Eventoj n-ro 0054, 2/majo - '94,  retposxta versio
**************************************************

ENHAVO
//////

Titolpagxe:         - Niaj filozofioj diversas. Cxu ankaux ni?
                    - ANKAUx RAUxMISMO CELAS DISVASTIGON?
                    - Tarschys: de knabagxa Esperanto al euxropa politiko

Kluba vivo:         - Fusxinstruado de Esperanto

Movada teorio:      - Venki novajn bastionojn!

Faka aplikado:      - ISAE finfine sensxulda
                    - De produktoj al homoj
                    - Esperanto por likenstudoj
                    - Nova grava vortaro
                    - Disertacio pri Schwartz

Esperanto en radio: - Radioelsendoj en Esperanto
                    - Ankaux Pola Radio elsendas per satelito

Arangxoj:           - AIS en Maribor
                    - La tria Afrika Kongreso
                    - Irlanda feriado
                    - Internacia Junulara Festivalo
                    - Tutlanda Esperanto-Deklamkonkurso

Anonco:             - *

Por via notlibro:   - Monda Turismo

La leganto:         - **

Movado:             - Brajla gazeto 90-jara
                    - 250-a numero de bulteno
                    - Fervojista jubileo
                    - Paska saluto de la papo en Esperanto
                    - Sercxataj
                    - Brazilio: urba Esperanto-legxo

TEJO:               - SEJM: menso sana en korpo saneta

Recenzoj:           - Al denaska dulingveco

Revuoj, gazetoj:    - Rok-gazet'6

Hungara angulo:     - ***

Propagando:         - Renkonte al euxropaj balotoj

Historio:           - Margxene de la jubileo

Korespondi deziras: - ***
Anoncetoj:          - ***

Anonco:             - Precizigo

Muzika kulturo:     - Vinilkosmo-kompilajxo

Interese...:        - Furora volapukajxo

Movada humuro:      - Kia lingvo estas malbelsona?

Konkurso:           - REZULTOJ DE LA INTERNACIA KONKURSO POR 
                      MEZLERNEJANOJ

*************************************************************************

TITOLPAGxE
//////////

Niaj filozofioj diversas. Cxu ankaux ni?
========================================

En la redakcio de Eventoj ni kelkfoje ricevis leterojn kun peto aperigi
artikolo(j)n pri iu "filozofio de Esperanto" aux "esperantozofio".
Samtempe sxajnas, ke la auxtoroj de la leteroj ne klare komprenas, pri
kio temas, almenaux ili mem ne sendis la koncernajn artikolojn.

Filozofio gxenerale estas mondkoncepto, esprimita en konvenaj nocioj. Do,
se Esperanto aux Esperanto-movado povus havi iun certan filozofion, gxi
estus jam delonge formulita. Tamen gxis nun tio ne okazis, kaj nek ni, la
redakcianoj, nek alia, ecx fama esperantisto povas preni sur sin la
taskon formuli iun filozofion, komunan por la tuta esperantistaro. Laux
ni, tio simple ne eblas: ecx mem Zamenhof malsukcesis kun sia
homaranismo, kiun tute ne cxiuj verdlingvanoj akceptis!

En Esperantio ekzistas, sxajne, diversaj "filozofioj", kio riveligxas ecx
en la difinoj de nia lingvo: por iuj gxi estas "internacia helpa", por
aliaj - "sennacia", por triaj - "universala",  por kvaraj - "transnacia
kultura", por kvinaj - simple "propedeuxtika"... Dubinde, ke la homoj kun
tiom malsamaj opinioj kapablas interkonsenti pri iu komuna
"esperantozofio".

Iujn Esperanto interesas nur de lingvistika vidpunkto, aliaj trovas en
gxi noosferan fenomenon, triaj - politikan aux religian ideon kaj
rimedon, kvaraj - manieron ricevi iun profiton (ne nepre monan), kvinaj -
simple bonan kompanion. Do, motivoj por (r)esti esperantistoj estas tre
diversaj.

Evidentas, ke komuna inter ni cxiuj estas nur, ke ni volas uzi kaj
utiligi nian lingvon kaj gxojas, kiam gxi disvastigxas.

Nikolao GUDSKOV

*************************************************************************

ANKAUx RAîUMISMO CELAS DISVASTIGON?
==================================

Letero al la gazeto "Esperanto USA"

La alineo dedicxita de Humphrey Tonkin al rauxmismo (Esperanto USA,
3/1993; fragmente represita en Eventoj, 2/februaro-1994) ne kongruas kun 
la, cetere alta, nivelo de lia cxefparolado dum la 41-a kongreso de ELNA, 
la 17-an de julio 1993. Leginte gxin, mi devas simple dedukti, ke li 
miskomprenas rauxmismon.

Suficxas legi atente la tekston de la Manifesto de Rauxmo, 1980 kaj de
postaj dokumentoj (ekz. la Konkludoj de Segedo, 1988) por rimarki ke
nenie oni asertas "ke estas pli grave profundigi nin en la scio kaj 
utiligo kaj gxuo de Esperanto ol konvinki aliajn aligxi".

Ankaux rauxmismo celas la disvastigon de nia lingvo: pri tio kolego
Tonkin ne havu dubojn - li ne kalumniu la rauxmistojn egoismaj aux ecx
egotismaj. Sed eble Tonkin kaj la rauxmistoj ne disvastigas la saman 
lingvon: por li versxajne tauxgas sloganoj kiel "la dua lingvo por cxiuj" 
aux "la internacia helplingvo" - por ni, ne.

Laux la punkto 3 de la Manifesto de Rauxmo, ni sentas nin parto de "mem
elektita diaspora lingva minoritato": ni vidas en Esperantio unikan
parolkomunumon, kun propraj valoroj kaj vivostilo, prefere al movado por
propagandi filantropajxon al la mondo. Ni deziras konstrui kaj progresigi
cxi tiun komunumon, nian lingvominoritaton; kaj tion farante, ni ankaux
disvastigas Esperanton - ne kiel internacian helplingvon, sed kiel
transnacian kulturlingvon.

Humphrey Tonkin evidente ne konscias pri la grava novajxo de rauxmismo:
ni asertis, ekde 1980, ke lingvoj estas ne nur rimedo por komunikado, sed
ankaux (kaj precipe) por identigxo.

Tiel longe kiel iuj bonvolaj UEA-anoj klopodas disvastigi Esperanton laux
finvenkismaj principoj, la Internacia PEN-Klubo fermis al gxi sian
pordon; kiam la Esperanta PEN (fondita en novembro 1991) petis la aligxon 
al PEN Internacia, kaj argumentis sian peton rauxmisme, tuj cxe la unua
mondkongreso gxi estis akceptita. Nia lingvo akiris pli da prestigxo (kaj
iom pli da uzantoj gxi akiros).

Aliflanke, la radikoj de rauxmismo sinkas gxis Zamenhof, kiu en 1901
skribis al Koffman: "Lingvo Internacia fortikigxos por cxiam en tia
okazo, se ekzistos ia grupo da homoj, kiu akceptos gxin kiel sian lingvon
familian, heredan. Cento da tiaj homoj estas por la ideo de lingvo
neuxtrala multege pli grava ol milionoj da aliaj homoj. Hereda lingvo de
la plej malgranda kaj plej sensignifa popoleto havas vivon multege pli
garantiitan kaj neestingeblan, ol senpopola lingvo, kiun uzas ecx
milionoj da homoj".

Giorgio SILFER, la  prezidanto de LF-koop

***

Mi mem ne komprenas, kial ekzistas tiom da strecxiteco inter
tradiciemuloj kaj rauxmismanoj - sed la strecxiteco ne estas nur 
unudirekta; ne prof. d-ro Tonkin "kalumnias" pri "pracelanoj" en siaj 
informoj, aux uzas terminojn kiel "finvenkismaj principoj" pri UEA-anoj, 
por kiuj "fina venko" estas ankaux sxerca esprimo. Sed laux mi estas 
suficxe da spaco - kaj ankaux suficxe da bezono - en la Esperanto-movado 
por ambaux skoloj.

Iom responde al du argumentoj de d-ro Silfer.

(1) Mi estas ano de UEA jam 34 jarojn, kaj ne memoras, ke gxi iam ajn
    frapis cxe la pordo de PEN-Klubo, des malpli argumentis al gxi
    "finvenkisme"; do la PEN-Klubo ne povis "fermi al gxi sian pordon".
Kio
    tutcerte ne subtrahas ion ajn de la grava sukceso de Esperanta PEN,
    akceptigi sin cxe PEN-klubo.

(2) La menciita opinio de Zamenhof, pri la bezono de denaskaj parolantoj
    por garantii la estontecon de iu lingvo, ne multe trankviligos
    denaskajn parolantojn de la dalmata, manska, kornvala, aux kelkdek
    aux kelkcent nordamerikaj lingvoj ankoraux uzataj en epoko de 
    Zamenhof - cxar, malgraux centoj aux ecx miloj da denaskaj 
    parolantoj, tiuj lingvoj ne plu ekzistas. Kontrauxe al Zamenhof 
    (pardonu la herezon!), mi opinias, ke la vivo de amata lingvo, ecx 
    sen hereda komunumo, estas multe pli bone garantiita ol tiu de iu ajn 
    malgranda lingvo, kies ekzisto dependas entute de la historia sorto.

Don HARLOW, la redaktoro

el "Esperanto USA", 5/1993

*************************************************************************

Tarschys: de knabagxa Esperanto al euxropa politiko
===================================================

La Konsilio de Euxropo, organizajxo de 32 euxropaj landoj kun centro en
Strasburgo, kiu okupigxas precipe pri homaj rajtoj, elektis la 12-an de
aprilo novan gxeneralan sekretarion por la venontaj kvin jaroj. La 51-jara svedo 
Daniel Tarschys estas la unua skandinavo kaj la unua liberala
politikisto en tiu posteno.

Tarshys, kiu parolas multajn lingvojn, estas konata al svedaj
esperantistoj: kiel parlamentano, li salutis Esperante la svedan jubilean
kongreson en 1987.

Lian ioman E-scipovon klarigas, ke li auxtodidakte lernis gxin infanagxe
kiel unuan fremdlingvon, korespondis tutmonde, membris en Sveda E-
Federacio kaj partoprenis en la 41-a UK en Kopenhago, 1956.

Daniel Tarschys eventuale ne estus farigxinta multlingva euxropa
politikisto, se lian infanagxan intereson pri la tuta mondo ne estus
vekinta Esperanto...

R. LINDBLOM

La supran tekston la Informa Fako de UEA rekomendas (en eventuale
adaptita formo) por traduko nacilingven kaj sendo al landaj aux lokaj
amaskomunikiloj.

*************************************************************************

KLUBA VIVO
//////////

Krizo de la loka grupo - cxu gxi estas eksmoda
==============================================

Fusxinstruado de Esperanto
--------------------------

Artikolo tria
-------------

Oni ofte auxdas, ke la instruado lamas en multaj grupoj, kaj ne eblas
haltigi la dizertadon de lernantoj tuj post la komenco de elementa kurso.
Inter la cxefaj kialoj, unu certe estas la troiga propagando, kiun oni
disvastigas pri la facileco de Esperanto. Neniu vere lernis la lingvon
dum kelkaj horoj, tagoj aux ecx semajnoj, malgraux la asertoj de 
lernintoj mem! Tuj kiam misinformita lernato konstatas, ke li devas 
strecxi la cerbon por alproprigi al si la lingvon, li seniluziigxas kaj 
forlasas la kurson. Pro tio estas necese eviti cxiuspecan blufadon, kiu 
donas la falsan impreson, ke Esperanto estas lernebla sen studado. Oni 
devas kompreni, ke la nocio "facileco" estas tre relativa kaj dependas de 
pluraj faktoroj, kiuj tre varias cxe individuaj lernantoj.

Due, ecx pli grava kauxzo de la fiasko de multaj grup-kursoj, estas la
malalta nivelo de la instruado. Mi proprasperte vidis, kiel ofte
nekompetentaj homoj, antauxenpelitaj per iu kvazaux misia fervoro, volas
okupigxi pri instruado. Kaj, agante kun iu nekomprenebla logiko, la
estraro de la klubo donas al tiuj instruistoj kun minimuma lingvoscio la 
taskon gvidi la komencan kurson, dum pli kompetenta instruanto 
respondecas pri progresantoj. Verdire, la elementa kurso estas la plej 
grava el cxiuj kursoj, kaj pro tio oni devas agi tute kontrauxe. La 
komencantoj devas ricevi la plej bonan kaj zorgan instruadon, cxar se tiu 
instruadofiaskas, ne estos dua sxanco ripeti la saman eraron. La 
kursforlasintoj neniam revenos por denove disipi sian tempon, kaj la 
movado perdas ilin por cxiam.

Jes ja, ekzistas unu escepto: la eternaj komencantoj, mi ne scias, cxu
tiu fenomeno trovigxas cxe instruado de aliaj fremdaj lingvoj kiel la 
franca aux la angla (Jes, certe. Rim. de eterna komencanto pri la angla 
el la red.), sed gxi estas universala en Esperantujo. Estas 
kontrauxproduktive instrui kurson, en kiu novaj lernantoj lernas samtempe 
kun eternaj komencantoj. Unue, la malsukcesintoj de plurjara frekventado 
de kursoj apenaux povas profiti la ripetan instruadon. Ili denove 
malkuragxigxos, kiam kelkaj novaj lernantoj pli rapide kaj pli efike 
lernas la lingvon. Due, ili povas rekte malutili al la instruado, 
estigante dubojn pri la lernebleco de Esperanto. Krom la drasta ago 
forpeli ilin el la kurso, la sola praktika solvo estas starigi por ili 
apartan studrondon, specon de kurso por "malrapidaj lernantoj".

Oni ne devas klarigi al profesia instruisto, ke estos necese detale
antauxplani kurson kaj tiel organizi la lernotan materialon por ke la
kursanoj sentu, ekde la unua leciono, ke ili vere lernas, kaj en cxiu
sekva leciono, rapide antauxeniras. Iam mi cxeestis kurson, en kiu la
instruanto cxiun semajnon gxistede ripetis la unuan lecionon, nur cxar 
aperis nova vizagxo inter la lernantoj. Sen instru-plano, nek li, nek la 
kursanoj sciis la temon de la semajna leciono. La rezultoj spegulis lian
nekompetentecon: el dudeko da sinanoncantoj restis post kelkaj semajnoj 
nur du, sed ili neniam farigxis kursfinintoj, cxar tiu kurso tutsimple ne 
havis finon!

Alia maniero fusxi la instruadon estas dauxre uzi la nacian lingvon,
precipe por fari longajn klarigojn pri gramatikajxoj aux por prikomentiekzercojn 
de tradukado. La instruanto, kiu antaux nelonge finis la unuan
kurson, apenaux kapablas busxe uzi Esperanton, por ke liaj lernantoj
auxdu fluan kaj seneraran paroladon. Pro tio, mi devas denove insisti, 
nur tre bona parolanto de la lingvo ricevu la taskon instrui la koncernan 
kurson en Esperanto-societo. Se ne estas eble organizi la komencan kurson 
de la gvidado de pedagogie kaj lingve kvalifikita instruisto, estas 
konsilinde rezigni la instruadon gxis estigxos ebleco efike fari gxin.

En kelkaj landoj ekzistas ekzamenoj, organizitaj fare de la landa asocio
aux malpli ofte de sxtata instanco. Mi tre dubas pri valoro de la
plejmulto da tiaj ekzamenoj. Unue, ne estas normigo de ekzamenoj de 
diversaj landoj, do oni ne povas scii, kiuj niveloj estas egalaj. Pli 
kritikenda estas kontrauxeduka emfazo rilate la akiron de atestiloj 
anstataux la lingvoscio mem. Mi pensas pri lando, en kiu cxiujare okazas 
konkurso inter gelernantoj de elementaj lernejoj kaj mezlernejoj. 
Gajnintoj ricevas atestilon, eble ankaux premion; malgajnintoj ricevas 
nenion. Mi estas tre scivola: kiom da lernantoj dauxrigas studadon de 
Esperanto? La grava demando estas, cxu la celo de la instruado de 
Esperanto estas konkursigi lernantojn, por stimuli ilian interesigxon per 
allogiloj kiel premioj, aux la celo estas eduki gejunulojn por internacia 
interkompreno kaj kunvivado, kies atingo estas helpata per la lernado kaj 
uzado de Esperanto?

Bernard GOLDEN

*************************************************************************

MOVADA TEORIO
/////////////

Venki novajn bastionojn!
========================

Cxu esperantistoj havas specifajn trajtojn? - demandis min mia malnova
amiko, kiu de jardekoj ankoraux ne ricevis de mi suficxe da motivojn por
lerni Esperanton.

La demando surprizis min. Gxis nun mi ne meditis pri cxi tiu temo, sed
nun mi estas instigita doni respondon ne surfacan.

Unue mi profundigxu en mian memoron, en miajn personajn kontaktojn. Jes,
mi konas plurcent esperantistojn, agantajn internaciskale, sed ili 
sxajnas esti malsamkarakteraj. Ecx la tri lastaj UEA-prezidantoj - kiujn 
mi iom konis - ne estas okulfrape samkarakteraj, ne parolante pri la nuna
estraro, kies anoj antaux ne longe prezentis tri diversajn strategiojn. 
Kiu trajto povus esti en ili sama? Mi ne trovas gxin.

Komuna trajto versxajne estas, ke cxiuj esperantistoj volas disvastigi
Esperanton! Sed gxis hodiaux mi klare memoras iun kunsidon de
esperantistoj, kiam kelkaj inter ili kun emocioj ripetegis, ke ne estas
bone, se Esperanto disvastigxus, ja en tiu kazo malaperus cxi tiu "rondo
familia". Same mi bone memoras la unuan frazon de klera sociologo Sandor
Revesz dum lia fama prelego en Grupo Konkordo: "Esperantistoj ne havas
komunan celon!". Cxu povas esti, ke ecx komunan celon ni nehavas? Do,
kion mi diru al mia amiko?

Kiel komputilo (komputero, komputoro) sumas mia memoro... mi komparas
esperantistojn, kiujn mi renkontis en mia vivo... Tamen mi trovis unu
trajton, tio estas la fervoro. Dum sia esperantisteco - se mi bone
kalkulas - cxiuj estas fervoraj (se la fervoro forvaporigxas, nur tiam 
ili kabeigxas). Sed kiel cxiuj falemaj homoj sen "Sankta Libro de nia 
Dio", ili estas fervoraj ne por la sama celo, sed certe por venki novajn
bastionojn!

Oszkar PRINCZ

*************************************************************************

ESPERANTO APLIKATA
//////////////////

ISAE finfine sensxulda
======================

Laux "ISAE-nova-Bulteno" 45 (1994)(1), Internacia Scienca Asocio
Esperantista unuafoje post multaj jaroj en 1993 prezentigxis sensxulda,
tamen ankoraux ne kun pozitiva jarkalkulo, kio, cetere, estas ankaux
antauxvidata post fino de la kuranta jaro.

*************************************************************************

De produktoj al homoj
=====================

TAKE-La Domo deziras esperantigi la homojn per esperantigo de produktoj.
Post dulingva reklamo por betoncentraloj, TAKE- La Domo surmerkatigas
kunlabore kun Orientfranca Esperanto-Federacio tri dulingve etikeditajn
alzacajn vinojn: Sylvaner, Riesling kaj la aperitivan aux desertan vinon
Gewurztraminer.

La vinkulturisto estas la enologo Philippe Gocker de Mittelwihr, kiu
verkis krome kvar-pagxan historion de la elzacaj vinoj.

TAKE,
RN 83 - Rue de Tiefenbach, F-68920 Wintzenheim, Francio.

*************************************************************************

Esperanto por likenstudoj
=========================

Pro la ofta bezono de esploristoj konsulti la E-lingvajn verkojn de G.
Clauzade kaj C. Roux pri likenoj, la revuo de la itala likenologia asocio
publikigis 20-pagxan E-italan vortaron de G. Caniglia.

La nunaj hispanaj likenologoj J. Blanko kaj T. Arteaga raportis en la
revuo Junge Wissenschsft/Young Researcher. "por identigi niajn
specimenojn, ni devis uzi la lingvojn anglan, francan, germanan kaj -
kion ni ne atendis - Esperanton".

El "Esperanto", 4/1993

*************************************************************************

Nova grava vortaro
==================

Jxus aperis  Esperanta-angla-germana "Kemia kaj scienc-teknika vortaro"
de Douglas Portmann kaj Donald Rogers. Gxi enhavas pli ol dek mil
kapvortojn, plenajn indeksojn anglan kaj germanan, la periodan tabelon,
klarigon de la metra sistemo (SI) ktp. Valora libro, kaj kostas gxi: 87
NLG cxe la libroservo de UEA.

*************************************************************************

Disertacio pri Schwartz
=======================

Cxu telepatia efiko de la "Jaro Schwartz"? Ja cxifoje ne temas pri
sxerco. Fine preparita kaj principe konsultebla en universitataj
bibliotekoj de Francio, plus kelkaj aliaj, estas la disertacio "Esperanto
et jeu de mots dans l'oeuvre de Rajmond Schwartz (1894-1973)" (Esperanto
kaj vortludo en la verkaro de R.S.). Por pliaj informoj:

Marie-Therese JUCHAULT-LLOANCY,
3 bis avenue des Ecureuils, F-64140 Lond, Francio.

el "Heroldo d E", 7/1994

*************************************************************************

ESPERANTO EN RADIO
//////////////////

Radioelsendoj en Esperanto
==========================

Tagoj           Tempo            Stacio               Cxefa celregiono,
                (UTC)                                 frekvencoj (kHz)
-------------------------------------------------------------------------
cxiutage     03.30-04.00    R. Bandeirantes      Brazilio/centra Ameriko:
                                                          11925
-------------------------------------------------------------------------
dimancxe     04.04-0430     R. Auxstrio, Vieno   Euxropo:  6155;
                                                 Proksima oriento: 15410
-------------------------------------------------------------------------
jxauxde      05.10-05.24*   R. Vatikano          Euxropo:  6185, 7365
-------------------------------------------------------------------------
sabate**     06.30-07.00    R. Vilnius(Litovio)  Euxropo:  9710
-------------------------------------------------------------------------
dimancxe     07.00-07.30    R. Havano-Kubo       Nord-Ameriko/Pacifiko:
                                                           6060
-------------------------------------------------------------------------
cxiutage     11.00-11.25    R. Pekino, Cxinio    Orienta Azio: 6955, 9480
-------------------------------------------------------------------------
cxiutage     13.00-13.25    R. Pekino            Suda Azio:  11650, 11840
-------------------------------------------------------------------------
dimancxe     13.05-13.30    R. Auxstrio          Euxropo/Afriko: 6155,
                                                          9870, 13730
                                                   Azio: 15450
-------------------------------------------------------------------------
cxiutage     13.30-13.55*   Pola R. Varsovio     Euxropo: 6135, 7145,
                                                      9525, 9540, 11815
-------------------------------------------------------------------------
dimancxe     15.00-15.30    R. Havano            Ameriko/Karibio: 11760
-------------------------------------------------------------------------
dimancxe     18.30-19.00    R. Havano            Afriko/Mediteraneo:17760
-------------------------------------------------------------------------                                                            
dimancxe     19.20-19.29*   R. Vatikano          Euxropo: 1530 (mezondo),
                                                          3945, 5882
                                                 Afriko/Proksima Oriento:
                                                          7355
-------------------------------------------------------------------------
sabate       20.00-20.20    RAI, Romo            Euxropo: 6010, 7275
-------------------------------------------------------------------------
cxiutage     20.00-20.25    R. Pekino            Euxropo:7405, 7470, 9965
-------------------------------------------------------------------------
jxaude       20.15-20.30*   Estona R., Tallin    Norda Euxropo: 5925
-------------------------------------------------------------------------
cxiutage     20.30-20.55*   Pola R.              Euxropo:1503, 5995, 6135
-------------------------------------------------------------------------
dimancxe     22.00-22.30    R. Havano            Euxropo/Mediteraneo:
                                                           17760
-------------------------------------------------------------------------
cxiutage     22.30-22.55    R. Pekino            Suda Ameriko:9480, 11515
-------------------------------------------------------------------------
dimancxe     23.30-24.00    R. havano            Ameriko: 11760, 11970, 
                                                          13660
-------------------------------------------------------------------------
*  ekde 25.09.1994 unu horon pli malfrue laux UT
** nur lastan sabaton de monato
*************************************************************************

Ankaux Pola Radio elsendas per satelito
=======================================

Post Radio Vatikana (vd. Eventoj n-ro 38) ekde la 28-a de marto 1994
ankaux Pola Radio komencis elsendi siajn Esperanto programojn per
satelito. Kompreneble, cxiuj tradiciaj frekvencoj restis sensxangxe,
sed aldonigxis paralela emanigo per la satelito Eutelsat II F (3, 16
gradoj de la orienta longitudo, frekvenco 11,080 gigahercoj, polarizado
horizontala, auxdiofrekvenco 8,28 megahercoj. En centra Euxropo suficxas
parabolaj antenoj kun diametro cx. 60 cm, en aliaj regionoj de la
kontinento 80-120 cm, en Moskvo ecx 2-metra anteno.

Kompreneble, por kapti la elsendojn de la satelito oni devas disponi pri
speciala "tunero" (aparato por akceptado de satelitaj elsendoj). Tamen,
kiel estas sciate, en Euxropo estas amaso da posedantoj de Astra-satelit-
riceviloj. Kion fari? Tute simple oni povas (post konsulto pri la afero
iun lokan fakulon) kaj instali krom-arangxajxon ) kromacxeti akcesora
antenkapon, aux malaltpreze acxeti nur duan antenon kaj signalkunigilon.

Tiamaniere oni povos samtempe auxskulti cxiujn televidajn kaj radiajn
programojn de Astra-satelitoj kaj ankaux de Eutelsat-satelitoj.

Kelkaj samideanoj jam komencis auxskulti Polan Radion pere de satelito.
Cxiuj, kiuj sukcesos fari tion, skribu al:

Pola Radio, Esperanto-Redakcio,
PL-00-950 Varsovio, Polio.

laux "Parolas Varsovio en Esperanto", n-ro 4/1994

*************************************************************************

ARANGxOJ
////////

AIS en Maribor
==============

Inter la 5-a kaj la 10-a de septembro 1994 en Maribor, Slovenio, okazos
Studsemajno de Akademio Internacia de la Sciencoj San Marino. Cxiuj
interesitoj por fini iun sian komencitan, sed ne finitan universitatan
studon povas aligxi (ne gravas kiam oni studis kaj en kiu fako) kaj poste
ricevi diplomon de AIS.

Logxado en studenthejmoj por proksimume 15-20 DEM po nokto,
partoprenkotizo 50 DEM. Oni povas auxskulti entute maksimume 5 studunuojn 
po 8 studhoroj kaj fari ekzamenojn pri ili.

Detalajn informojn petu cxe:

INTER-KULTURO,
Kocxevarjeva 12, SLO-62000 Maribor, Slovenio.
Tel./fakso: +366-62-221371.

*************************************************************************

La tria Afrika Kongreso
=======================

Gxi okazos de la 23-a de decembro 1994 gxis la 7-a de januaro 1995 en la
konstruajxoj de la Nacia Sporta Kolegio, Winneba, Ganao. La urbo estas
apudmara, 60 km de la cxefurbo Accra . En tiu sezono la averagxa
temperaturo estas cx. 25 oC.

Eblas, aldonkoste, veni pli frue aux forveturi pli malfrue. Afrikaj
esperantistoj volonte helpos al dezirantoj viziti pli longe Ganaon kaj
najbarajn landojn.

La plano estas organizi komunan flugvojagxon al kaj el Euxropo cxirkaux
la kongresaj datoj. La dezirantoj anoncu sin plej eble frue, cxar 
aviadiloj jam plenigxas.

La kongresa programo estas jam detale skizita, sed la partopreno en la
laborgrupoj ne estas deviga, anstatauxe oni povas libere turismi
(proprakoste).

La kotizo, kiu inkluzivas la vojagxon al kaj el Euxropo, la restadon, la
programon kaj solidarecpagon al nepagipovuloj (sed ne vizon, sanasekuron,
venon al difinota euxropa flughaveno) estas 2980 NLG. Ecx se vi ne firme
decidis, anoncu vin: posta malanonco estas senformalajxa, sed malfrua
anonco povos esti malsukcesa. Skribu tuj al:

H. BAKKER,
Kastelenstraat 231, NL-1082 EG Amsterdam, Nederlando.

*************************************************************************

Irlanda feriado
===============

En Irlando, ekde la nuna jaro, okazos "Duonmonato Esperantista" en la
unuaj du semajnoj de julio. Dum tiu periodo fremdaj esperantistoj estos 
aparte bonvenaj, kaj ili havos la eblecon ne nur viziti la belan landon, 
sed ankaux renkontigxi kaj ferii en la bieno de s-ro C. Fettes, 
prezidanto de EAI. Detaloj cxe:

Christopher Fettes,
St. Columba's College, Rathfarnham, Dublin 14.

*************************************************************************

Internacia Junulara Festivalo
=============================

La 18-a IJF (cxiujara printempa arangxo de Itala Esperanto-Junularo)
okazis de la 30-a de marto gxis la 5-a de aprilo 1994, kun la partopreno 
de preskaux 160 homoj el dudeko da landoj. Temo estis "Narkotajxoj en la 
90-aj jaroj". La loko: montara restadejo de Pracatinat, ene de unu el la 
plej grandaj piemontaj naturaj parkoj Orsiera Rocciavre.

Okazis prelegoj de pluraj homoj: Pignatelli, pri hipnoto; d-ro Shapur
Kaviani, pri narkotajxoj kaj homa korpo; Giulio Cappa, pri televido;
Tazio Carlevaro; Dario Besseghini. Interesa estis la partopreno de "Grupo
Abele".

Okazis, kompreneble, ankaux amuzaj arangxoj: teatro (grupo "Fia
Koincido"), muziko ("Kajto"), ekskursoj, diskoteko, ktp.

Piemonta radio kaj televido elsendis intervjuon pri la arangxo kaj
Esperanto; ankaux du tutlandaj gazetoj informis pri gxi.

Se vi volas gxui la atmosferon de la Festivalo, kontaktu la estraranojn
de Itala Esperanto-Junularo cele aligxi la venontjaran, la 19-an:

via  Villoresi 38, IT-20143 Milano, Italio.

laux "K.E.C.-bulteno", 4/1994 kaj "HdE" 7/1994

*************************************************************************

Tutlanda Esperanto-Deklamkonkurso
=================================

Inter la 8-a kaj 10-a de aprilo en Papa (Hungario) okazis la kvina
Tutlanda Esperanto-Deklamkonkurso honore al Julio Baghy. Gxin organizis 
la bazlernejo "Nagy Laszlo" kun la helpo de la lokaj esperantistoj. 
Aligxis cx. 90 homoj el diversaj hungaraj urboj, krome 14 el Kroatio kaj 
unu japanino, unu anglo kaj unu novzelandano.

La konkurso (en 5 agx-kategorioj) okazis en la salono de la urba teatro;
gxin malfermis la urbestro Zoltan Kovacs. Gxin gajnis: Eszter Besenyei
(6-10 jaruloj); Daniel Gados (10-12 jaruloj); Dan Djakovi (12-14 
jaruloj), Zsolt Hokker (mezlernejanoj) kaj Janos Kirsch (plenkreskuloj). 
La diplomojn kaj memordonacetojn al cxiuj konkursintoj enmanigis la 
urbestro mem, kiu favoras al Esperanto kaj kiu esprimis la deziron denove 
okazigi la konkurson en Papa en 1995.

La konkurson kompletigis ricxa kultura programo, i.a. oni vizitis la
vilagxon Dobronte, kie samtempe pasis la landa Junulara Esperanto-
Renkonto, ekskursoj, koncertoj de Anjo Amika kaj de zagrebanoj, lernado 
de kantoj, skecxoj de MacGill, videofilmoj...

Pro financa kaj perdonaca apogoj de kelkaj Esperantaj kaj neesperantaj
organizoj la arangxo igxis nemultekosta.

laux Jozsef NEMETH

*************************************************************************

ANONCO
//////

Karaj legantoj!
---------------

Pro la translokigxo de la redakcio, ni ne povas senprokraste plenumi 
cxiujn niajn servojn, t.e. tuj sendi al la petantoj la E-literarojn, 
sxangxi adresojn ks. Ni petas atendi cx. unu monaton, kiam la 
translokigxo plene finigxos.

*************************************************************************

POR VIA NOTLIBRO
////////////////

Monda Turismo
=============

La Internacia Asocio "Monda Turismo" (MT) estis fondita en la jaro 1970
en Vieno. La nuna statuto estis akceptita dum la 8-a gxenerala kunveno en
1990 en Istanbulo, la estraro kaj revizoroj estis elektitaj dum la 
gxenerala kunveno en Poprad. Fine de la jaro 1993 MT havas anojn en 66 
landoj.

Centra oficejo kaj turisma servo "Esperantotur": str. M. Sklodowskijej-
Curie 10, PL-85-094 Bydgoszcz, Polio. Tel. kaj fakso +48-52-415744.

La estraro (1993-1996)

Prezidanto: Andrzej Grzebowski, adreso kaj telefono de MT.

Vicprezidan-to: Licille C. Harmon,
1016 King Drive, El Cerrito, CA 94530, Usono.
Tel. +1-415-3392001.

Vicprezidanto: Song Bin,
Jian Zhu Jing Ji, He Tan Bei Lu 57 Han, Urumqi- 830000, Xin Jiang,
Cxinio.

Gxen. sekretario: Milan Zvara,
Popradske Nabrezie 33, SQ-05801 Poprad, Slovakio.
Tel. +42-92-62236.

Kasisto: Margit Evva,
Hevesi Gyula u. 107.II.8, H-1157 Budapest, Hungario.
Tel. +36-1-2719510

Estrarano: Aleksej Salomatov,
str. Jablocxkova 18-3-33, RUS-127322 Moskva, Rusio.
Tel. +7-095-2104568.

Estrarano: Angel Todorov,
ul. Ljuben Karavelov 68, BG-1000 Sofia, Bulgario.
Tel. +359-02-6627983.

*************************************************************************

LA LEGANTO
//////////

... Sxajnas, ke IJS sxangxigxas... Oni anstatauxigis la indikon, ke "juna
estas tiu, kiu sentas sin tia" per punpago por pli ol kvardekjaragxuloj.
Do eble cxi-jare estos mia plej lasta IJS ...

Gunter NEUE, Germanio

* * *

Jes, IJS estis organizata de LINGVO-Studio inter 1989 kaj 1992. En tiu
periodo gxi igxis internacie konata, kaj havis la sloganon "Juna estas
tiu..." Ekde 1993 IJS ne plu estas organizata de ni, gxin transprenis
nova, juna, entuziasma teamo de HEJ. Morale ni dauxre subtenas la 
arangxon, malgraux tio ke ne vere konsentas pri la sxangxo de la 
karaktero de IJS.

Tamen ni esperas, ke gxi restos dauxre populara kaj sukcesa.

Laszlo SZILVASI

*************************************************************************

MOVADO
//////

Brajla gazeto 90-jara
=====================

La brajla gazeto "Nia ligilo" cxi-maje festas sian 90-an ekzistojaron.

Ekde sia frua tempo la internacia lingvo interesis nevidantojn, tamen
komence de la jarcento Esperanto ne estis adaptita al la brajla alfabeto
kaj tial mankis lernolibroj pri la internacia lingvo por blinduloj. Th.
Cart provis tiucele utiligi la brajlajn simbolojn de literoj
neekzistantaj en Esperanto (q, w, x, y) sed tio ne kontentigis la
uzantojn. Finfine oni akordigxis akcepti la proponon de H. Thilander:
aldoni la sesan punkton al cxiu "cxapelita" litero kaj por "ux" alpreni
la kvaran punkton anstataux la ordinara "u".

La baza mono por eldoni brajlan periodajxon en Esperanto venis el loterio
organizita de s-no Jeanne Zalibon d'Her. Tiel "Esperanta Ligilo", kiu
poste nomigxis "Nia Ligilo", naskigxis en 1904.

Gxi sinsekve farigxis oficiala organo de UABE (Universala Asocio de
Blindaj Esperantistoj) en 1923, de UABO (Universala Asocio de Blindul-
Organizoj) en 1933, kaj de LIBE (Ligo Internacia de Blindaj
Esperantistoj) en 1950.

Post prof. Couillard la administradon de EL (adresado aux ekspedado)
prenis sur sin lauxvice la presejo de H. Thilander (Francio), Guglielmo
Vassio (Italio), G. A. Pelanda (Svisio), geedzoj Gonin (Francio), s-ino
Moerbeek (Nederlando) kaj nun Jiri Vychodil (Cxehio).

La abonpagoj de la legantoj absolute ne suficxas por sendi la gazeton al
cxiuj dezirantoj, el kiuj bedauxrinde multaj ne povas pagi. Felicxe, LIBE
ricevas monhelpon. Inter la mondmilitoj apogis gxin neesperantistaj
blindulaj aux bonfaraj organizajxoj.

Post la lasta mondmilito la situacio iom sxangxigxis kaj la helpo fontas
precipe el esperantistaj medioj.

R. GONIN

el "Heroldo d E", n-ro 7/1994

*************************************************************************

250-a numero de bulteno
=======================

"Balta Maro Informilo", bulteno de la nordaj germanaj marregionoj (Rugen,
Greiswald, Rostock, Stralsund, Wismar) aperis en januaro-februaro de 1994
la 250-an fojon. Estiminda kvanto por regiona informilo ecx se tre
modesta, kio emfazas kontinuan aktivan movadon, kaj bonegan  internan
informadon en la regiono.

*************************************************************************

Fervojista jubileo
==================

Kroata Fervojista Esperanto-Societo (KFES) solenis en Zagreb la 9-an de
aprilo 1994 la 40-an datrevenon de sia seninterrompa aktiveco. Samtempe
KFES okazigis ankaux la regulan jarkunvenon kun aparta kultura programo.
Gxin plibeligis per sia prezentado multnombra grupo de fervojista
kulturarta societo.

Marica BRLETICx

*************************************************************************

Paska saluto de la papo en Esperanto
====================================

Multaj bone memoras la 15-an de auxgusto 1991, kiam la papo unuafoje
parolis publike en Esperanto, antaux miliono de gejunuloj en la pola urbo
Czestochowa. Oni atentis ankaux lian mesagxon al la partoprenintoj de la
Valencia UK en 1993. Esperantistoj de longe deziris, ke Johano Pauxlo la
2-a uzu Esperanton ankaux en siaj novjaraj kaj paskaj salutoj, kiujn li
eldiras cxiujare en dekoj da lingvoj. La itala Radikala Partio ecx petis
letere, la 25-an de marto, ke "Esperanto estu aldonata... al la lingvoj
jam uzataj por la bondeziroj... okaze de la Sankta Pasko". La deziro
plenumigxis: dum la paska dimancxo, la 3-an de aprilo 1994, centmilo da
auxskultantoj kaj centmilionoj da televidantoj povis auxdi la
esperantlingvan frazon "Felicxan Paskon en Kristo resurekinta!".
Esperanto envicigxis post 55 aliaj lingvoj, kiel antauxlasta; gxin
sekvis saluto eldirita en la pola, la gepatra lingvo de la papo.

La papaj vortoj signifas novan sxtupon de la rekono de Esperanto en
Vatikano, post aprobo de liturgiaj tekstoj por meso en Esperanto (1990)
kaj agnosko de Internacia Katolika Unuigxo Esperantista kiel internacia
civila asocio de fideluloj (1992).

Istvan ERTL

Informa Fako de UEA

*************************************************************************

Sercxataj
=========

estas du korektemaj esperantistoj, kies gepatra lingvo estas slava aux
latinida. Kontrolenda estas la tradukajxo de "La Sencxesa Rakonto" de
Michael Ende.

Se vi suficxe bone regas Esperanton, havas intereson pri lingvaj
sagacajxoj kaj komprenemon por mia - ne lauxmoda - iom arkaika stilo, 
skribu al:

Wolfram DIESTEL,
Bauverein str. 3, D-04416 Markkleeburg, Germanio.

*************************************************************************

Brazilio: urba Esperanto-legxo
==============================

La urbestro de Campos (sxtato Rio-de-Jxanejro), d-ro Sergio Mendes, la
30-an de decembro 1993 sankciis legxon, laux kiu Esperanto estos 
instruata en la municipaj lernejoj de tiu urbo. En Barra-Mansa la 
duagrada lernejo Instituto Progreso enkondukis devige Esperanton.

el "Esperanto", 5/1994

*************************************************************************

TEJO
////

SEJM: menso sana en korpo saneta
================================

Observante vastecon de la rusia teritorio, oni tuj komprenas la gravon de
bonorda organizo por malizoli la esperantistojn. Jam pli ol tri jardekojn
tiujn kontaktojn sukcese efektivigas  la someraj tendaroj SEJT-oj -
Sovetiaj (nun - Someraj) Esperantistaj Junularaj Tendaroj. Tiaj amasaj
arangxoj gxis hodiaux restas la plej forta atuto de la rusia movado.
Malgraux ke lastatempe ecx enlande vojagxi farigxis tre multekoste, por
multaj apenaux pageble, al la SEJM-arangxoj  venas homoj el cxiuj anguloj
de Rusio kaj aliaj eks-sovetiaj landoj, de Murmansk gxis Odesa kaj de
Minsk gxis Krasnojarsk.

Kio do ilin pelas?  Al mi sxajnas - iu tre forta sopiro al kara
Esperantujo, al la samideana amikaro, kiu tie renkontigxas. Tiu gajeca
amika etoso kvazaux resxargas la homojn por la tuta jaro., efikas kiel
"drogo" kaj siavice estigas (kaj plifortigas) cxe la partoprenantoj tiom
grandan entuziasmon, ke rezultigxas amasa kontribuo al la sukcesigo de la
tendaro: kutime gxis la triono de partoprenantoj laux siaj ebloj
kunhelpas.

Des pli tio rimarkeblas cxe kerno de aktivuloj. Tiuj "laborcxevaloj"
estas instiga modelo por malpli spertaj entuziasmuloj kaj tiel formigxas 
granda potencialo de homfortoj.

Rimarkinde floranta estas ankaux la kultura flanko de SEJM. Marte de 1994
en Ivanovo okazis jam sesan fojon la kultura festivalo EOLA (EsperantO -
Lingvo Arta), kie prezentatas altnivelaj artajxoj far junaj rusiaj
esperantistoj kaj cxiujare aperas tre trafaj novaj originalaj kantoj,
poemoj, skecxoj. Precipe tiu kantemo karakterizas la rusian E-junularon;
cxiam auxdeblas iuj kantoj el sxajne neelcxerpebla stoko. Ankaux nombro
de partoprenantaj gitaroj proporcie al homoj estas suspektinde granda.

Kontraux tiuj favoraj mensaj faktoroj kontrastas materiaj problemoj. La
granda inflacio ne nur implicas la neeblon vojagxi alilanden kaj aboni
gazetojn, gxi ankaux komplikigas priesperantan okupadon, cxar necesas
unue certigi la cxiutagan panon.

Sed, malgraux cxio, iuj tamen elturnigxas, kaj jen legas "Esperanton",
jen vizitas internacian renkontigxon; ili sukcesas cxu per fondajxo 
Canuto, cxu per fondajxo IJK. Do, kvankam la nuno ne stabilas kaj la 
estonto tute ne antauxvideblas, SEJM floras kaj stabilas. Tiu solideco 
estas tre konvinka kaj rezultas en tio, ke iom post iom aligxas pli da 
homoj, kredantaj je la organizo kaj gxin subtenantaj. Konfirmigxas, ke 
SEJM estas tre forta TEJO-sekcio, certe unu el la plej fortaj.

Bedauxrinde ne suficxas internacieco en la arangxoj, des pli cxar la
rusianoj mem preskaux ne povas vojagxi. Estus bone, se pli da alilandanoj
kuragxus partopreni la Esperanto-vivon en Rusio. Cxiuokaze, Siberio jam
antauxgxojas la pasontan karavanon al IJK. Pripensu foje, indas viziti
rusian Esperantujon!

Jorg De MULDER, Belgio

*************************************************************************

RECENZOJ
////////

Al denaska dulingveco
=====================

Estas vaste konate, ke dulingveco (kaj plurlingveco), speciale denaska,
tre pozitive influas gxeneralan mensan kaj lingvan evoluon de infanoj. 
Por esperantistaj familioj la dua lingvo de edukado nature estas 
Esperanto, kio devas doni bonajn fruktojn kaj por la edukataj infanoj, 
kaj por la Esperantaj lingvo kaj komunumo. Tamen ofte la eksperimentoj de 
la denaska Esperanta edukado fiaskas pro manko de konoj, kiuj estas 
necesaj por la gepatroj por atingi sukceson.

La cxefajn elementajn sciigojn pri la problemo povas doni al la
esperantistaj gepatroj brosxuro, eldonita de UEA, kiun Renato Corsetti
"adapte" por nia komunumo tradukis-redaktis el la auxstralia eldono,
dedicxita al la infana dulingveco (Denaska dulingveco.Konsiloj por
gepatroj). Oni povas ekscii pri esenco de dulingveco, ties avantagxoj,
gravaj problemoj, kun kiuj kunpusxigxas la gepatroj (lingva interfero,
lingvo sxaltado ks.), konatigxi kun manieroj eliri la malafacilajn
situaciojn, kiuj ofte malkuragxigas la gepatrojn. Ekzemple, la frua
miksado de la lingvoj ne estas dangxera, sed natura, kaj rapide pasas.

Ni povas nur bedauxri, ke la enhavo estas nur mallonga priskribo, sen
ekzemploj kaj detaligo, t.e., ke la brosxuro ne estas libro. Nu, eble
ankaux la libro iam aperos, kaj nun tiu cxi brosxuro (akirebla cxe UEA
kontraux 7,5 NLG; nepagipovuloj povas peti gxin cxe E-Centro en Poprad,
Slovakio) ludos pozitivan rolon por iom instrui kaj kuragxigi la
gepatrojn de denaskaj esperantistoj.

Nikolao GUDSKOV

*************************************************************************

REVUOJ, GAZETOJ
///////////////

Rok-gazet' 6
============

Aperis! La 6-a! Numero! 44-pagxa! Rok-gazet'!

Cxiam sxatata, atendata gazeto, sen kiu nun apenaux estas imagebla la
kultura vivo de Esperantujo. Kun ricxega enhavo, rakontanta pri multaj
rok-kaj malrokmuzikistoj, grupoj, eventoj... Cxi numero enhavas 
intervjuojn kun Jxomart kaj Natasxa, Micke Englund, Persone-anoj, Jxak le 
Puil, Eckhard Bick (cxiuj faritaj dum la 4-a KEF pasintjare en Kopenhago) 
kaj kun Gunter Koch, raportoj pri arangxoj, recenzoj kaj recenzetoj pri 
diversaj sonkasedoj, dauxrigo de vortaro pri muzikinstrumentoj kaj aliaj 
iloj, ktp, ktp... Pluraj fotoj kaj grafikajxoj (sxajne, pli da fotoj kaj malpli 
da grafikajxoj, ol antauxe), kaj bunta, bunta, bunta enhavo, kiu 
montras, ke Esperanta muzika kulturo ekzistas kaj evoluas, konstante 
prezentas sin.

Estas nur strange, ke la gazeto kun tia enhavo gxis nun spertas
malfacilajxojn pro nesuficxa abonantaro. Cxu oni simple ne scias pri gxi?
Do, oni sciu, ke gxi ekzistas, kaj ke la abono por 4 sinsekvaj numeroj
(ne por unu jaro, cxar jare ordinare aperas nur cx. 2 numeroj) kostas 35 
NLG (al UEA-konto rokk-b) aux 21 IRK (por netranspagipovuloj nur 20 NLG 
aux 12 IRK), cxe

EUROKKA Esperanto-Rok-Asocio,
F-31450 Donnenville, Francio.

*************************************************************************

HUNGARA ANGULO
//////////////

Mortis Alfonz Pechan
--------------------
Alfonz Pechan mortis la 24-an de aprilo. Li naskigxis en 1902 en Pecs. Li
estis la redaktoro de la plurfoje eldonita kaj gxis nun sola ekzistanta
E-H kaj H-E vortaro, kaj dum longa tempo gvidanto de la ekzamena 
komisiono de HEA. Ni gardos lian memoron.

Sxtataj subvencioj
------------------
Laux la decidoj de Parlamenta Komisiono HEA ricevis 1 milionon, HEJ
ricevis 1,9 milionon da forintoj de sxtata subvencio por sia agado. La 
dosieron de HEJ por ricevi la sxtatan subtenon kune preparis estraranoj 
de HEJ kaj Kultura E-Asocio.

Budapesxta E-domo
-----------------
La domo jam estas acxetita, sed ankoraux NE funkcias. Gxi bezonas
modernigon, renovigon, internan arangxadon. Se vi volas helpi, plej
tauxge estas via financa kontribuo al la Fondajxo Esperanto (cxekon petu 
cxe nia redakcio), - neceso por persona helpo estos nur post kelkaj 
semajnoj. Pliaj informoj: en la klubejo Esperejo merkrede post la 19-a 
horo.

"Lauxte!" por hungaroj
----------------------
La dumonata gazeto de Amika Esperanto-Rondo (Francio) "Lauxte!" aperas 6-
foje jare sur 64 pagxoj. Abonkotizo por hungaroj 250 Ft cxe:
Bela KOVACS, 7400 Kaposvar, Bela Kiraly u. 44.

Delegitara kunsido de HEA
--------------------------
okazos la 28-an de majo je 10.00 en Suto u. 2. Bonvenas ankaux
interesigxantoj.

Konferenco de hungariaj E-societoj
----------------------------------
La 2-a Ronda Tablo de E-asocioj kaj societoj okazos la 18-an kaj 19-an de
junio en Zalaegerszeg (Kulturcentro de Sindikatoj). La kunvenon povas
partopreni ne nur la reprezentantoj de organizoj, sed ankaux individuoj.
Invitilon kaj detalajn informojn petu cxe:

E-Societo Prospera Linio
8906 Zalaegerszeg, pf. 2.
Tel: (92)- 320008

*************************************************************************

PROPAGANDO
//////////

Renkonte al euxropaj balotoj
============================

En preskaux cxiu lando ekzistas unu gazeto, kiun politikistoj, i.a.
kandidatoj al la EP, legas por ricevi fidindan informadon; tiaj estas en
Francio Le Monde, en Britio The Times, eble en Germanio Die Welt. Mi
proponas, ke vi traduku la cxi-kunan tekston vialingven, kaj uzu gxin
kiel pagitan anoncon en tiu gazeto je dato suficxe proksima al la 
elektoj. Eble kostos relative multe, sed cxu ne indas? Bonvolu pripensi 
la aferon! 

Alia maniero uzi la tekston estas presi gxin sur folion disdonotan cxe
kandidat-prezentoj kaj aliaj eventoj de la elektokampanjo. La alvoko
1estas adresita al la vocxdonontoj, ne al la kandidatoj, sed tio estas 
nur ruzo. Certe kandidatoj volas scii, kiel disvolvigxas la bataloj por 
la mensoj de la elektantaro. Se ili vidos, ke iu lancxas alvokon al tiu, 
ili volos scii pri kio temas kaj do legos gxin. La du referencoj celas 
montri, ke la argumentoj havas seriozan, kontroleblan bazon, kontraste al 
tiuj de la kontrauxesperantuloj.

Claude PIRON

---
Euxropaj elektontoj!

Kiu kuragxos ataki la lingvobarilon? Tiuj, kiuj parole advokatas
multlingvecon, fakte trudas al ni studi la anglan... por neniam gxin
plene regi. La malsupra pozicio, en kiu tiu politiko lokas nin, ne 
kongruas kun nia digneco.

La programo "Lingua" nenion solvas. Kiel dano kapabla germane kaj angle
paroli komunikos kun greko elektinta la italan kaj francan?

La institucioj de Euxropa Unio tage tradukas 3,6 milionojn da vortoj;
cxiu unuopa vorto kostas ... [esprimi en nacia mono egalvaloron de 2 
francaj frankoj aux de 0,36 usonaj dolaroj]1. Kaj mankas mono por socie 
utilaj agadoj!

Cxu la problemo estas nesolvebla? Ne! Ekzistas solvo malmultekosta,
demokratia, psikologie agrabla, kaj gxin proponas Umberto Eco2:
Esperanto. Komparoj surterene faritaj inter tiu medio kaj la rivalaj (uzo 
de la angla, samtempa interpretado, ktp.) konkludas, ke Esperanto ege 
superas la aliajn. La neantoj de tiu realo neniam komparis la diversajn 
komuniksistemojn en la praktiko; al ili do mankas cxiu kredindeco. Kaj 
tiuj, kiuj asertas, ke Esperanto malutilas al lernado de lingvoj, trompas 
la publikon: sperto pruvas, ke gxi stimulas intereson por la lingvoj kaj 
plirapidigas ties akiron.

Ni postulu la solvon, kiu montrigxas la plej efika kaj la plej respekta
al cxiuj kulturoj. Ni vocxdonu nur por kandidatoj konsciaj pri la
lingvoproblemo kaj pretaj kontrauxstari la diskriminon, pro kiu Esperanto
nejuste suferas.

1Claude Piron,
Le defi des langues (Parizo: L'Harmattan, 1994), p. 39.

2"La bustina di Minerva", L'Espresoo, 11-a de oktobro 1992.

*************************************************************************

HISTORIO
////////

Margxene de la jubileo
======================

Kiam la 4-an de aprilo en la 1959 estis lancxitaj, pli gxuste,
relancxitaj, E-elsendoj en Pola Radio, iuj memoris la postmilitajn 
esperantlingvajn programojn el Varsovio. Malmultaj konsciis pri la 
esperantlingvaj babiloj en la sama radiostacio en la antauxmilita 
periodo. Neniu versxajne rimarkis, ke la relancxo okazis precize 36 
jarojn post kiam Komerca Konferenco en Venecio (04.04.1923) rezoluciis: 
"La konferenco, en kiu partoprenas ankaux reprezentantoj de Radioelektraj 
Societoj, konstatas, ke la tutmonda disvastigxo de senfadena telefonio 
nepre postulas rimedon por superi la lingvajn barilojn kaj rekomendas la 
uzadon de Esperanto por komunikajxoj destinitaj al eksterlanda 
auxdintaro".

La 4-an de aprilo 1994 la esperantlingvaj elsendoj de Pola Radio eniris
sian 36-an ekzistojaron. Por gxuste taksi cxi tiun fenomenon, kiun
kelkfoje iuj opinias aparta institucio de la E-movado, valoras iom 
retrorigardi. Nome, la disvastigo de radioelsendado gxenerale kongruis 
kun vasta publika intersxangxo pri Esperanto. Jxus mi citis la rezolucion 
de Komerca Konferenco en Venecio. Multe pli sprona evidentigxis la 
kunveno de Internacia Unio de Radiofonio en Lauxzano, Svisio (11 - 
13.05.1927). Laux propono de Gxeneva Radio estis proklamita rekomenda 
rezolucio en kiu ni legas: "La Internacia Unio de Radiofonio rekomendas 
al la stacioj fari provon pri regulaj elsendoj en Esperanto - unufoje en 
la semajno dum 10-15 minutoj por anonci al malproksima auxskultantaro la 
cxefajn punktojn de sia semajna programo aux por konigi al gxi 
okazintajxon artistan, intelektan aux ekonomian de sia nacia vivo. 
Samtempe gxi rekomendas al ili anoncigi sian stacion unufoje cxiutage en 
Esperanto okaze de siaj vesperprogramoj".

Kiel ni legas en "Enciklopedio de Esperanto", la unuaj provoj pri la
esperantlingva elsendado okazis en 1923 kaj koncernis du sendostaciojn en
du landoj, en 1924 Esperanto auxdigxis de 130 sendostacioj en 18 landoj.
En la jaro de la lauxzana kunveno Edmond Privat skribis en la organo de 
UEA: "...Dum lastaj tri jaroj okazis cxefe E-kursoj cxe 30 radiostacioj 
el 19 landoj. Nun venis la tempo uzi la lingvon por ke la lerno utilu. 
Tion ja faras regule Radio Paris por dissendi ekonomiajn informojn kaj 
Radio Leipzig pri vetero..."

La aplikado de Esperanto en radiofonio dauxris. En 1933 j. 83
sendostacioj en 14 landoj okazigis disauxdigojn en aux pri Esperanto 
(inkluzive 27 prelegojn auxdigxintaj en Pola Radio). La programoj traktis 
temojn ligitajn kun la socio, beletro, scienco, literaturo kaj 
politikajxoj. En Esperantujo famis "altvalora horeto Esperanta" el Berno, 
ecx se auxdigita unufoje dum la monato. Kaj gxuste rigardante cxi tiujn 
imponajn statistikajxojn ni ne lasu nin trompi - temis pri elsendoj pli 
aux malpli regulaj, al kiuj senavare kontribuis elstaraj kaj mezaj 
esperantistoj konforme al la alvoko de Privat: "...ni kore esperas, ke 
cxiuj E-grupoj klopodos havigi al sia urba radiostacio unu aux du 
sindonajn dejxorantojn kun modela elparolo por helpi en tiu afero 4- aux 
2-foje monate."

Nun eblas sole sxpini la supozojn, kiel disvolvigxus la aplikado de
Esperanto en radiofonio, se ne eksplodus la dua mondmilito, kiu cxesigis
cxi tiun disfloron, ecx pli: gxi donis - kiel sxajnas - la mortan frapon
al la E-movado gxenerale. Kaj tamen jam en 1945-a jaro 8 radiostacioj
restarigis siajn esperantlingvajn programojn, inkluzive de Varsovio. De
la 1947 la esperantlingva komunumo restarigis la cxiujarajn asembleojn -
Universalajn Kongresojn. La baldaux proklamita tn. "malvarma milito", la
divido de la politika scenejo je la orienta kaj okcidenta parto, ne
restis seninflua al la evoluo de la E-movado en cxiu el la partoj.

En 1950 la E-elsendado el Varsovio cxesis. Cxiuj UK-oj okazis en la tn.
okcidentaj landoj. Nur dum la UK en Meinz, Germanio, auxdigxis la invito
por la 44-a al Varsovio. La jaro 1959-a ja estis la jaro de la 100-a
naskigxdatreveno de la kreinto de la internacia lingvo. Unuflanke
sxajnis, ke ne eblas kongresi aliloke ol en Varsovio, kie eblas pilgrimi 
al la tombo de L. Zamenhof  -  dum la lasta mondmilito senigis milojn da
esperantistoj, inkluzive Zamenhofojn, je loko de eterna ripozo. Aliflanke 
regis profunda dubo pri sukceso de la kongreso malantaux la "fera 
kurteno". Polaj esperantistoj konsciis tion - sed krom multaj novaj 
adeptoj de la lingvo la pola movado ricxis je multaj elstaraj 
esperantistoj, kiuj kapablis movigxi en la nova realo. Cetere en tiu nova 
realo la auxtoritatoj volis ripeti la sukceson de malfermigxo al la 
universalaj ideoj, al la ekstera mondo, kiun Varsovio gxuis jam en la 
1955 dum Monda Kongreso de Junularo. La cirkonstancoj estis cxiel favoraj 
al la UK en Varsovio, kaj al cxiuj akompanaj klopodoj. En tia situacio 
unu el la elstaraj figuroj de la pola E-movado Isaaj Dratwer sukcesis 
interesigi pri la esperantlingvaj elsendoj la tiaman polan cxefministron, 
Jozef-on Cyrankievicz-on, kiu estis onidire E-simpatianto aux ecx eks-
esperantisto.

La ideo estis aprobita, sed estis samtempe prezentita unu kondicxo. Ne
eblis paroli pri eksperimenta dekkelkminuta babilo, ne eblas paroli pri
lingvo-rubriko. La elsendo devas esti cxiutaga, duonhora, profesinivela,
prilaborata en specialigita lingvoredakcio en la poreksterlanda fako de
Pola Radio. Sxajnas, ke la defio superis la fortojn de la varsoviaj
esperantistoj.

La antauxpreparoj por la lancxo de la elsendoj cxirkauxprenis ne nur plej
talentajn esperantistojn, sed ankaux laborantojn de la Pola Radio
kontribuontaj en la pretigado de la elsendoj kiel realigantoj kaj
parolistoj. Plurnombra stabo de esperantistoj, alproprigintaj la
sekretojn de la radiometio, kaj de radio-laborantoj, lernintaj E-on, 
lancxis la 4-an de aprilo 1959 E-elsendon, kiu estis konceptita kiel 
profesinivela eksperimento antaux la varsovia kongreso de la monda 
esperantistaro. Cxiutage, je la 16.30 eblis sxalti la radiaparaton por 
auxdi la tondran vocxon de Piotr Rowinski: "Parolas Varsovio, la 
naskigxurbo de Esperanto", kaj ricxajn lauxforme kaj enhave informojn pri 
la kongreslando kaj esperantistaj aferoj. La reagoj de la auxskultantoj 
superis cxies atendojn kaj kauxzis, ke la eksperimento transformigxis en 
cxiutagan tradicion.

Estas malfacile en kelkaj frazoj sumigi la laboron kaj atingajxojn de la
redakcio kaj gxiaj laborantoj retrorigardante al la pasintaj 35 jaroj.
Eblas diri tutcerte, ke auxdigxis en tiu tempo 42.306 elsendoj kaj se ni
premisos, ke cxiu el ili havis nur 25 minutojn, temas pri 1.057.650
minutoj aux 17.627,5 horoj da kontinua emanigo. Sed eble pli interesa 
estus memorigo - ol cxi tiu iom truka nombrojxonglado - pri tio, ke de la
duonhora cxiutaga programo la elsendoj evoluis ecx gxis cxiutaga trihora
programo kaj nun ofertas al la auxskultantoj cxiutagajn du duonhorajn
elsendojn, auxdeblajn ankaux persatelite. En cxiu etapo de la
esperantlingva elsendado Pola Radio, krom esti eksplikilo de la pola
sxtatintereso, portis universalajn ideojn, spegulante la vivantan
Esperantujon en amplekso kaj ofteco gxis nun neniam renkontata, en kiu
ajn radiofonio, ofte transportinte esperantoparolantojn gxisdate en la 
lokon de la plej gravaj esperantistaj okazajxoj kiel UK, ne parolante pri 
aliaj sonraportoj pri E-jubileoj, renkontigxoj, konferencoj. Esperanto-
elsendoj de Pola Radio delonge ne plu estas eksperimentaj, provaj, 
demonstraj aux konvinkaj. Per cxiuj formoj de radiojxurnalismo ili 
raportas la realon ne nur esperantistan - en cxiam pli signifa grado en 
la tiel nomata rekta, vivanta formo. Ankaux cxi-sfere la E-elsendoj de 
Varsovio sekvis la gxeneralan disvolvigxon de la radia komunikformo - ne 
parolante pri tio, ke delonge ne eblas paroli pri esperantistoj, 
dejxorantaj en la radioredakcio, sed pri jxurnalistoj, kiuj en sia 
aktivado utiligas la internacian lingvon. Iuj certe estas ankaux 
esperantistoj. Por tiuj tutaparte tioman gravecon havas la premioj, kiujn 
la E-movado atribuas al la redakcio pro la atingajxoj en la evoluigo de 
la jxurnalisma lingvo (1970) aux pro la kontribuo al la internacia paca 
interkomprenigxo - la premio de Onisaburo Degucxi en la 1993.

Parolante tiom amplekse - margxene de la 35-jarigxo de la E-elsendoj de
Pola Radio - pri la apliko de E-o en radiofonio laux historia vidpunkto
gxenerale, kaj tutaparte laux la vidpunkto de la varsoviaj elsendoj, mi
celis reliefigi la dauxron de la fenomeno, kiu ebligis al esperantistoj
cxiutage vivi sian esperantistecon. Dum dauxre por multaj esperantistoj
Esperanto estas la lingvo de legajxoj, korespondajxoj aux pli-malpli
sporadaj renkontoj - por la radioauxskultantoj la E-elsendoj estas la
vivanta medio, la loko de ilia cxiutage spertata lingvoidenteco.

Barabara PIETRZAK,
jxurnalistino en E-elsendoj de Pola Radio

*************************************************************************

KORESPONDI DEZIRAS
//////////////////

Juna, 12-jara esperantisto kaj 13-jara lernantino, pri cxiuj eblaj
interesaj temoj: Cezary kaj Joanna Kletkiewicz, Bobrowniki n. Wista, PL-
87-617 woj. Wloclawskie, Polio.

* * *

20-jara progresanto: Dmitrij Sekusxin, P.k. 2276, Severodvinsk-22,
Arhangelskaja obl., Rusio.

* * *

19-jara komencanto, kiu interesigxas pri komputiloj, lingvoj, naturo kaj
historio, kun gejunuloj: Andreas Schlapsi, Mullendorfer Weg 6, A-2700
Wiener Neustadt, Auxstrio.

* * *

Precipe kun knabinoj el cxiuj kontinentoj, kiuj bone scias Esperanton:
Peter Kosa, Berzsenyi u. 14, H-6400 Kiskunhalas, Hungario.

* * *
16-jara mezlernejanino, pri cxiuj decaj temoj: Krystyna Michalska, wies
Witkowo, PL-87-140 p-ta Chelmza, Polio.

*************************************************************************

ANONCETOJ
/////////

La dua, korektita eldono de libretoj de Janos Sarkozi "Adamo kaj Eva" kaj
"La botelo kaj aliaj noveloj" estas mendeblaj kontraux 60 HUF + 25 HUF
sendokostoj aux 3 IRK po peco de
Tibor PAPP,
Debrecen, Trombitas u. 12,H-4031, Hungario

* * *

Se vi interesigxas pri posxtmarkoj, emisiotaj de Cxinio kaj Taiwan en
1994, bv. kontakti s-ron Fu Guoqing cxe la adreso:
Dianjichang 10-Chejian,
Harbin, CN-150040 Heilongjiang, Cxinio.

* * *

Boris KOLKER (elmigrinta el Rusio al Usono) havas novan adreson:
2808 Mayfield Road, apt. 303, Cleveland Hts, OH-44118, U.S.A.

* * *

Sporta rentulo, ingxeniero, kranko, vitvigxis kaj sercxas sveltan
danctalentan adekvatan partnerinon por korespondi kaj komunaj ferioj:
Wilfried BETHGE,
Feldstr. 87, D-28203 Bremen 1, Germanio.

*************************************************************************

ANONCO
//////

PRECIZIGO
=========
La artikolo de Istvan Ertl pri Umberto Eco (Eventoj, 2/aprilo, p.8)
enhavas malgxustajxojn pri jam aperintaj eldonoj de la verko de Eco: gxis 
nun aperis nur la itala kaj germana eldonoj de la libro "La sercxado pri
perfekta lingvo", la hispanan oni atendas baldaux, la anglan nur en marto
1995, kaj pri la franca ne eblas ankoraux ion precize scii.

*************************************************************************

MUZIKA KULTURO
//////////////

Vinilkosmo-kompilajxo
=====================

Eventoj n-ro 37 informis pri la planoj de Vinilkosmo (eldonejo cxe
EUROKKA,Esperanto-rok-Asocio) produkti gravan kompilajxon kasede kaj
kompaktdiske, kie estos prezentitaj po unu antauxe ne eldonita kaj ne
reeldonota peco de cxiu partoprenanto.

Nun la afero pli korektigxis, kaj pretas titoloj de pluraj plej famaj kaj
sxatataj E-grupoj kaj kantistoj. Ankaux - subtene - konsentis prezentigxi
papage kelkaj neesperantaj grupoj. Eble ecx pli ol planitaj 15 grupoj
prezentigxos, kaj la eldonota kompilajxo estos duvoluma... Cxiuokaze, gxi
estos la plej plena prezento de Esperanta aktuala rok- pop- kaj
kanzonmuziko.

La kompilajxo povos aperi tamen nur tiam, kiam por la eldono estos
kolektita suficxa monsumo. Pro tio Vinilkosmo bezonas partnerojn kaj
antauxmendojn. La kasedo kostos 70 FRF, la kompaktdisko - 120 FRF (sen
sendokostoj). Por libroservoj, mendotaj pokvante, estas proponata favora
maklerajxo. Se la antauxmendoj bone kolektigxos, la kompilajxo povos
aperi jam auxtune 1994!

EUROKKA, F-31450 Donnewille, Francio
Tel: +33-61-819565

*************************************************************************

INTERESE
////////

Furora volapukajxo
==================

"TlhIngan Hol Dajalh'a?" Tiu cxi frazo signifas: "Cxu vi parolas la
klingonan?" Temas pri planlingvo parolata en la usona filmo "Star Trek
III", vaste konata ankaux en aliaj landoj. Meze de la 80-aj jaroj la
produktintoj de la filmo komisiis la lingviston Marc Okrand inventi
lingvon de kosmaj militistoj. Okrand prenis sian taskon tre serioze kaj 
kreis la bazan vortaron kaj la gramatikajn regulojn de la "klingona" 
(angle "Klingon"). Li publikigis sian inventajxon en la libro "The 
Klingon Dictionary", de kiu vendigxis jam 250.000 ekzempleroj; kaj kasedo 
kun parolaj ekzempleroj ("Conversational Klingon") trovis 50.000 
acxetantojn.

Pro la kulta statuso de "Star Trek" tiu sukceso ne surprizas, sed pli
mirigas, ke centoj aux ecx miloj da homoj diligente kaj serioze lernis la
lingvon; onidire multaj ecx flue parolas gxin. La "Klingon Language
Institute" (P.O.Box 634, Flourtown, Pennsylvania 19031, Usono; gxi,
cetere, ne respondis al informpeto de mi) havas jam 200 membrojn kaj 
kvarfoje jare eldonas sian gazeton HolQeD (Lingvistiko).

Tamen ni esperantistoj ne devas timi konkurencon: estas tre malfacile
lerni kaj prononci la klinganan; la lingvo ja celas soni malagrable kaj
malsimili al naciaj lingvoj. Kaj kiel idiomo de militista kulturo mankas 
al gxi vortoj por "afabla" aux "simpatia"; anstataux "Saluton!" oni diras
"nuqneH?" (Kion vi volas?). Intertempe kelkaj adeptoj komencis reformi la
lingvon, plifaciligante la prononcon kaj gramatikon; ni vidos, cxu tio
finfine pereigos la lingvon, kiel siatempe okazis al Volapuko...

Ulrich MATTHIAS

el "Esperanto aktuell", 2/1994

Ndlr: Kiam esperantistoj atingos tian sukceson, ke la kasedoj kun
konversacia kurso vendigxos en kvanto kvindek mil ekzempleroj?..

*************************************************************************

MOVADA HUMURO
/////////////

Kia lingvo estas malbelsona
===========================

Kiam Grabowski konatigxis kun juna virino, li cxiam kvazaux amindumis
sxin, delklamante al sxi cxe la orelo, siajn plej novajn verkojn. Iun 
vesperon la dommastrino diris al li:

- Antoni, bonvolu deklami ian versajxon en via fama lingvo Esperanto! Vi
  cxiam parolas pri gxi, sed neniam per gxi.

Antoni ekdeklamis... Kiam li finis, iu cxeestanto diris:

- Sed estas ja neimageble malbelsona via lingvacxo! Kompreneble - tia
  miksajxo!

- Nu, kiu povis esperi ion alian? - aldonis iu grava gasto.

- Mi - diris Grabowski - petas pardonon. Esperanto ne kulpas. Mi deklamis
  itale verkon de Petrarka.

el "Vesperto", aprilo 1994.

*************************************************************************

KONKURSO
////////

REZULTOJ DE LA INTERNACIA KONKURSO POR MEZLERNEJANOJ
====================================================

KOMENCANTOJ

- 1. Csorba, Viktoria134,0 poentoj
- 2. Kenybeczi, Auxrora133,0
- 3. Teszarovics, Suzana132,0   Berencsi, Norberto132,0

Cxiuj gajnintoj-komencantoj estas el Kossuth Gimnazium, Miskolc,
Hungario.

PROGRESINTOJ

- 1. Droppil, Suzana (Thuri Gyorgy Gimnazium, Varpalota, Hungario)136,5
- 2. Bodolai, Maria (Kossuth Gimnazium, Miskolc)133,5
- 3. Csapko, Kitti (Kossuth Gimnazium, Miskolc)126,0

Eventoj sincere gratulas la gajnintojn kaj iliajn instruistojn!

*************************************************************************
*************************************************************************
EVENTOJ, eszperanto nyelvu informacios lap.
Nyt. sz. B/TSZL/85/1991. ISSN 01215-959 X.
A kiado es szerkesztoseg cime:
H-1675 Budapest, pf. 87. Tel.: 2907019
Megjelenik kethetente. Kezbesiti az MPV-HPI,
Keszult a SZELKER Bt. nyomdaban.
H-1161 Budapest, Baross u. 114.
EVENTOJ, dusemajna gazeto pri la esperanto-movado.
Eldonas LINGVO-Studio kaj Kultura Esperanto-Asocio
Respondeca eldonanto kaj cxefredaktoro Laszlo Szilvasi
La redakcio ne nepre konsentas pri la enhavo de unuopaj
artikoloj kaj ne respondecas pri anonc-enhavoj.
Represo de artikoloj estas permesita, kun indiko de la fontoj.
Abonkotizo: 65 nlg (aere 76 nlg) al la UEA-konto ells-s.
*************************************************************************
La kompiladon de reta versio prizorgis: Szilvasi Laszlo kaj
                                        Kristaly Tibor