, via di Torre Argentina 76, IT-00186 Roma, Italio, e-
posxto: e.r.a.@forigu.agora.stm.it, fakso +39-6-68805396, tel.: +39-6-689791

Giorgio Pagano


***************************************************************************


Komuniko de UEA pri la alvoko de ERA
====================================

1. Agado por Esperanto povas doni dauxrajn rezultojn nur, se gxi
konstruigxas sur la spertoj, kiujn la Esperanto-movado akiris dum multaj
jardekoj.

2. Sekve UEA ne apogas agreseman manieron por tiri la atenton de oficialaj
instancoj al la lingva problemo kaj Esperanto. La sperto montras, ke gxi
estas ne-efika kaj povas subfosi jam atingitajn rezultojn. Tia agadmaniero
de ERA estis unu el la efektivaj kauxzoj, el kiuj en 1996 rezultis la
minaco, ke Unesko cxesigos oficialajn rilatojn kun la Esperanto-movado.
Felicxe, per senbrua diplomatio kaj trankvila argumentado UEA kaj ILEI
sukcesis konduki tiun problemon al pozitiva fino.

3. En aprilo 1997 la Estraro de UEA cxesigis la rilatojn de UEA kun ERA.
Sekve UEA ankaux ne aligxas al la agado, kiun ERA planas lige kun la
Interregistara Konferenco pri Kulturaj Strategioj por Evoluigo, okazigota
de Unesko en Stokholmo. Kadre de siaj oficialaj rilatoj kun Unesko, UEA
cxeestos tiun konferencon kiel observanto.

4. Efika agado por Esperanto postulas interkonsiligxon pri planataj
aktivajxoj kaj kunlaboron, same kiel respekton al la strategio kaj historia
sperto de UEA kaj cetera Esperanto-movado.

5. UEA ne apogas la alvokon de ERA pri kolektado de pliaj 5.000 dolaroj por
financi la aktivajxojn de ERA cxirkaux la Stokholma konferenco.

Michela Lipari
Gxenerala Sekretario de UEA

***************************************************************************

FAKA APLIKADO
/////////////

Apliko de Esperanto en Scienco kaj Tekniko
==========================================

Cxeha Esperanto-Asocio decidis denove regule arangxi la iam tre famajn kaj
sukcesajn konferencojn "Apliko de Esperanto en Scienco kaj Tekniko". La
unua tia arangxo okazos en novembro 98.

Mi volas rememorigi la historion de la seminarioj "Apliko de Esperanto en
Scienco kaj Tekniko", kiujn arangxis alterne Cxeha kaj Slovaka Esperanto-
Asocioj kaj kiu famigxis inter fakuloj kiel AEST (foje ankaux SAEST). Oni
tradicie diskutadis gravajn fakajn kaj teknikajn temojn kun atentigo al
terminologiaj problemoj kaj iliaj eblaj solvoj.

Jen la historia trarigardo de la konferencoj:

1978 (Zilina, Slovakio): Apliko de Esperanto en Scienco kaj Tekniko (kies
  nomo restis kiel komuna nomo por cxiuj sekvaj konferencoj, kiuj tamen jam
  ricevis apartajn temojn traktatajn).

1980 (Usti nad Labem, Cxehio). Temo: La vivomedio.

1981 (Zilina, Slovakio). Temo: Komputiloj.

1982 (Ceske Budejovice, Cxehio). Temo: Energio - la tutmonda problemo.

1983 (Zilina, Slovakio). Temo: Komputado.

1984 (Brno, Cxehio). Temo: Nutrajxproblemoj.

1988 (Poprad, Slovakio). Temo: Raciigo en Scienco kaj Tekniko.

1989 (Straznice, Cxehio). Temo: Transporto.

De cxiuj seminarioj ekzistas valoraj prelegkolektoj (parte ankoraux
acxeteblaj en la libroservo de CxEA), kiuj klare respeguligas altan nivelon
de la traktadoj.

Cxeha Esperanto-Asocio dum siaj komitatkunsidoj konstatis, ke nepre valoras
ne nur rememori la priskribitan fakan kaj terminologian agadojn, sed indas
dauxrigi gxin, kvankam eble en novaj dimensioj.

Oni jam faris tiurilate jenajn decidojn:

1. Cxar la termino "seminario" ne estas tro tauxga por similaj kunvenoj de
  samfakuloj, ni nomu en la estonto la arangxojn "Kolokvo", tamen restu la
  titolo "Aplikoj de Esperanto en Scienco kaj Tekniko".

2. Gxin ni okazigu denove cxiun duan jaron (paran) en Cxehio kaj proponu al
  fakuloj eksterlande transpreni gxian organizon en neparaj jaroj. La unua,
  kiun ni jam tiucele kontaktis, estas la nove fondita SKEF, la tutsxtata
  Esperanto-organizajxo en Slovakio.

3. La unuan kolokvon Aplikoj de Esperanto en Scienco kaj Tekniko (mallonge
  KAEST) ni arangxos en Prago dum la tagoj 1998-11-13/15.

La sekcio A traktos la temon "Modernaj rimedoj de komunikado: avantagxoj
kaj problemoj" dum la sekcio B pli largxan temon "Terminologiaj problemoj
rilate al aplikado de Esperanto en Scienco kaj Tekniko". Ambaux temoj estas
en laborstadio kaj ni volonte akceptos proponojn de precizigo aux sxangxo.

4. La kolokvon organizos CxEA en kunlaboro kun profesia Kongresa kaj
  kleriga entrepreno KAVA-PECH kaj proponos transprenon de auxspicioj flanke
  de UEA kaj/aux ISAE.5. KAEST estu nia kontribuo al Kampanjo 2000, tial
  ankaux la prelegkolekto estu bonkvalite eldonita, kun nacilingvaj resumoj,
  ke gxi povu servi ankaux propagandcele inter neesperantistoj.

Cxiuj interesatoj pri la partopreno bonvolu antauxaligxi (ne ankoraux
sindevige) al la adreso de Petro Chrdle (Anglicka 878, CZ-25229
Dobrichovice, Prago. Tel: +420-2-9912201, fakso: -9912126 rete:
chrdle@forigu.kava-pech.cz), kien vi ankaux sendu proponojn de viaj kontribuoj.
Cxiuj, kiuj montros sian intereson ricevos rekte pli detalajn informojn kaj
aligxilojn.

Petro Chrdle
vicprezidanto de CxEA

***************************************************************************

Samtempe gajnu monon kaj diskonigu Esp-on!
==========================================

Helpu nin uzi Esperanton profesie! La komputila luddisko "Billy" (vidu la
antauxan numeron) estas profesia produkto, kaj plene tauxgas por la
internacia merkato.

Mi volas uzi Esperanton por akiri internaciajn kontaktojn por vendi la
ludon, kaj tial sercxas esperantistojn kiuj pretas kontakti distribuantojn
en sia regiono/lando. Laux la kvanto de sukcesaj kontraktoj vi ricevos
makleron (gajnos monon), kaj samtempe vi diskonigas Esperanton (ja gxi
aperas kiel unu el la uz-lingvoj de la ludo).

Vi faru tiel:

1. Skribu al mi (Jacob Nordfalk, adreso sube)

2. Iru al kelkaj vendejoj kiuj vendas komputilajn ludojn

3. Demandu, de kiu la vendejo acxetas la ludojn, t.e. kiu estas la (landa)
distribuanto de komputilaj ludoj por IBM-kongrua PC.

... suficxe simpla, cxu ne ??

Post via letero mi sendos al vi detalajn klarigojn.

Jacob Nordfalk
Rodmandsgade 53, 2TH, DK-2200 Kobenhavn N, Danio
rete: nordfalk@forigu.alf.nbi.dk

***************************************************************************

                Sciencpopularaj legajxoj
                (suplementoj al Eventoj)

                    Cxu vi kunlaboras?

***************************************************************************

Survoje
=======

Sabine Trenner (ingxeniero, sociala pedagogo, managxero por interkulturaj
projektoj) kaj Elisabeth Schwarzer (etnologino, trejnistino, organiza
konsilistino, konfliktperistino) kreis profesiecan interkulturan servon
"Survoje".

La teamo volonte subtenas vin en la sferoj de klerigado kaj konsilado. Ili
proponas konkretan kunlaboron, disponigas siajn interkulturajn konojn kaj
spertojn. Bonvolu diskuti la oferton en via organizo.

Survoje,
Sabine Trenner, Ebertystr. 46, DE-10249 Berlin, Germanio
Rete: survoje@forigu.esperanto.de

***************************************************************************

ARANGxOJ
////////

Danubo: Science kaj Kulture
===========================

Dua Danuba Esperantista Scienca kaj Kultura Forumo, DESKF

Dato: 25-26 majo 1998 (lunde-marde)

Loko: Universitato de Sciencoj "L. Eotvos" (ELTE)

HU-1052 Budapest, Piarista koz 1. Hungario

Devizo: "Niajn aferojn kunajn ordi fine, jen nia tasko, kaj ecx ne
        malgranda" (A. Jozsef: Cxe Danubo, 1936)

Temaro
------
1. La naturscienco pri la pasinteco kaj nuntempo de Danubo
2. Danubo en la literaturo: proze kaj poezie
3. Historia Danubo - limo kaj ligilo ene de Euxropo
4. Inter Nigra Arbaro kaj Nigra Maro: aktualaj problemoj

Lingvo(j): Esperanto kaj la germana (tradukota Esperanten)

Anoncoj pri cx. 20-minutaj prelegoj estas bonvenaj

Limdato: 31 de marto 1998

Rimarko: DESKF ne estas politika forumo. Do strikte politikaj prelegoj kaj
disputoj ne estas akcepteblaj.

Resumoj estas nepre ricevendaj antaux 15-a de aprilo 1998 (presotaj por la
Forumo), maksimume 2 pagxoj A/4. Tekstoj kompletaj de la prelegoj estu
kunportataj al la Forumo: ne pli ol 10 A/4 pagxoj, sur papero aux sur
disketo en Word 6.0 sen supersignoj, por esti publikigitaj poste.

Partoprenkotizo: 40 DEM; por la iamaj soc.landoj 20 DEM (por la eldono de
resumado de la prelegoj).

Eblas mendi ankaux tranoktadon (75-175 DEM/tago).

Pli detalajn informojn kaj aligxilojn petu cxe:

Hungaria E-Asocio
HU-1061 Budapest, Andrassy ut 27.
Rete: esperantohea@forigu.mail.c3.hu

***************************************************************************

                    INTERNACIA JUNULARA FESTIVALO
                            08-14. aprilo

                    Venu printempumi al Italio!

Informoj kaj aligxilo en Eventoj-142 au petu de: 

***************************************************************************

Rideto de Mediteraneo
=====================

Inter 03-10 de oktobro okazos la 6-a Internacia E-Semajno de la Kulturo kaj
Turismo sub la auxspicio de Hispana E-Muzeo, en Calafell (strando,
Hispanio).

El la programo: interkona vespero, prelego, kolokvo, rektmetoda kurso,
ronda tablo, filmprezento, ekskursoj, disdonado de la diplomoj.

La Esperanta rendevuo okazos en hotelo Solimar, str. Vilamar 79.

Kiuj planas prelegi, anoncigxu konventempe; elektinte temon, tagon, horon.
Informoj:

Hispana Fervojista E-ista Asocio,
Ap. 15 027, ES-08080 Barcelona, Hispanio.

***************************************************************************

Homaj rajtoj cxe TEJO
=====================

Inter la 25-a de aprilo kaj la 2-a de majo Tutmonda Esperantista Junulara
Organizo, TEJO okazigas sian sekvan seminarion en Vitoria-Gasteiz, Hispanio
kun la titolo: "Homaj rajtoj sub premo".

Seminarianoj en la TEJO-agxo (sub 30 jaroj) havos la eblecon diskuti kaj
spertigxi kun la helpo de fakuloj pri la 50-jarigxanta Universala
Deklaracio pri Homaj Rajtoj, pri la praktika universaleco de homaj rajtoj,
pri rajtoj de etnaj kaj alispecaj minoritatoj ktp.

La seminarion subtenas la Euxropa Junulara Fondajxo de la Konsilio de
Euxropo, pro tio partoprenkotizoj estas tre favoraj kaj oni rericevas
50%-ojn de la vojagxkostoj. Pliajn informojn kaj aligxilon petu cxe:

Lariko Golden,
Damjanich u. 1/c. I. 8, HU-8200 Veszprem, Hungario
reto: golden@forigu.osiris.elte.hu

***************************************************************************

MOVADAJ AFEROJ
//////////////

Elektoj en la Akademio de Esperanto
===================================

Cxiun trian jaron en la Akademio de Esperanto okazas elektoj de unu triono
de gxia membraro. Por la vakigxantaj 15 lokoj rajtas rekandidatigxi la
akademianoj, kies dejxorperiodo finigxas, kaj kandidatigxi cxiuj
kompetentuloj. Se en la ceteraj trionoj aperas vakaj lokoj, samtempe okazas
elektoj por tiuj lokoj kun malpli longa dejxorperiodo.

La balotkontrolo pri la lastaj Akademiaj elektoj okazis la 1-an de marto
1998. Por 15 nauxjaraj kaj 2 trijaraj lokoj kandidatigxis 28 personoj.
Estis ricevitaj 35 validaj balotiloj.

Jen la nomoj de la kompetentuloj, elektitaj por 9 jaroj laux la nombro de
la ricevitaj vocxoj:

Christer Kiselman - 29, Geraldo Mattos - 28, Jouko Lindstedt - 27, Werner
Bormann - 26, Ilona Koutny - 26, Sergej Kuznecov - 25, Spomenka Sxtimec -
24, Edwin de Kock - 23, Andrzej Pettyn - 23, Gerrit Berveling - 22, Brian
Moon - 22, Baldur Ragnarsson - 21, Renato Corsetti - 21, Francois Lo Jacomo
- 21, Stefan Maul - 21.

Nur por 3 jaroj estas elektitaj Jorge Camacho - 19 kaj Aldo de' Georgi -
19.

Gratulojn kaj bondezirojn de fruktodona laboro al cxiuj elektitoj de la
plej alta lingva instanco de Esperantujo!

Baldaux okazos elektoj de la nova Estraro de la Akademio de Esperanto.

el Lingva Ret-Gazeto n-ro 3
gh090@forigu.cleveland.freenet.edu

***************************************************************************

Pasporto al la tuta mondo: Esperanto
====================================

15-leciona videokurso pri baza Esperanto, konceptita de Edwin Grobe,
verkita de Paul Gubbins. - dauxrigo 2

Rolantoj
--------
La intrigo pivotas cxirkaux la familio Bonvolo kaj ties iom neordinara juna
gasto, lernanto de la internacia lingvo kaj kun kiu spektantoj de la
videofilmo kune lernas Esperanton. Aperas nefamilianoj, kiuj finfine helpas
al la iom kaosa kaj gxenerale senmona familio Bonvolo realigi revon:
partopreni Universalan Kongreson.

Kostumoj
--------
Cxiu familiano vestigxas laux sia profesia rolo kaj dum la tuta filmo
surportas la saman kostumon, sendepende de la drama aux socia situacio. La
kostumoj estas burleskaj, preskaux klauxnaspektaj, kaj difinas la
rolantojn.

Aktoroj
-------
Kaj la aktoraro kaj la kunlaborantaro spegulas la internaciecon de
Esperanto. Aktoroj venas el Azio, Ameriko kaj Euxropo; same aliaj
kunlaborantoj.

III. Financado
--------------
Ni uzas profesian regxisoron, filmiston, kaj ekipajxojn; pro tio, cxiu
leciono kostos 20 000 USD. Ni celas kolekti almenaux 80 000 USD, tiam ni
filmos la kvar unuajn lecionojn kaj dissendos la ekzemplerojn al cxiuj,
kiuj ilin antauxmendis. Antauxmendoj estas acxeteblaj kontraux 85 USD por
la 4, aux kontraux 300 USD por la 15 lecionoj. Tiam ni dauxrigos la
kampanjon kolekti aldonan monsubtenon por filmi la sekvajn lecionojn.

Nia celo estas finprodukti la 15 lecionojn dum tri jaroj. La mono, kiun ni
kolektos per antauxmendoj, multe helpos; tamen antauxmendoj ne suficxos.
Tial por plenfinanci la tutan projekton ni devas peti helpon de malavaraj
mecenantoj, cxu individuaj, cxu grupaj. Kaj tion ni kuragxe, ecx auxdace,
faras. Ni hastas certigi, ke nek ELNA nek la esperantista kunlaborantaro
finance profitas. Nia laboro estas tute volontula kaj senpaga. Nia nura
profito estas la plezuro provizi al la movado profesinivelajn videajn
instrumaterialojn por plenkreskuloj.

Ni bezonas vian helpon! Donacojn al la projekto bonvolu sendi al la UEA-
konto nmvm-n aux al:

ELNA - Videofilma Projekto
pk 1129, El Cerrito CA 94530, Usono

***************************************************************************

La parolata lingvo
==================

Kadre de E-Asocio de Britio, EAB funkcias magnetofona servo (prizorgata de
Beatrice Clarke), kiu pruntas kasedojn kun viva E-parolo por dezirantoj.
Intersxangxe la Servo ricevis nun plurajn kasedojn de Anita Berg, sveda
jxurnalistino, kiu cxeestas konferencojn kun sia magnetofono, kaj registras
interesajn paroladojn kaj faras intervjuojn. Jen la novaj akirajxoj:

1. Fighiera, G. C. (Italio) prelego: 'Esperanto preter la jaro 2000' dum
Euxrop-Unia Kongreso, Parizo.

2. Santos-Morales L. J. (Kolombio) prelego: 'Kial kaj kiel plialtigi la
memestimon' dum 3-a Amerika Kongreso (Costa Rica) '96.

3. Soderberg, K. (Svedio).

4. Kankkunen, A. (Finnl. d-rino) 'Kia estas la estonteco de ade
handikapitaj infanoj?, UK '95.

Bona kolekto de alilandanaj vocxoj por membroj de EAB, kiuj uzas la prunto-
servon. Eblas kaj indas havigi Katalogon (50 p) de disponeblaj materialoj
en Londona E-Centro (140 Holland Park Avenue, London W11 4UF, Britio). Por
prunti la suprajn registrajxojn oni pagu nur la sendokoston: Unu kasedo 45
p., cxiu alia 30 p. (maksimume 3 kasedoj, prezoj indikitaj por enlanda
sendado - ndlr). Plenumtempo: iom pli ol unu monato.

la La Brita E-isto, sept-okt 97

***************************************************************************

Rerigardo 97
============

La E-grupo (la plej malnova en la mondo) en Nurnberg eldonis brosxureton
"Rerigardo 97", grandparte E-lingva, en kio oni traktis la aktivajxojn de
la grupo kaj de ties cxirkauxajxo. La cxijara eldonajxo (kaj kelkaj pli
fruaj) akireblas kontraux 2 DEM aux 2 respondkuponoj cxe:

Anny Hartwig,
Pirckheimer Str. 11, DE-90408 Nurnberg, Germanio

***************************************************************************

Bialistoko vivas!
=================

Bialystok, la naskigxurbo de Zamenhof estas aparte kara al esperantistoj,
kaj cxiam kun atento oni sekvas ankaux la tiean E-vivon. Estas gxojiga la
reaktivigxo de Fondajxo Zamenhof, pri kio legu sube detalojn.

Naskigxfesto
------------
Jam la duan fojon Bialistoka E-Societo kune kun Fondajxo Zamenhof organizas
feston de Esperanto okaze de naskigxdato de Zamenhof, dum kiu cxiu
partoprenanto povos lokigi sian kandeleton sur la granda torto, kie estos
cxi-jare 138 kandeletoj. Krom la torto oni planas ankaux aliajn surprizojn.

Esperanto-stratoj, kaj placo
----------------------------
Fine de 1996 laux propono de Bialistoka E-Societo la urbaj auxtoritatoj
decidis nomi du novajn stratojn "Esperantista" kaj "Antoni Grabowski". La
stratoj trovigxas cxe la vojo al Varsovio.

La Esperanto-Centro Zamenhof en Bialistoko oficiale proponis por la Urba
Konsilio nomi grandan placon en la urbocentro Esperanto-Placo. La placo
trovigxas inter la loko, kie estis la Zamenhof-naskigxdomo kaj la
konstruajxo, kie funkciis lernejo, kiun frekventis la juna Ludoviko.

Radioamatora diplomo
--------------------
Ekde kelkaj semajnoj akireblas nova radioamatora diplomo "Esperanto Award",
akirebla pro kontaktoj kun bialistokaj radiostacioj (t.e. el la naskigxurbo
de la iniciatinto de Esperanto). Eldonas gxin Bialistoka E- Societo kaj
Pola Radioamatora Asocio. Inter la posedantoj de la diplomo cxiujare oni
lotumos pokalon de Bialistoka E-Societo, flagetojn kaj aliajn memorajxojn.
Detalojn pri tiu diplomo vi trovas en aparta artikolo.

Fondajxo Zamenhof
-----------------
Sabate la 8-an de novembro 1997 en Bialistoko okazis la unua kunsido de la
Konsilio de Fondajxo Zamenhof, FZ laux la statuto kun korektoj legaligita
de la Registra Tribunalo en Varsovio en aprilo cxi-jare. La korektoj celas
perfektigi la funkciadon de la Fondajxo. Dum la kunsido oni pritaksis
agadon de la Fondajxo de decembro 1995 gxis oktobro 1997, legaligxis la
nova Konsilio de la Fondajxo kaj oni elektis la 5-personan estraron de FZ.

La konsilianoj alprenis du gravajn rezoluciojn: pri fondo de Esperanto-
Centro en Bialistoko kaj pri rekonstruo de la Zamenhof-naskigxdomo.

La Konsilion de Fondajxo Zamenhof konsistigas reprezentantoj de jenaj
institucioj kaj organizajxoj: Bialistoka E-Societo - la prezidanto
Stanislaw Dobrowolski, Universitato en Bialistoko - profesorino Hanna
Konopka, la Komunumo Bialistoko - la urbestro Krzysztof Jurgiel, ILEI - la
sekretario Marija Belosxevicx, Pola E-Asocio - la reprezentanto vakas, UEA
- Roman Dobrzynski, TEJO - Barbara Despiney kaj la Bialistoka Vojevodio -
Kazimierz Derkowski.

La Estraron de la Fondajxo konsistigas: Hanna Konopka (prez.), Jaroslaw
Parzyszek (sekr.), Stanislaw Dobrowolski, Walentyna Fiszer-Dolinska kaj
Andrzej Zejdler.

Laux propono de Bialistoka E-Societo la estraro de FZ decidisfondi
"Esperanto-Centron Ludoviko Zamenhof" - la studejon kaj promociejon de
Esperanto kaj internacian sciencan, edukan, kulturan kaj turisman
intersxangxejon.

La provizora sidejo de la E-Centro estas la gxisnuna sidejo de Fondajxo
Zamenhof en Bialistoko cxe la strato Pijkna 3. Bialistokaj esperantistoj
pere de la Centro deziras realigi "Strategion de evoluo de bialistoka
vojevodio" kaj "Strategion de la urbo Bialistoko". La E-Centro volas
kunlabori kun Zamenhof-institucioj, sciencaj, edukaj, kulturaj kaj turismaj
organizajxoj en bialistoka regiono kaj ankaux kun polaj kaj internaciaj
Esperanto-organizajxoj.

La FZ-estraro subtenis iniciaton rekonstrui la naskigxdomon de Zamenhof, en
kiu havos siajn sidejojn la E-Centro, Zamenhof-muzeo kaj aliaj
organizajxoj.

La Konsilio akceptis agadplanon por 1998 j.: interalie partopreno de
bialistokaj esperantistoj en la UK en Montpellier, organizado de E-arangxoj
(ekz. Somera E-Lernejo) kaj de ekspozicio "Zamenhof - kreinto de
Esperanto".

Nia kontaktadreso:

Fondajxo Zamenhof, E-Centro
ul. Pijkna 3, PL-15-282 Bialystok, Polio
rete: f-zamenhof@forigu.centrumtur.sitech.pl

***************************************************************************

Nurnberg: 110 jara E-Klubo
==========================

Esperanto-Grupo en Nurnberg festos la 24-a de oktobro 1998 per malgranda
solenajxo la 110 jaran fondigxjubileon. La grupo ekestis en 1888,
transformigxinte el "Weltspracheverein" (Mondlingva-Klubo), origine
okupigxanta pri Volapuko.

Salutoj el cxiuj landoj estas bonvenaj.

E-Grupo Nurnberg,c/o Anny Hartwig,
Pirckheimerstr. 11, DE-90408 Nurnberg, Germanio.

* * *

Stokholmo jubileas: 100 jara en aprilo
======================================

La 4-an de aprilo la Esperanto-Klubo de Stokholmo festos 100 jarojn de sia
unua fondigxo per solena festeno. La Ido-skismo siatempe profunde tusxis la
klubon, tiel ke gxi devis "refondigxi" post kelkaj jaroj. La Esperanto-
laboro ankaux dum tiu periodo dauxris, tiel ke la nuna klubo povas fiere
festi seninterompajn 100 jarojn da aktivado en Stokholmo.

Franko Luin
franko@forigu.esperanto.se

***************************************************************************

Diskutforumo de UEA en la interreto
===================================

En decembro ekfunkciis komputilreta diskutforumo de UEA en la formo de reta
listo "komitato-L". La liston rajtas partopreni komitatanoj de UEA kiuj
havas retadreson, estraranoj kaj gxen. direktoro de UEA.

La komitatanoj sen ret-aliro ricevados presformajn resumojn de la
retforumaj diskutoj. Kompreneble la reta diskutforumo ne havas decidrajton,
sed estas interesa kaj efika nova formo de laboro kaj kunlaboro, kiu celas
plirapidigi la komunikadon inter la komitatanoj de UEA, cximomente cxefe
rilate al la laboroj pri la "Kampanjo-2000". Gxis nun al la listanoj estis
prezentitaj raportoj de kelkaj landaj asocioj kun interesaj iniciativoj.

el Info-SEL, n-ro 44

***************************************************************************

MALLONGE

Andaluzia E-Asocio sukcese varbas por sia Koresponda E-Kurso pere de
pagitaj reklamoj en la gazeto El Pais. - inf: espersev@forigu.arrakis.es

* * *

La aragonaj esperantistoj festos en 1998 la 90-an datrevenon de la fondo de
tiea loka societo. La ampleksa programo disvolvigxas de decembro 1997 al la
sama monato de 1998.

* * *

GEB (Grupo Esperantista de Bilbao) donacis E-librojn en valoro po 25 mil
pesetoj al 7 urbaj publikaj bibliotekoj.

* * *

La arangxo "Esperanto Lingvo Arta", EoLA-10 okazis bonorde. Venis 192
personoj el 8 landoj. Do, gxi estis la plej amasa en Rusio en la
postsovetia periodo (krom IJK). Speciale por gxi estis eldonita poezia
memorkolekto pri Lena Lebedeva. Inf: ananjin@forigu.usa.net

* * *

Estas lancxita nova diskut-listo (distribulisto) por germane parolantaj
Esperanto-komencantoj. Pliaj informoj troveblas cxe la retpagxo
http://www.stud.uni-siegen.de/tjabo.kloppenburg/club/club.html aux estas
peteblaj cxe "kloppenb@forigu.student.uni-siegen.de" aux "tjabo@forigu.rs.uni-siegen.de"

* * *

Jen estas nova Esp-Japana vortaro en TTT: 
http://www.bekkoame.or.jp/txaon/ejv/ 
Gxi enhavas 15.657 radikojn kun japanligva vorto-al-vorta traduko,
kaj utilas ankaux por alilandanoj, kiuj sercxas radikojn komencigxantajn
per "mal-" aux "ant" aux ... ktp. Informon kaj rezulton de "Dentan-
Projekto" vi povas trovi en: http://www.bekkoame.or.jp/txaon/dentan/

* * *

Dum la marta estrarkunsido de Hispana E-Federacio oni decidis fiksi
limdaton por la kampanjo 1000 "Donkihotoj" (vidu Eventoj-142) la 30-an de
septembro. (ret-info)

* * *

En Eventoj-143 kelkaj informoj por la rubriko "Mallonge" estis
transprenitaj el "La Ondo de Esperanto" - La red.

* * *

La Esperantlingva tekstoprilabora programo Cxapelilo, versio 2.1 estas nun
uzebla ankaux por uzantoj de Mac-komputiloj. Por pliaj informoj skribu al
Flandra E-Ligo (butiko@forigu.fel.agoranet.be)

***************************************************************************

REAGOJ
//////

Neelekti la nekandidaton
========================

Lige kun la jxus okazintaj balotoj en la Akademio de Esperanto, la
sekretariino P. Martinelli disvastigis la informon, ke mi estas "ne
elektita".

Cxi informo malgxustas, cxar mi tute ne kandidatigxis. Jam en la tria parto
de mia "Legendo pri suspendo" (1998.01.14) mi diris klare kaj
nemiskompreneble:

"Mi atendas de cxiuj kolegoj, ke ili distancigu sin de la neakcepteblaj
eldiroj de Rudiger Eichholz kaj de la fakto, ke Bormann-Martinelli dungis
tian homon por sia agado kontraux mi.

Se la plimulto ne pretas fari tion aux preferas silenti, mi ne plu estos je
dispono." <... ellasita frazo - ndlr>

Cxar la plimulto efektive preferis silenti, ankoraux sub la dato 1998.02.28
mi skribis al la prezidanto W. Bormann, ke "mi ne povis prezenti mian
rekandidatigxon".

Reinhard Haupenthal

***************************************************************************

KVUNPETALO
//////////

Domido
======

Cxu vi scias kiel okazis la naskigxo de Domido?

Venis tri knabinoj, franca, hungara kaj rusa. Ili estis amikinoj. Cxe
"Kvinpetalo" ili trovis malplenan dometon. Venis la ideo, fari domon por
infanoj. Trovis ili fenestron kaj pordon; metis tapisxon, bretaron kaj
alportis multajn librojn kaj ludilojn. Ili desegnis la bildojn kaj pendigis
sur la murojn, kaj estis malgajaj kiam ili devis forlasi la domon.

La tri knabinoj revenas cxiam, cxar ili estas la "patrinoj" de Domido.
Suzan kaj Georges estas la "geavoj" de ili, kaj vi, infanoj kiuj ludas en
Domido vi estas iliaj "gefratoj", gardu gxin plu, kaj alportu pliajn
librojn kaj ludilojn...

Bonan amuzigxon deziras: Petra (HU), Izabela (FR) kaj Maja (RU).

Pliajn informojn petu cxe:

"La Domido", Kvinpetalo,
FR-86410 Bouresse, Francio.

***************************************************************************
                      Esperantujo
                      ===========

                        La loko kie oni kuragxigas
      la komencantojn kaj forpelas la Krokodilojn!

                                                   Hans Kastli,
        Esperanto-Tendumejo, Sunhejmo, CH-9424 Rheineck, Svisio
***************************************************************************

INSTRUADO, ILEI
///////////////

Serio pri lerniloj (5)

Verboj podio-centren
====================

Nia antauxa artikolo starigis premison pri la centra rolo de la verbo por
Esperanto. Ja oni povus defendi tiun starpunkton pri ajna lingvo: la baza
komunika unuo de lingvo estas ne la vorto sed la frazo, kaj la motoro de la
frazo estas la verbo. La aliaj frazaj elementoj pendas diversrilate
cxirkaux la verbo(j).

Niaj cxefaj lerniloj restas libroj, kiuj estas statikaj lerniloj, ili pli
tauxgas por prezenti substantivojn. Provu desegni tauxge: alveni, perdi
-on, forgesi -on, rimarki -on, esperi -on... ktp. Ne malebla, sed
malfacila! Eble kiam finfine la proporcio de dinamikaj lerniloj en
Esperanto altigxos, ili komencos esti, kiel decas kaj nepras, pli verbo-
centraj.

Vi eble imagus, ke verboj en Esperanto estas ja modele regulaj: -as, -is,
-os, -us, -u! Tion vi instruas en sekundoj, dum en naciaj lingvoj la
ekvivalento bezonas jarojn. Jes vere, ni scias tuj de la finajxo, la tempon
de la verbo. Sed kion ni ne vidas el la aspekto estas la uz-maniero, la
transitiveco: Kiel uzi gxuste, ekzemple, la verbojn sxangxi, aperi,
komenci, manki?

Akceptante la manplenon da esceptaj aux dubaj kazoj (fumi, pasi ktp), estas
tamen vero, ke en Esperanto oni devas scii la transitivecan apartenon de
verbo por povi gxuste uzi gxin. Tion niaj instruiloj devas enkapigi tuj en
la eklerno: lernante la francan oni lernas le train, la maison, germanan
das Foto, der Tisch, die Lampe, same en Esperanto, ni lernu Mi sxangxas la
-ON, aperas la -O, Ni komencas la -ON, mankas la -O! Vortaroj kaj
lernolibraj vortlistoj nepre indiku la transitivecon (sigle kaj ekzemple),
kaj ni lernu la verbojn en sia minimuma kunteksto!

Stefan MacGill

***************************************************************************

32-a ILEI-konferenco
====================

La cxi-jara konferenco de ILEI okazos inter 08-14 de auxgusto 1998 en
Montpellier, Francio (tuj post la UK). La temo: Lingvoinstruado, ponto al
la mondo.

Aligxkotizo, kiu inkluzivas nur la programon (do ne la logxadon kaj
mangxadon) varias laux la lando (A kaj B sistemo) kaj dato de la aligxo de
la 20 gxis 54 NLG.

Atentu: la lokoj estas limigitaj. Informoj, aligxoj: Bertil Andreasson,
Sodra Rorum pl 455, SE-24294 Horby, Svedio.

inf: mbelosev@forigu.public.srce.hr

***************************************************************************

La 3 bazaj principoj
====================

1. Cxiu esperantisto abonu al iu internacia E-gazeto!

2. Jam dum la kurso la instruisto devas abonigi la lernantojn
   al iu E-gazeto!

3. Ni faras kaj subtenas NUR tiun instruadon de Esperanto, kie oni profunde
   instruas ne nur la lingvon, sed ankaux la "movadon".


***************************************************************************

KONKURSO
////////

Internacia konkurso por plenagxuloj
===================================

La konkurso okazas en organizaj kadroj de la Internacia Lerneja Konkurso de
ILEI. Por lernejanoj estas haveblaj apartaj taskofolioj. Vi povas iam ajn
ekpartopreni la konkurson kaj ekkolekti viajn poentojn.

Taskofolio - 7
--------------

1. Per trafaj ekzemploj ilustru la diferencon inter "forta, fortika" kaj
   "firma".(3 poentoj)

2. Kiom vortelementojn vi trovas en "butero"?

   (Ekzemplo: mateno mat-, Mate-, -at-, te-, ten-, en)(3 poentoj)

3. Pri kiu muro (!) oni povas ridi?(2 poentoj)

4. Kolektu almenaux ses falfoliajn arbonomojn (fruktarbojn ni ne akceptas).
   (3 poentoj)

5. Disigu la vortojn laux vortelementoj: "estraraneco, diserigilo,
   fenestro".(3 poentoj)

6. Faru almenaux unu taskon (demandon) por nia konkurso(3 poentoj)

7. Kiuj fakaj organizajxoj sin kasxas malantaux la sigloj: ILEI, UMEA,
   TEJxA?(3 poentoj)

Vi povas sendi viajn solvojn ecx se vi respondas nur al kelkaj demandoj,
kaj ecx se vi partoprenas ne de la komenco de la jaro.

La solvofolion sendu gxis la 13-a de aprilo al:

Gimnazio Julia Banyai,
Nyiri u. 11, H-6000 Kecskemet, Hungario.
Rete: suli267@forigu.szeged.sulinet.hu

***************************************************************************

ESPERANTO EN RADIO
//////////////////

Dua radioelsendo per interreto
==============================

Post la E-programo de Pola Radio aperis nun ankaux la E-redakcio de Estona
Radio per interretaj elsendoj! Oni povas gxin trovi cxe:

http://www.er.ee/tallinn/

Per la subprogramo Real-Audio la E-elsendoj estas auxskulteblaj iam ajn, do
oni ne plu estas ligitaj al la elsendo-horoj kaj al la kondicxoj de
propagigxo de radioondoj! Uzu ankaux vi la eblecon!

inf: tonu@forigu.datanet.ee

***************************************************************************

Direktorinaj respondoj
======================

La poreksterlanda programo de Pola Radio havas novan direktorinon Wanda
Samborska, kiu dum sia vizito al la E-redakcio tre interesigxis pri la
opinio de auxskultantoj pri la agado de Pola Radio, pri Polio ktp.

Sxi flue uzas 6 lingvojn kaj ecx interesigxis pri E-o promesante iom lerni
por partopreni kelkfoje en niaj elsendoj pervocxe legante siajn proprajn
tekstojn en E-o. Tre optimismiga interparolo!

Ni, la E-redakcio do decidis organizi specon de gazetara konferenco kun la
nova direktorino. Nome, niaj auxskultantoj povas starigi al sxi unu aux
kelkajn demandojn pri radioaferoj, pri rolo de radioelsendoj por
eksterlando en la inform-fluo en la integrigxanta Euxropo, pri plivastigo
de Real-Audio en E-o (tiuj nunaj 4-minutaj programeroj), pri diversaj aliaj
aferoj (elpensu mem). En la nomo de la auxskultantoj la demandojn ni
prezentos, Esperantigos la respondojn kaj invitos sxin mem legi la
respondojn.

Do, serioze traktu la aferon, sendu la demandojn.

Andreo Pettyn

***************************************************************************

Pekino retposxte
================

Ekde nun ankaux la Esperanto-redakcio de Cxina Radio Internacia en Pekin
estas atingebla per retposxto. Adreso: cri@forigu.gjdt.cri.cngb.com

Raportoj pri auxskultado, opinioj pri la programoj, informoj
disauxdigindaj, ktp. estas do bonvenaj. ATENTU: la retposxta adreso estas
komuna al cxiuj redakcioj de CRI, do en via mesagxo nepre indiku la
adresiton: "Esperanto-red."

Bruno Masala
bruno@forigu.poetic.com

***************************************************************************

ANONCETOJ
/////////

Nekomercaj anoncetoj estas senpagaj!
====================================

60 jara bonfarta viro geedzigxcele korespondus kun fervora esperantistino.
Bonvolu skribi al la peranta redakcia adreso: Eventoj, Pk. 87, HU-1675
Budapest, Hungario.

* * *

Mario kaj Marion Belisle estas felicxaj anonci al vi la naskigxon de ilia
bebo la 6-an de marto, 1998. Vi trovos cxiujn detalojn (nomo, knabo aux
knabino, kaj 8 bildoj) cxe ilia persona retpagxo:
http://ourworld.compuserve.com/homepages/belisle/

* * *

Franca esperantista junulino, studentino pri la angla, 19 jara sercxas iun
ajn somerlaboron en Britio aux Irlando junie kaj julie 1998. Adreso: Karine
Ducloyer, 1 Allee de Kernisy, FR-29 000 Quimper, Francio. Tel :
+33-2-98554816. Retadreso: Jean.Ripoche@forigu.wanadoo.fr

* * *

Certe vi sxatas Esperanton. Sed cxu vi sxatas ankaux la kuradon (de 10 km
gxis maratono)? Se vi jesis, skribu al mi pri via kurintereso. Mi intencas
fondi Klubon de Kurantaj Esperantistoj. Petu pli da informoj. Raimo Tuisku,
Puistotie 81 C 14, FI-04430 Jarvenpaa 3, Finnlando.

* * *

Adressxangxo. Mia nova adreso estas: "Luciano Martins Pomponet, Rua
Aracaju, 150-AP. 301, Campo Grande, BR-23080-070 Rio De Janeiro - RJ,
Brazilio."

* * *

James Rezende Piton, el Campinas-SP, Brazilio informas sian novan
retadreson: "james.piton@forigu.iname.com" kaj sian novan hejman numeron:
+55-19-2725212, kiu same validas por faksoj direktitaj al Rebato-Servo de
Brazila E-Junularo.

* * *

La 11-an de marto 1998 forpasis Petro Roelofido (W.P.Roelofs) el Soest,
Nederlando, 87-jara, nacie kaj internacie konata esperantisto. La estraro
de Esperanto Nederland funebras. Gxi kondolencas al lia vivkunulino deziras
forton.

* * *

Jan van der Wal (06.07.1943-09.03.1998) ne plu estas inter ni. Ni funebras
kaj kondolencas.

***************************************************************************

INTERESE
////////

Renkonti homojn dum vojagxado
=============================

Gudula kaj Lauxrenco Cuenot estas juna paro kun la bebo Lola, kiuj nun
traveturas Euxropon per rulhejmo tirata de cxevalo. Lauxplane tiu vojagxado
dauxros dum 3-4 jaroj.

Ili elektis tiun vojagxrimedon por pli tauxge renkonti homojn, kaj tiucele
lernis Esperanton. Post okmonata vojagxado tra Francio, Belgio kaj
Nederlando, ili nun ripozas cxe E-familio apud Alkmaar. Ili baldaux
reekiros norden al norda Germanio kaj Danio, kaj poste laux eventualaj
proponoj al Svedio.

Kompreneble ili plezure ricevos helpojn, sed ankaux povas prelegi en via
klubo, aux okazigi diversajn animadojn.

Tiu neordinara vojagxrimedo, levas multajn simpatiojn surlokajn. Sxajne ili
realigas la revon de multaj. Cxar la celoj de tiu tre simpatia paro
kongruas kun tiu de la "Amikeca Reto", ni decidis iel helpi ilin, per
aperigo de aktualaj informoj en nia interreta TTT-pagxaro.

Atentu, ili piediras nur 15 aux 20 km-ojn tage! Plie ili uzas malgrandajn
vojojn. Estas do tre malfacile ilin trovi. Se tiu nekutima afero interesas
vin, ni petas de vi regule viziti la retpagxon:

http://www.creaweb.fr/a.reto/gudfronto.html

Dum marto, vi ecx povas ilin kontakti cxe: Van der Hoek, Westdyk 8, NL-1463
PA Noordbeemster, Nederlando. Tel: +31-299-690397.

Eblas sendi ankaux elektronikan mesagxon pere de la gastigantoj: Johan van
der Hoek: anguleto@forigu.hetnet.nl

inf: Gerardo Rollin,
respondeculo pri Amikeca Reto
a.reto@forigu.france-association.com

***************************************************************************

Malviraj krokodiloj
===================

La krokodiloj en la lago Apopka en Florida, Usono - perdas sian vir-organon
tre frue jam antaux la naskigxo. Kemiajxoj, similaj je hormonaj substancoj
fusxas la fetan kreskon dum la periodo de seksa diferencigxo. Kelkaj
krokodil-specioj estas indiferentaj pri tiuj kemiajxoj. La kialo estas ke
oni elversxis herbo-mortigenzan kemiajxon en la lagon en 1980.

De similaj procesoj suferas fisxspecioj kiuj vivas proksime al kloakaj
forjxetajxoj, troveblaj en riveroj. Amerikaj agloj suferas de similaj
problemoj. Pli ol 50 kemiajxoj kaj pezmetaloj povas kauxzi seksmisigajn
problemojn. Plastoj kaj kosmetikajxoj kauxzas similan rezulton: genetikaj
perturboj. Kemiajxoj damagxaj por la endokrino ofte aperas cxe industrioj.

Ankaux homoj ne estas liberaj de tiuj substancoj. Testika kancero kreskas
kaj seksa kapablo malkreskas en Florida.

Etaj kvantoj de kemiajxoj povas sxangxi la vivon ecx ekde gxia plej frua
etapo.

laux D-ro Ruben Feldman Gonzalez

***************************************************************************

Espro: cxu nova Ido?
====================

En la maja (1997) numero de National Geographic Magazine (Nacia Geografia
Magazino) estis eta mencio de nova pontlingvo, Espro. Iu neidentigita homo
skribis leteron al la eldonejo kun solvo por tiaj lingvaj problemoj kiaj
tiuj en la Kurilaj Insuloj. Li sendis vortaron anglan-espran kaj espran-
anglan. Ankaux li sendis anoncon pri la celo, prononcan gvidilon,
kolektajxon de popolkantoj kaj sonkasedon por klarigi la gxustan
parolmanieron.

Mi neniam eksciis pri tiu lingvo. Mi sercxis en la interreto kaj trovis
nenion. Cxu iu leganto, informigxis pri Espro?

-Reni
el Inter Ni, n-ro 134

***************************************************************************

Kiu estas Georgo Soros
======================

George Soros estas la filo de Teodoro Schwarz, la fondinto de la fama
antauxmilita revuo "Literatura Mondo". Ili forlasis Hungarion aligxante al
la Berna UK (1947). Fakte, ecx knabagxa foto de George (tiam "Gyuri" =
Georgcxjo) videblas en la libro "Maskerado cxirkaux la morto" (1965), verko
de lia patro pri kiel ili travivis la duan mondmiliton en Budapesxto.

***************************************************************************
***************************************************************************

SUPLEMENTO - Sciencpopularaj legajxoj

Sxuofarado
==========

Necesas pli ol cent laborpasxoj - cxu per modernaj masxinoj, cxu per
zorgema manlaboro - por ke el altvaloraj ledoj kaj granda nombro de aliaj
komponantoj estigxu sxuo. Cxe cxiuj stacioj - de la trancxado gxis la
enpakado - lertaj manoj prilaboras kaj trejnitaj okuloj kontrolas la
estontan sxuon.

Stacioj
-------
La sxufarado kunmetigxas el du grandaj laborkampoj: la farado de la supra
kaj la malsupra partoj. Ambaux partoj refoje dividigxas en diversajn
sekciojn en kiuj okazas specialaj laborpartoj.

La farado de la supra parto komencigxas per la trancxado de la sxuparteroj
el ledo, sxtofo kaj aliaj materialoj. Ankaux nuntempe tiu sekcio nomigxas
"trancxado" kvankam oni ne (prem-)trancxas sed sxtancas la parterojn.

La ledajn parterojn oni zorgeme sxtancas, pecon post peco per svingbraka
sxtancmasxino. Teksajxojn kaj aliajn artefaritajn materialojn, kiuj estas
plurfoje metitaj unu super la alia, eblas premtrancxi staple per grandaj
cxar- aux pont-sxtancmasxinoj. La kvalito de ledsxuo ege dependas de tiu
cxi lauxfake farita laboro.

Gxustkvalitaj ledsxuparteroj
----------------------------
La bone videblaj sxuparteroj devas esti trancxitaj el ledgropono, la malpli
bone videblaj estas sxtancendaj el kola-, flankaj- aux kruraj ledareoj. La
parteroj devas konveni laux dikeco, koloro kaj suprajxbildo. Krome gravas,
ke la direkto de materiala duktileco, ne pasu lauxlonge de la sxuo.

Bonmateriala konsumo
--------------------
Oni devas sxpareme prilabori la uzatajn materialojn por ke estu nur
malmulte da fortondajxo. Fakulo taksas la ledon laux gxiaj dikeco,
strukturo, proporcio, palpumo kaj karaktero. La vorto "strukturo"
parafrazas la internan fortikecon de la ledo kaj la "proporcio" informas
pri gxiaj kvotoj de gropona kaj ne-gropona areoj. La esprimojn "palpumo"
kaj "karaktero" ecx fakulo ne kapablas facile klarigi. Oni devas ekpalpi
kaj apreci.

Cxiuj elsxtancitaj parteroj estas kontrolataj rilate al siaj kvalito kaj
kolornuanco. Por ke oni ne intermiksu ilin, oni poste stampas sur cxiun
unuopon la koncernan numeron kaj la grandecon. De tie ili estas plusendataj
al la fendado kaj reduktado.

Fendado
-------
Kelkaj parteroj estas tro dikaj por gxuste prilabori. Pro tio necesas
maldikigi aux "fendi" ilin helpe de specialaj masxinoj.

Akrigado
--------
La dikeco de multaj parteraj egxoj devas esti reduktata por ebligi la
sekvajn prilaboradojn kiel ekz. kudrado, returnado aux glufaldado.

El la trancxejo oni sendas la sxuparterojn en la "stebejon". Tie oni
kunkudras ilin (aux kun-"stebas" kiel la sxuistoj diras). En tiu cxi sekcio
okazas la plej multajlaborpasxoj. Ili dividigxas en du grupojn.

1. Preparado
------------
Tio estas grupo de tre diversaj laboradoj kiel:

- fiksi intersxtofon kaj stabiligajn materialojn
- perfori sxuparterojn
- elmatrici ornamojn
- glufaldi egxojn
- subsxtofi parterojn kaj garnajxojn
- enplekti rimenojn
- produkti bantojn kaj garnajxojn

La preparado estas preskaux nura manlaboro.

2. Stebado
----------
Oni distingas ornamajn kaj fiksigajn kudrojn. Konatas diversaj kudrospecoj
kiuj diferencas laux la maniero de kudro kaj la nombroj de la uzitaj
fadenoj. La plej ofte uzitaj kudrospecoj en la sxuindustrio estas duobla
steb- kaj cxenkudro.

La stebado per diversaj stebmasxinoj postulas eksterordinaran zorgemon,
grandan lertecon kaj bonan ekzercitecon. Malbona stebado povas kauxzi
reklamaciojn se la kudroj ne estas belaj aux dissxirigxas.

Oni kunstebas la eksterajn ledoparterojn por fari sxusupron, kaj oni aparte
kunmetas la sxtofajn, ledajn aux peltajn subsxtofpecojn por pretigi la
internon. Fine oni enstebas la internan parton en la eksteran parton. La
kompletan supraparton oni kontrolas kaj se bonkvalitas, estas preta por la
muntado.

En antauxaj tempoj la malsupraparta farado komencigxis en "sxtancejo". Tie
oni elsxtancis la malsuprajn parterojn per grandaj pezaj sxtancmasxinoj
(ledajn aux gumajn plandumojn, fiksplandumojn ktp.). La plej multaj
sxufabrikoj nuntempe ne plu faras mem tiujn laboradojn sed acxetas pretajn
malsuprajn parterojn de specialaj subkontraktaj entreprenoj kiel
plandumojn, fiksplandumojn, duonajn fiksplandumojn, kalkanumojn,
surpasxpecojn kaj fortigocxapojn.

En la "malsupraparta preparejo" oni prilaboras la malsuprajn parterojn laux
la plua bezono. Necesas sxlifi, fendi, egaligi, malglatigi aux antauxformi.
Tie oni ankaux preparas kaj disponigas pretajn parterojn.

Muntado
-------
En la "muntejo" oni formas la pretajn suprajn partojn kaj muntas ilin al la
malsupraj partoj.

1. Formfiksado
--------------
Antaux la formfiksado kunmetendas la bezonataj sxuformiloj, la supraj
partoj, la fortigcxapoj kaj la malsupraj partoj. Kiel formfiksado
komprenigxas cxiu faradprocedo per sxuformilo, kiu servas al la fiksado de
la supraparto al la fiksplandumo kaj/aux al la plandumo. La kunigo de la
fiksmargxeno kaj la fiksplandumo okazas pere de najletoj, fadenoj, krampoj
aux gluajxo. La formfiksadprocedo dividigxas en la antauxan, la flankan kaj
la malantauxan formfiksadojn. Tiu laboro postulas bonegan fakan povon.
Malbone formfiksitaj supropartoj povas kauxzi faldojn, kurbajn malantauxajn
kudrojn, malparajn antaux-, flank- aux malantauxpartojn.

2. Plandumado
-------------
La plandumado okazas kiam la sxuo estas pret-formfiksita. Gxi
komencigxas per la sxlifado de la fiksmargxeno kaj finigxas per la muntado
de la plandumo. La sxlifado helpas plibonigi la gluadon cxar la maldika,
glata kaj malforta papila feltavolo estas forprenata kaj la surfaco
pligrandigxas. Por ricevi bonan gluadon, necesas uzi la adekvatan gluajxon,
observi la uzadinstrukciojn, kaj atenti pri la gxusta masxina premforto kaj
-tempo. Por plandumfarado la plej disvastigxinta maniero estas la gluado.

3. Finpretigado
---------------
Gxi vere finpoluras la sxuon. Gxiaj taskoj konsistas el la sxupurado
(precipe la forigado de gluajxrestoj), la glatigado, la riparado de
malgrandaj damagxoj, la fiksado de garnajxoj, la cirado, la polurado, la
apretado, la lacxado kaj plejlaste gravas finkontrolo antaux la enpakado.

Martin Thorenz, dipl. ingxeniero
Rosenstr. 15
DE-66969 Lemberg, Germanio

***************************************************************************
***************************************************************************

EVENTOJ, n-ro 144, 1/marto-98
Dusemajna gazeto pri la Esperanto-movado.
Reg.nr: B/TSZL/85/1991. ISSN 01215-959 X
Eldonas LINGVO-Studio kaj Kultura Esperanto-Asocio.
H-1675 Budapest, pf. 87.
Tel./fakso: +36-1-2828885. Internet: eventoj@forigu.hungary.net
Aperas dusemajne
Presejo: SZELKER Bt. H-1149 Bp, Fogarasi u. 17/A
Respondeca eldonanto kaj cxefredaktoro: Laszlo Szilvasi.
Oficejaj kunlaborantoj: Istvan Meszaros, Istvan Dudas
La redakcio ne nepre konsentas pri la enhavo de unuopaj artikoloj, kaj ne
respondecas pri la anonc-enhavoj. Abonkotizo: 74 nlg (aere 86 nlg) al la
UEA-kodo ells-s.

***************************************************************************
***************************************************************************