Eventoj n-ro 0038, 2/septembro - '93,  retposxta versio
*******************************************************

ENHAVO
//////

Titolpagxe:              - Kiel diplomatece propagandi?
                         - Kial ne esti objektiva...?

Faka aplikado:           - Tutmondaj Sciencoj kaj Teknikoj 2/1993

Esperanto aplikata:      - TEKNIKAJ KRIBRILOJ
                         - Diina masagxo
                         - KIU ESTAS KIUen la scienco kaj tekniko

ILEI:                    - Esperanto en elementaj lernejoj de Usono
                         - Pli fresxa metodiko

Komerca aplikado:        - Litovia-cxinia komerca ligo

Arangxoj:                - Somermezo en januaro
                         - Interreligia seminario
                         - Akademia kolokvo
                         - 1-a internacia Kultura kaj Turisma Semajno
                         - REF sub la signo de la stelo-pluvo

Anonco:                  - *

TEJO:                    - Aktivula trejnseminario

Movado:                  - KIEL KONSERVI ESPERANTAJN ARKIVOJN?
                         - Impona gazetara servo en UK
                         - Berlina Esperanto-Ligo 70-jara
                         - Esperantologoj kaj ekspozicio pri historiaj
                           temoj
                         - Bulteno sonanta

Opinioj:                 - Por kio premgrupoj?
                         - Cxu radioelsendoj por eternaj komencantoj?
                         - Verdaj marsanoj en librovendejoj

Revuoj, gazetoj:         - Euxska kverko
                         - Por ke via artikolo ne flugu al paperkorbo...

La leganto:              - Pri la "interna ideo"

Esperanto en radio:      - Radio Vatikana per satelito

Hungara angulo:          - ***

Reagoj:                  - Ne sxangxo, sed korekto de la Fundamento!
                         - Per pano motivigu la lernadon de esperanto

Historio:                - La turnopunkto

Kulturo:                 - VIDA JERMAN, aktorino kroata kaj esperanta

Korespondi deziras:      - ***
Anoncetoj:               - ***
                         
Konkurso:                - 1-a taskfolio por bazlernejanoj                     

*************************************************************************

TITOLPAGxE
//////////

Kiel diplomatece propagandi?
============================

STRATEGIO POR SOLVI LA LINGVAN PROBLEMON EN LA EUxROPA KOMUNUMO

---------------------------------------------------------------
Prelego de Dr. Michael Cwik, Bruselo, en la seminariaj tagoj,
organizita de Sveda E-Instituto en Kungalv en novembro de 1992.
---------------------------------------------------------------

1. Motivo
---------

Multaj aktivaj esperantistoj regule klopodas influi
politikistojn kaj euxropajn instancojn per leteroj en kiuj ili
proponas enkonduki esperanton oficiale en la lernejojn kaj en la
EK-instituciojn por solvi la lingvan problemon. Se ili estos
bonsxancaj ili ricevos respondon, en kiu oni kore dankas por la
"interesa" propono, sed, bedauxrinde, tio ne estas en la
kompetenteco de la respondulo aux ne eblas, cxar esperanto ne
estas oficiala lingvo de la Euxropa Komunumo.

En la lastaj jaroj mi vidis amasojn da bonintencaj leteroj de
esperantistoj, kiuj skribis al la komisiono de la EK. La
respondo cxiam estis la sama: la EK volas konservi la kulturan
kaj lingvan diferencon kaj laux tiuj "kompetentaj" respondintoj
en la euxropaj instancoj esperanto sxajne ne estas tauxga solvo
por tiu oficiala kaj eminenta celo.

2. Problemo
-----------

Ni vidos, ke rilate al planlingvo cxe la oficialaj naciaj kaj
euxropaj instancoj ekzistas granda psikologia kaj praktika muro,
sed estas gxuste tiuj instancoj, kiuj finfine devos decidi,
organizi kaj poste realigi enkondukon de planlingvo en la edukan
sistemon.

3. Celo kaj metodo
------------------

Por trapasi tiun firman muron ni nepre bezonas novan strategion
(inter la esperantistoj kaj en la movado). En la studgrupo
"Komunikado en la Euxropa Komunumo", unue ni klopodas prilabori
la terenon por ke ni efike atingu naciajn kaj euxropajn
instancojn pri la lingva problemo en la nuna 12-membra EK kaj
eventuale por la estonta, multe pli granda EK. Due, ni klopodas
lancxi demokratan procezon, kiu estu largxskale subtenita en la
membro-sxtatoj de la EK.

Do, la elirpunkto de tiu strategio estas la ideo, ke solvo de la
lingva problemo en la EK estos akceptita nur se la diversaj, ne
nur kompetentaj, sed ankaux interesitaj grupoj partoprenas en
tiu procezo kaj konas la problemojn, kaj cxiujn eblojn, kaj
tauxgajn solvojn.

Tial necesas, ke ni, esperantistoj kaj aliaj interesuloj, unue
konsciigu la politikistojn, ke ekzistas grava lingva problemo en
la EK, kiu dangxerigas gxian politikan kohezion en la estonteco,
kaj due, instigu ilin pridiskuti publike tiun problemon en la
Euxropa Parlamento, por finfine starigi studgrupon pri la
komunika kaj lingva problemoj en la EK.

4. Studgrupo pri la komunika kaj lingva problemoj en la EK
----------------------------------------------------------

La kerna studgrupo kun spertuloj kaj reprezentantoj de diversaj
interesitaj fak-grupoj devus esti kompletigita pere de granda
koresponda reto en la membro-sxtatoj.

La tasko de tiu grupo estas

   - analizi la lingvan situacion en la EK laux aspekto de
     egalrajta interkomunikado, poste

   - ekzameni eblajn solvojn kaj strategiojn en longtempa
     vidpunkto, inkluzive la kvalitojn, kapablecojn kaj limojn de
     planlingvoj, poste

   - konkludi pri opcioj kaj priskribi la plej konvenajn
     strategiojn rilate al cxiu opcio, poste

   - prezenti tiujn al la politikistoj kaj al la politikaj
     instancoj, minimume sur la nivelo de la EK (eble ecx de la
     Euxropa Konsilio), ke ili decidu pri la plej tauxga solvo,
     kaj finfine

   - realigi en la cxiutaga vivo de la membro-sxtatoj kaj en la
     tiurilataj euxropaj instancoj.

5. Taskoj de la esperantistoj
-----------------------------

En tiu strategio estas tre grave, ke la esperantistoj kondutu
kiel objektivaj spertuloj rilate al planlingvoj! Se nia cxefa
celo estas neuxtrala, aux pli bone, ne-diskriminacia interetna
komunikilo, nia unua etapo devas esti, ke oni parolu pri la
lingva problemo kaj ecx - eble miraklo - pri la ebleco de
planlingvo!

Do, se vi tiurilate parolas kun politikistoj aux skribas leteron
al naciaj aux euxropaj instancoj, mia konsilo estas:

1. Prezentu, se eblas, konkreta(j)n ekzemplo(j)n de lingva
   diskriminacio en la Euxropa Komunumo, kaj emfazu, ke vi
   deziras konservi en tiu multnacia komunumo la lingvan kaj
   kulturan diversecon kaj egalrajton.

2. Tial petu, ke oni priskribu serioze la lingvan problemon en
   la EK, kaj krome starigu studgrupon pri tiu problemo en la
   kadro de la EK kune kun largxa partoprenado en la
   membro-sxtatoj.

3. Ne parolu pri esperanto aux proponu gxin kiel solvon (cxar
   tio jam estas antauxprenita rezulto de farinda ekzameno),
   sed petu nur, ke oni priskribu en tiu grupo ankaux la
   eblecon de ne-diskriminacia planlingvo, specife la
   kvalitojn, kapablecojn kaj limojn de planlingvoj por solvi
   la komunikan kaj lingvan problemojn en la EK kaj inter gxiaj
   etne kaj kulture diversaj popoloj!

Se oni demandas vin: Kion signifas la vorto "planlingvo" kaj
kion vi celas? - menciu kiel ekzemplojn la planitajn
(artefaritajn) lingvojn kiel bahase indonezia, ivrit, nynorsk,
internacia lingvo/esperanto, interlingua, novial, glosa ktp.; la
tri unuaj ekzemploj povas esti konsiderataj kiel sukcesa
aplikado de iama planlingvo en cxiutaga popola vivo, uzataj dum
pli ol unu generacio en la tiurilata lando (Indonezio, Israelo
kaj Norvegio).

Se ni sukcesos atingi tiun pasxon de starigo de studgrupo pri la
komunika kaj lingva problemoj en la EK, esperanto havos bonajn
"ludkartojn" kaj sxancojn esti elektota inter la planlingvoj.

Nur en tiu fazo, kiam oni efektive diskutas en la studgrupo la
diversajn eblecojn, inkluzive tiun de planlingvo, esperantistoj
povos prezenti sian lingvan solvon kaj konvinki la spertulojn
pri gxia kvalito kaj gxia jam tutmonda disvastigxo!

Nia sperto montras, ke homoj, kaj certe ankaux politikisoj, ne
akceptas solvon kiun ili ne konas, pri kiu ili malmulton scias
aux pri kies kvalitoj ili ne estas konvinkitaj. Do, ni bezonaslargxskalan 
diskuton pri la lingva problemo, pristudon de eblaj
solvoj, inkluzive diversajn planlingvojn, kaj eble ecx ankoraux,
lingvajn eksperimentojn en planlingvoj.

6. Estu diplomatecaj
--------------------

Se oni demandos vin, kiel vi vidas la solvon de la lingva
problemo, estu tre diplomata!

Komencu konfirmi (ankaux laux vi), ke la internacia komunikado
devus minaci la kulturan kaj lingvan diversecon nek en Euxropo,
nek en la mondo, kaj devus esti nediskriminacia.

Ne respondu, ke la ununura gxusta solvo estas planlingvo, cxu
esperanto, cxu iu ajn alia planlingvo. Tio povas nek interesi,
nek konvinki la plimulton de la auxskultantoj, cxar preskaux
cxiuj jam konas kiel "simplan" internacian komunikilon la anglan
lingvon, kaj ili certe ne sxatas lerni alian ankoraux "neuzatan"
internacian lingvon!

Via respondo estu: Por konservi la lingvan kaj kulturan
diversecon kaj la egalecon inter la lingvoj de la popoloj, la
ideala solvo estas lerni, ek de la lernejo, unu planlingvon kun
la devigo lerni poste minimume unu (!) fremdan nacian lingvon
konforme al profesia aux privata intereso.

Nur tiam ekzistos la ebleco, ke cxiu povos internacie
interkomuniki per facile lernebla kaj nediskriminacia
planlingvo, kaj samtempe kompreni la kulturon kaj la lingvon de
la najbaro, granda aux malgranda popolo.

Se oni kontrauxas, ke cxiuj ne kapablas lerni la lingvojn, cxar
ecx unu, ekzemple la ofte nomata facila angla lingvo, ne estas
bone parolata de cxiuj, demandu, cxu ili akceptus tiun solvon,
se ili povus lerni la planlingvon en dekono da tempo, bezonata
por lerni la normalan nacian lingvon, kaj restu naux dekonoj por
lerni la selektitan nacian lingvon?

Vi ecx povas aldoni, ke granda avantagxo de planlingvo, kiel,
ekzemple, la internacia lingvo/esperanto, estas gxia tre tauxga
propedeuxtika valoro por lerni fremdan nacian lingvon. Lingvaj
eksperimentoj jam montris, ke lerninte la planlingvon cxiu povas
sukcese lerni cxiun ajn fremdan (nacian) lingvon multe pli
rapide kaj ecx pli bone! Do, se en la lernejo oni lernas,
ekzemple, la anglan lingvon pli bone kaj pli rapide helpe de
enkonduko de planlingvo, kial ne fari?

Emfazu cxe via(j) auxskultanto(j), ke nur tiu solvo (planlingvo
plus unu fremda lingvo) donas al cxies propraj kulturo kaj
lingvo la sxancon, ke gxi estos selektita kiel fremda lingvo de
viaj najbaroj kaj de aliaj popoloj. - Do, emfazu kaj subtenu
cxiam la defendon de malgrandaj kulturoj kaj lingvoj!1

Tiamaniere vi subtenas la oficialan starpunkton "konservi cxies
kulturan kaj lingvan identecon" kaj samtempe la defendon de
malplimultoj. En la nuna evoluo de la internacia komunikado cxiu
lingvo, escepte la anglan, farigxas malplimulta (minoritata)
lingvo.

La argumento ne devas aspekti, kvazaux vi estas kontraux lernado
de la angla, sed nur kontraux la monopolo de unu nacia lingvo
kiel nura internacia komunikilo kaj kontraux la neglekto de
aliaj lingvoj. Klarigu, ke via cxefa celo estas la lernado de
diversaj lingvoj speciale por konservi la kulturan kaj lingvan
diversecojn. Eble tiel vi ecx stimulos via(j)n auxskultanto(j)n,
ke ili komencos pensi pri la defendo de siaj propraj nacia,
kultura kaj lingva identecoj kaj pri la kauxzoj, kial la aliaj
popoloj aux la najbaroj ne elektas por lerni ilian lingvon. Eble
ili eniros en la kampon de tiuj, kiuj estas pretaj solvi la
lingvan problemon en la EK, interalie helpe de planlingvo.

Plej grava argumento por starigi studgrupon en la EK por
ekzameni la lingvan problemon kaj eblajn solvojn inkluzive tiun
de planlingvoj estas vi mem:

- vi jam lernis planlingvon, la internacian lingvon/esperanton,
  kaj tiel vi estas iomete "spertulo" en nediskriminema
  neuxtrala planlingvo;

- estas pli konvinke, se vi deklaros ke vi estas preta lerni
  tute alian planlingvon, se spertuloj en la proponita
  studgrupo konkludus, ke ekzistas neuxtrala planlingvo kiu
  estas pli facila, pli klara, pli vortigebla kaj pli evoluema
  ol esperanto. Neniu povos ataki vin kiel esperanto-
  frenezulon, sed vi eble varbos interesiton por planlingva
  solvo. Tio jam estas pasxo al la elekto de esperanto kiel
  internacia lingvo!

Michael Cwik, Belgio

*************************************************************************

Kial ne esti objektiva...?
==========================

En Rusio de du jaroj ekzistas du e-organizoj, nomataj sin
"tutlandaj".

Rusia E-Unio, REU, posteulo de la fama, iama SEJM, (kiu siatempe
transdonis sian rolon al ASE, poste SEU) estas la landa sekcio
de UEA, kaj arigas cxefe klubajn kaj lastatempe ankaux
individuajn membrojn. La alia, Ruslanda E-Asocio, REA,
fondigxinta surbaze de la iama "Urala E-Societo en
Jekaterinburg", havas nur individuajn membrojn, nuntempe
cxirkaux 200, kaj estas subtenata de la eldona firmao Sezonoj.

Post longa kverelo fine sxajnas alveni la tempo, kiam la du
asocioj proksimigxas unu al la alia. Estas fresxa interkonsento
pri estonta (paca) kunlaboro, pri organizado de komunaj
arangxoj, servoj, pri komunaj kongresoj, ktp.

En la jxus (!) aperinta numero 1/93 de la dumonata revuo "La
Ondo" el Jekaterinburg aperis artikolo de Halina Gorecka,
resumanta la e-movadon en Rusio. Bedauxrinde la prezentita bildo
estas unuflanka, subjektiva, kaj plurloke superflue ofenda.

"...(la antauxaj movadestroj) ne plu pledas por propagando de la
sovetunia vivmaniero pere de e-o, nek por internaciisma edukado
de junularo. Simile al eksaj komunistaj gvidantoj, tiuj 'verdaj
komisaroj' nun nomas sin demokratoj, kaj en siaj rememoroj ecx
donas al si kaj siaj kunuloj disidentan nuancon - sed krom
limigita rondo de komencantoj neniu kredas ilin en Ruslando.
Ilia rolo, malgraux la hasta kameleonigxo, estas jam
finludita..."

Legante la enviemajn liniojn, mi pensis pri tio, ke certe estas
malfacile digesti, se esperantistoj respektas alian homon. La
aludita sindona homo (kial ne nomi lin? Temas pri Mihail
Bronsxtein, la fama e-kantisto kaj poeto, kaj la rememoroj - tre
interesa libro "Legendoj pri SEJM", pasintjare aperigita en la
moskva eldonejo "Impeto") almenaux jam havas pri kio rememori,
ja agis por esperanto ankaux dum la malpermesita periodo de
SEJM, kaj ecx nun li zorgas pri la sorto de la enlanda movado
(kontrauxe al Jekaterinburga eldona e-firmao, kiu siajn e-
librojn ne vendas al enlandanoj...). Mi pensis krome, ke la
demando pri la finludita rolo kaj ke 'kiu kredas al kiu' - estas
tasko por historiistoj. Kaj ili certe konsideros ne nur la
artikolon de Gorecka... Sed gxis tiam - almenaux mi - tenas mian
fidon al tiu, kiu longan tempon jam pruvis sian sinoferton al
sia enlanda e-komunumo.

Intereso de rusiaj esperantistoj estas certe la normala
kunlaboro inter la du movadaj centroj. Se ambaux organizoj
konsentas pri tio, kial provoki superflue la alian, kaj cxe la
analizo de la nuna situacio kial oni ne estu objektiva?

Laszlo Szilvasi

*************************************************************************

FAKA APLIKADO
/////////////

Tutmondaj Sciencoj kaj Teknikoj 2/1993
======================================

La dua cxi-jara numero de la revuo montras grandan variecon de
la temoj - ekologia teknologio, gxenerala biologio, ekologio de
plantoj, lingvokapabloj de simioj, strategio pri evoluo de
scienco kaj tekniko, usxuo, cxenlaborada reto en konstruado...
Cxio estas zorge elektita el nacilingvaj fontoj, kaj bone
esperantigita.

La alta scienca nivelo de la artikoloj ne kontrauxdiras al la
populara stilo, komprenebla por ne-specialistoj.

Dank' al tio la revuo jam atingis nivelon de la similaj
nacilingvaj scienc-popularaj gazetoj, kaj estas rekomendinda al
cxiuj sxatantoj de tiatipaj legajxoj. Kiu memoras antauxe
ekzistintan revuon Fokuso, povas rimarki la kreskantan similecon
en karaktero de la du gazetoj.

Ne mankas ankaux la esperantaj novajxoj, precipe pri la sciencaj
kaj komercaj kontaktoj de cxinaj esperantistoj kun alilandanoj.
La informoj povas servi modeloj kaj sugestoj por la simila agado
al aliaj.

La revuo aboneblas kontraux 12 USD (aux 23 NLG) cxe libroservo
de UEA aux cxe la redakcio:

52, Sanlihe, CN-100864 Beijing, Cxinio.

*************************************************************************

ESPERANTO APLIKATA
//////////////////

TEKNIKAJ KRIBRILOJ
==================

La firmao Verdichter-Service Klr el Chemnitz, Germanio eldonis
koloran dulingvan var-prospekton, en plurmil ekzempleroj, kie la
dua lingvo estas - esperanto!

La firmao produktas cxiuspecajn kribrilojn kaj kribrajn
filtrilojn (ekz. por auxtomobiloj, teknikaj masxinoj sed ankaux
por kuireja uzo) en vasta vario.

Fakaj interesigxantoj petu la prospekton cxe:

Verdichter-Service Gmbh,
Zschopauer Str. 63, D-09111 Chemnitz, Germanio
Telefakso: +49-371-61167

*************************************************************************

Diina masagxo
=============

Internacia Instituto de Preventa Medicina Praktiko anoncas
eldonon de la nova esperanta gazeto DIINA MASAGxO, kiu aperigos
rezultojn pri uzo de tiu cxi metodo, kiu havas siajn apogantojn
en la tuta mondo.

Petu provnumeron laux la direktora adreso:

Masayuki SAIONJI SAIKI,
Tokyo, C.P.O. Box 405, 100-91, Japanio.
Tel.: +81-3-38371310,
fakso: +81-3-38333490.

*************************************************************************

KIU ESTAS KIU en la scienco kaj tekniko
=======================================

estas faka kompilajxo de sciencistoj kaj teknikistoj, kiuj
parolas esperanton, por faciligi ilian kontaktojn.

Jam pasis pli ol dekunu jaroj post la apero de la unua eldono de
'KIU ESTAS KIU..', kaj finfine mi intencas produkti novan.

Estas grave, ke kiel eble plej da teknikuloj kaj sciencistoj
respondu, cxar nur tiamaniere la listo povos iom respeguli la
situacion de esperanto en la scienco kaj tekniko.

Dum la lastaj jaroj mi sukcesis kolekti cx. 400 plenigitajn
demandarojn, tiel ke la venonta eldono de KIU ESTAS KIU... kun
via helpo certe superos 500 personojn.

Mi petas cxiujn teknikistojn, ingxenierojn, sciencistojn resendi
la eventuale ricevitan demandaron, aux se ne ricevis, petu gxin
cxe mi:

Christian Darbellay,
Kaiserstr. 43/II, D-24143 Kiel, Germanio

*************************************************************************

ILEI
////

Esperanto en elementaj lernejoj de Usono
========================================

En Eventoj (junio/2) ni informis pri kelkaj usonaj elementaj
lernejoj, kie oni instruas esperanton. Jen la aldona listo:


 s-ino Susan Claunch,
 Conley Elementary School,  Houston, TX 77066, USA;

 s-ro Dave Anderson,
 Washington Elementary School, 300 East, 300 North,  Washington,
 UT 84780, USA;

 s-ino Linda Jackson,
 Winfield Scott Elementary School,
 10th and Eddy Streets, Fort Scott,  KS 66701, USA.

Estas dezirinde, ke esperantistoj sendu al la instruantoj
gratulojn, por kuragxigi ilin! Krome, la lernantoj de la usonaj
lernejoj estas potencialaj korespondamikoj por infanoj el
Euxropo kaj aliaj partoj de la mondo, kaj la instruistoj ne
preterlasu tiun okazon.

Kent Jones

*************************************************************************

Pli fresxa metodiko
===================

"Teorio kaj praktiko de lingvo-instruado": jen la unua nova baza
metodika libro por instruistoj de esperanto kaj aliaj lingvoj
depost la apero de la siatempe pionira verko de Rakusxa antaux
25 jaroj. Gxin verkis mag. Irena Szanser el la Centra Instituto
por Pliperfektigo de Instruistoj en Varsovio. La verko bazigxas
sur kursmaterialo preparita en KCE, sed nun ILEI donis al gxi
difinitivan formon en zorge preparita 174-pagxa, firme bindita
libro.

Gxiaj cxefaj sekcioj prezentas:

  - historion kaj bazajn nociojn de metodiko;

  - modernajn konceptojn kaj praktikajn konsilojn;

  - psikologiajn faktorojn influantajn la lern-procezon.

Prezo cxe UEA-libroservo: 24 NLG. Reform-euxropanoj povas acxeti
gxin en Hungario kontraux 600 HUF.

Stefan MacGill

*************************************************************************

KOMERCA APLIKADO
////////////////

Litovia-cxinia komerca ligo
===========================

Multaj civitanoj de la antauxa Sovetunio volas veni al Cxinio
kun la celo fari negocon kun cxinoj. Cxi tie tio bone iras, sed
ili renkontas lingvajn malfacilajxojn. Kiam ili negocas, ili
marcxandas farante man-signojn aux uzante kalkulilojn. Alfredas
Marusxka estas litovo, kaj antauxe li estis kuracisto. Nun li
okupigxas pri sia dua profesio, farigxinte komercisto. Pere de
esperanto li kontaktis la Sciencisto-Teknikistan Esperanto-
Asocion sub la Cxina Akademio de sciencoj, kaj li jam kvarfoje
vizitis Cxinion.
Utiligante la internacian lingvon kiel ponton, li akiris la
helpon de la supremenciita esperanto-asocio, kaj li faris
vizitojn al diversaj fabrikoj kaj entreprenoj en Beijing
(Pekino), Liaoyang, Dlian kaj Yantai kaj kontaktis kun multaj
cxinoj en la komerca rondo. Rezulte de intertraktado kun cxinaj
entreprenoj li subskribis kelkajn kontraktojn kaj tiamaniere li
akiris bonajn fruktojn. Li planas denove viziti Cxinion gvidante
komerc-turisman grupon, konsistontan el cx. 40 negocistoj kaj
negocante kun cxinaj komercistoj grandskale.

A. Marusxka diris kun profunda emocio, ke sen la helpo de
esperanto kaj la Sciencista-Teknikista Esperanto-Asocio li
neniel povus fari ion ajn. Esperanto malfermis por li la pordon
por efektivigi amikan kontakton kun Cxinio kaj por klopodi pri
komerca aktivado. Li plue diris, ke nur dank' al esperanto li
trovis novan vojon por sia vivo.

el "Tutmondaj Sciencoj kaj Teknikoj" 2/1993

*************************************************************************

ARANGxOJ
////////

Somermezo en januaro
====================

En la Suda Pacifiko trovigxas parto de Esperantujo, kie la
somero estas en decembro-februaro. Tieaj samideanoj planas la
sekvajn arangxojn, kiujn ili volas fari internaciaj:

Nov-Zelanda E-Kongreso en Auckland inter 04 - 09 de januaro
1994. Detaloj riceveblas cxe:

ges-roj Brain kaj Jackie Fox,
634 South Titirangi Road, Auckland 1007, Nov-Zelando.

Auxstralia E-Somerkurso en Adelaide, inter 10-22 de januaro 1994;

Auxstralia E-Kongreso en Adelaide, inter la 17 -22 de januaro 1994;

Auxtobusa kaj junulgasteja karavano de Adelaide al Melbourne,
Canberra, Sydney, Surfers' Paradise kaj Brisbane 22 januaro - 3
februaro 1994.

Detaloj pri la auxstraliaj arangxoj riceveblas cxe:

s-ro Max Wearing,
30 Westbury Street, Hackney, SA 5069, Australia.

*************************************************************************

Interreligia seminario
======================

ASISTI (Asocio de Studado Internacia pri Spiritaj kaj Teologiaj
Instruoj) okazigos en Cxehio la 2-an - 5-an de aprilo 1994 la
unuan Interreligian Seminarion Esperantistan kun la temo:

Nenia estonto sen interreligia paco: akcepti diferencojn, venki
ba rojn kaj konstrui komunan estonton.

La kotizoj varios laux kategorioj inter 100 kaj 300 DEM. Pliaj
informoj kaj aligxoj cxe:

Bernhard Westerhoff,
Ulrichstr. 20, DW-6000 Frankfurt 50, Germanio;
tel. +49-69-519845.

*************************************************************************

Akademia kolokvo
================

La Akademio de Esperanto arangxos kolokvon pri la stato kaj
estonteco de la internacia lingvo esperanto en Prago (Cxehio)
inter la 07 - 14. 07. 1994.

La prelegoj kaj diskutado okazos en jenaj fakoj:

1. La lingvo esperanto;

2. Kulturportanto esperanto;

3. Lernobjekto esperanto;

4. Sciencobjekto esperanto;

5. Fakaj aplikoj de esperanto;

6. Esperanto en la opinioj de la ekstera mondo;

7. Esperanto kaj informado.

Interesitaj pri la partopreno turnu sin al:

Petro Chrdle,
Anglicka 878, CS-25229 Dobrichovice, Cxehio

*************************************************************************

1-a internacia Kultura kaj Turisma Semajno
==========================================

okazos 09 - 16.10.1993 en Sant-Cugat del Valles (Barcelono) sub
auxspicio de la Hispana Esperanto-muzeo. Okazos prelegoj,
konversacia kurso, vesperaj arangxoj, ekskursoj...

Informoj cxe

Hispana Esperanta Fervojista Asocio,
Pk. 15027, E-08080 Barcelono, Katalunio, Hispanio.

*************************************************************************

REF sub la signo de la stelo-pluvo
==================================

De la 6-a gxis la 13-a de auxgusto en la kampadejo de Sumeg
(Hungario), apud arkeologia loko, okazis internacia Renkontigxo
de Esperantistaj Familioj. Partoprenis 14 familioj,
reprezentintaj dudekon da landoj, entute 51 personoj, el ili 21
infanoj (preskaux cxiuj denaskaj esperantistoj).

Tuj post la alveno la grupo estis akceptita en la urbodomo, kie
lokaj infanoj, lernantaj esperanton, prezentis etan programon.
La partoprenantojn salutis la urbestro kaj deputito de la
Parlamento; departamentaj televido kaj tagjxurnalo detale
informis pri la arangxo, dank' al kio REF prezentigxis al la
ekstera mondo.

Dum tuta semajno infanoj kaj plenkreskuloj gimnastikis, rajdis,
kantis, ludis kaj promenis en la cxirkauxajxo. Vizito al
potisto, panfabriko, apudaj arkeologiaj elfosajxoj, fortikajxo
(kie okazis prihistoria spektaklo), franciskana pregxejo (kie
pastro diservis en esperanto), budha templo...

Nia amiko Micxjo fake rakontis pri la stela pluvo, kiu estis
atendota. Felicxe la vetero favoris tiun eksterordinaran
spektaklon. Fakte, la steloj pli gutetis, ol pluvis, sed estis
okazo gvati gxis frumateno la cxielon, la mirindan Laktan Vojon,
kaj al kelkaj knabinoj - dormi sub cxielo sur la herbo.

La semajno finigxis per nagxado kaj konkurso de familioj. Do,
ricxa kaj varia programo, kiu permesis al la infanoj el diversaj
landoj rekte komunikigxi en esperanto - en familia etoso.
Dankegon al la organizantoj!

Oni jam planas la okazigon de la venontjara renkontigxo, kiu
okazos en Slovenio.

laux Maurice Merger, Francio

*************************************************************************

ANONCO
//////

Korekto
-------

La auxtoro de la artikolo ?Esperantista sxtato ? 
cxu nur sinonimo de utopio??, represita el ?Kuspe?
en EVENTOJ n-ro 36 (auxgusto/2) estas ne Istvan Ertl
(kiu nur redaktis la artikolon), sed Andreo Ananjin.
Ni petas pardonon de s-ro Ananjin kaj de la legantoj
La red.

*************************************************************************

TEJO
////

Aktivula trejnseminario
=======================

La malbona stato de nia movado parte dependas de tio, ke la
spertoj de antauxaj aktivuloj ne bone transdonigxas al novaj
generacioj. Por plenigi tiun mankon, TEJO kunlabore kun Mez-
Euxropa Junulara Konferenco (MEJK) planas organizi en septembro-
auxgusto 1994 dusemajnan seminarion. La cel-grupo estas
aktivemaj junuloj inter 18 kaj 26 jaroj, kiuj jam atingis mezan
lingvonivelon kaj havas bazajn sciojn pri la esperantaj movado
kaj kulturo. Oni atendas po 2 - 3 partoprenantojn el diversaj
(plejparte) mezeuxropaj landoj - entute cx. 20 personojn.

La trejnseminario havos tre modestan kotizon, kiun lauxeble
kovru la sendantaj landaj sekcioj, oni provos akiri subvenciojn
de diversaj instancoj, kaj financan subtenon de privatuloj.

La programo enhavos tre ampleksan temaron, traktotan en
prelegoj, diskutrondoj, laborgrupoj kaj similaj ludoj. Grandan
emfazon oni atribuos al la tuja praktikado de akiritaj scioj por
plej efike prepari la partoprenantojn al la onta agado.

Antauxvideblas kursoj pri lingvo kaj kulturo, movado kaj agado,
kapabligo kaj eduko en la organizaj kampoj, kaj ankaux la distra
programo por ke la semajnduo ne estu tro strecxa por la
partoprenontoj. Por ke la kursfinontoj povu praktike apliki
poste la sciojn, al multaj el ili oni ofertos stagxojn en
esperanto-centroj (CO, KCE, L.S. ks.). Cxiuokaze, TEJO dauxre
zorgos pri ili kaj helpos ilian integrigxon en la movadon.

La aligxado povas okazi laux du vojoj:

1. Interesitoj sin turnu rekte al la organizantoj; dezirindas
informi ankaux sian landan junularan organizon kaj peti de gxi
akompanan leteron.

2. Junulara (aux nejunulara, aux faka) landa organizo proponu
esperigajn novajn aktivulojn al la organizantoj.

La aligxdokumento devas nepre enhavi informojn pri la kandidato
(nomo, adreso, telefonnumero, naskigxdato, profesio, dato de
esperantistigxo, eventualaj lingvaj certifikatoj kaj gxisnuna
aktivado) kaj kelklinian teksteton en kiu la kandidato rakontu
pri siaj hobioj kaj klarigu kiuj kampoj de la esperanto-agado
lin/sxin plej interesas.

La limdato por aligxo estas 01.03.1994. Partopreno en cxiuj
arangxoj nepras; partatempa cxeesto ne eblas. Pliajn informojn
petu cxe, kaj aligxpetojn sendu al:

TEJO, Aktivula trejnseminario,
Klaus Dahmann, c/o Germana Esperanto-Junularo,
Rheinweg 15, D-53113 Bonn, Germanio

*************************************************************************

MOVADO
//////

KIEL KONSERVI ESPERANTAJN ARKIVOJN?
===================================

Letero al Pola Radio

"...Kun granda intereso mi auxskultas viajn elsendojn, sed por
mi speciale grava estis la letero de D. Blanke pri arkivoj. Dum
miaj esploroj en arkivoj kaj bibliotekoj mi konvinkigxis kiel
grave estas konservi cxiujn dokumentojn por eviti eventualajn
erarojn en postaj esploroj. Latva e-movado havas grandan
felicxon, cxar en la Latva Sxtata Arkivo konservigxis ricxa
dokumentaro de diversaj e-kluboj gxis 1941, kiam Latvia E-
Societo estis likvidita lige kun la sovetia okupacio.

Tie estas protokoloj de kunsidoj, nomaroj, invitiloj, leteroj,
revuoj ks. Sed kiom da gravaj arkivaj dokumentoj perdigxis dum
milito kaj postaj jaroj, kiam multaj esperantistoj estis en
ekzilo aux forpasis! Muzeoj kaj bibliotekoj ne cxion prenas, oni
sukcesis fordoni nur parton de abundaj arkivoj de L. Jevsejeva,
Ed. Jaunvalks, E. Lappe, I. Cesxe kaj de aliaj.

Por E-Asocioj mankas ejoj por lokaj arkivoj, kaj dokumentoj
konservigxas nur se trovigxas iu sindona samideano, kiu kolektas
cxion en propra hejmo, sed ankaux tie estas dangxero, ke iam
arkivoj povos perdigxi. Tre grandan esperon mi havis rilate E-
Muzeon en Vieno, mi scias, ke iam kelkaj niaj samideanoj sendis
al gxi dokumentojn el siaj arkivoj, sed kiam mi petis de ili
informon, mi ricevis respondon, ke en la muzeo nenio estas pri
latvia e-movado. La temo estas tre grava. Volonte mi scius,
kiamaniere la arkiva problemo estas solvita en aliaj landoj..."

Saulcxerite Neilande

*************************************************************************

Impona gazetara servo en UK
===========================

...Grandan reehon de la kongreso oni certe devas danki al cxi-
jara speciala informado, fake kaj grandskale gvidata de s-ro
Gian Carlo Fighiera, jam monatojn antaux la kongreso. La
rezultoj estis eksterordinaraj - la fotoj kaj artikoloj (ankaux
tutpagxaj aux ecx plurpagxaj) aperadis cxiutage en hispanaj
gazetoj, dekoj da radiostacioj dissendis intervjuojn, pluraj
televidstacioj filmis, ecx plurfoje, diversajn programerojn. La
informojn la kongresa gazetara servo sendis entute al 440
adresoj en 26 landoj. Oni devas substreki, ke la laboro estis
bremsita de malgrandigita bugxeto flanke de UEA...

Visnja Brankovicx
el "La Eta Gazeto" 9-1993

Rim: Ni aldonu, ke la dissendado de komunikoj okazis per manuala
aparato, cxar ne eblis uzi ordinaran auxtomatan programeblan
faksilon.

L.S.

*************************************************************************

Berlina Esperanto-Ligo 70-jara
==============================

Berlina E-Ligo festos la 27-an de novembro 1993 sian 70-an
ekzistojaron. Por soleni gxin en tauxga kaj malferma kadro, gxi
invitis reprezentantojn de esperanto-kluboj kaj -institucioj el
la euxropaj cxefurboj veni al komuna arangxo en la kunvenejo
Nachbarschaftshaus Lietzensee. Aparte partoprenantoj el
orienteuxropaj landoj estos finance subvenciataj. En la programo
de la du tagoj estos prelego kaj ekspozicio pri la historio de
la berlina Esperanto-movado, forumo kaj diskutoj cxirkaux la
kadra temo "Ni komprenas nin. Partoprenu en Euxropo", ekskurso
tra la urbo kaj pluraj kulturaj eroj.

Fritz Wollenberg

el "Esperanto aktuell", 4/1993

*************************************************************************

Esperantologoj kaj ekspozicio pri historiaj temoj
=================================================

Dum la UK en Valencio antaux 100 personoj la prelegintoj de la
16-a esperantologia konferenco traktis en du partoj diversajn
aspektojn de la historiografio de esperanto: Humphrey Tonkin
(signifo de la historiaj studoj pri esperanto), Ulrich Lins
(direktoj kaj nunaj problemoj de la esperanta historio-grafio),
Rainer Noltenius (la neesperantista "Fritz-Huzer-Instituto pri
germana kaj internacia laborista literaturo" en
Dortmund/Germanio kun esperanta laboristmovada arkivo), Hirai
Yuoko (Verda Majo kaj generalo Mangada), Juan Azcuenaga Vierna
(esperantistoj en la hispana intercivitana milito), Nikola
Rasxicx (sociologiaj aspektoj de esperantaj historiaj studoj),
Luis Ma. Hernandes Yzal (Hispana Esperanto-Muzeo), Detlev Blanke
(metodologiaj aspektoj de laboristmovadaj esploroj).

Aparte interesa estis la 35-elementa multkolora ekspozicio en la
kongreseja vestiblo "Ilustrita historio de la laborista
esperanto-movado: Al la laboristoj de cxiuj landoj unu
lingvon!", kiun senpage disponigis al la kongreso la supre
menciita instituto, kaj kiun petontoj povas prunte ricevi kiel
migrantan ekspozicion (la adreso: Ostenhellweg 56-58, D-44135
Dortmund, Germanio). Aperis 116-pagxa dulingva (e-a kaj germana)
katalogo, havebla cxe UEA, kun studoj kaj eseoj de Noltenius,
Blanke, Weichmann, Proskovec kaj Lins.

La 17-a konferenco, en 1994 en Seulo, eble traktos la temon
"Azia rigardo al esperanto".

Detlev Blanke, Germanio

*************************************************************************

Bulteno sonanta
===============

Jam aperis la 46-a numero de la sonkasede auxskultebla revuo
"Internacia Neuxtrala Bulteno Esperantista", redaktata de ges-
roj Goralski.

La songazeto estas senpaga, vi devas nur alsendi novan aux
uzitan kasedon al la prizorgantoj!

ATENTU! La redaktoro havas novan adreson:

s-ro Adamo Goralski,
str. Generalo Fanjul N. 17-1 D,
E-38006 Santa Cruz, Tenerife, Kanariaj Insuloj.

*************************************************************************

OPINIOJ
///////

Por kio premgrupoj?
===================

Kion faru la premgrupo, alinome la volontularo? Gxi agu
kolektive, rifuzante intencajn aux senintencajn atakojn kontraux
esperanto. Gxi iniciatu komunajn elpasxojn, demonstraciojn, t.e.
gxi defendu la gxisnunajn poziciojn unuflanke, aliflanke
konsekvence propagandu niajn ideojn, levu sian vocxon cxiam,
kiam iu atencas kontraux la ideo de esperantismo, koncize: gxi
farigxu grupo, kiu volas kaj povas ne nur paroli, sed efektive
agi por la intereso de la internacia lingvo.

G. Kurucz, Hungario

*************************************************************************

Cxu radioelsendoj por eternaj komencantoj?
==========================================

...Se iu(j) de ni propagandas al aliuloj, ke nia lingvo estas
facila, sed samtempe la tutan vivon li/sxi nur parolacxas,
balbutas la lingvon, do tiu persono agas kontrauxdirece,
anstataux plibonigi sian aplikon de la lingvo. Ne nur koncerne
esperanton, sur cxiuj kampoj, kie amasigxas praktikantoj, cxiuj
aferoj degenerigxas (vidu ekz. amasturismon). - Kruela fakto!
Amasmovado estas bona por enkasigo de kotizoj, por kvalito ni
cxie bezonas ian eliton.

Cxu ne estas "ironio de la sorto", ke certaj personoj en la t.n.
facila lingvo petas cxe la e-redakcio de Pola Radio, ke gxi
parolu "la facilan" esperanton pli malrapide, por ke ili povu
kompreni la enhavon?...

...Jes, pri esperanto suficxas la nacilingva informado plus tiaj
informiloj kiel EVENTOJ kaj Heroldo. Dedicxi sin al presado aux
redaktado de aliaj bultenoj pri Esperanto estas malsxparado kaj
de mono kaj de energio...

Bertil Englund, Germanio

*************************************************************************

Verdaj marsanoj en librovendejoj
================================

aux: kiel vendi librojn en normalaj librovendejoj?

Gxenerale esperantistoj sxatas sekreteme agadi inter si kaj ili
acxetas librojn pere de la verdaj libroservoj. Sekve, kiam iu
demandas pri esperanta libro en normala librovendejo, li estas
konsiderata kiel marsano (ja sxajne ankaux marsanoj estas
verdaj).

Tamen dulingva verkajxo estas vendebla kaj al esperantistoj, kaj
al la gxenerala publiko, kiu tiamaniere povas konatigxi kun la
internacia lingvo.

En 1984 mi provis proponi tian materialon al librovendistoj, sed
mi nur trovis arkaikajn propagandilojn kiuj tute ne tauxgis. Do,
mi decidis dulingve eldoni nepropagandajn, ordinarajn librojn,
acxeteblajn kie ajn.

Komence mi intencis francigi iujn el niaj plej bonaj auxtoroj,
sed la kontaktitaj aux petis monon por permesi tradukon, aux ne
respondis. Pro tio en 1987 mi decidis verki propran tekston, kaj
verkis "La Regxeton" ("Le Petit Roi"), kiun afable korektis
prof. J. P. Beau.

Tiam komencigxis mia veturado tra Francio por proponi tiun
verkon al la plej famaj librovendejoj en pli ol 40 urboj. La
tasko estis ege malfacila. Neniu tuj acxetis, kaj mi deponis cxe
cxiu nur po kelkaj ekzempleroj.

Cxar la libro estis dulingva, neniu povis preteksti "neniam oni
mendas libron en esperanto". Nur kelkaj rifuzis per kutimaj
malraciaj argumentoj kontraux internacia lingvo.

Intertempe mi prezentis la libron al regionaj jxurnalistoj, kaj
tio rezultis pli ol 20 artikolojn, pri la libro kaj,
kompreneble, pri esperanto. Ankaux aliaj jxurnalistoj recenzis
gxin favore kaj pluraj gratulis min pro la franca versio.
Tiamaniere centmiloj da personoj povis denove legi pri
esperanto.

Iom post iom la libro vendigxis.

La afero kostis al mi 40.000 frankojn (kiujn mi pruntis de
banko) kaj la elspezojn mi kovris nur post ses jaroj. Sed
evidente neniam estos repagitaj miaj peno, laboro kaj la
kilometroj (cx. 12.000)... La afero ege kostis!

Nun mi trovis pli malkostan manieron por la produktado, nome,
faras po cent ekzempleroj kaj liveras ilin laux miaj vojagxoj;
la afero nun igxis pli facila, kaj la kvanto de librovendejoj,
en kiuj la libro trovigxis, atingis 65 en Francio, Belgio kaj
Svisio.

Grava rezulto estas ke nun, en dekoj da librovendejoj homoj
havas okazon vidi kaj acxeti esperanton, kie gxi igxas normala
varo kaj oni povas gxin tusxi... Por tio necesas eliri el niaj
verdaj nestoj.

Plie: cxar mi registras sonbendojn por blinduloj, en cxiu libro
oni povas trovi anoncon, ke sampreze al la libro eblas mendi de
mi sonbendon de la libro en unu el la lingvoj.

Imagu la propagandan efekton, se dekoj da verkistoj faros la
samon!

Volonte mi intersxangxos spertojn kun alilandanoj.

Marc Louste,
8 ave. de la Gare F-94430 Chennevieres-s/Marne, Francio.

*************************************************************************

REVUOJ, GAZETOJ
///////////////

Euxska kverko
=============

Inter diversaj soci-kulturaj gazetoj, uzantaj esperanton, aperis
nova luksa eldono - Euxska kverko, kiu estas eldono pure
peresperanta, kaj dedicxita al konatigo de la mondo (eventuale,
ties esperantparolanta parto) kun la euxska kulturo, historio
kaj soci-politika situacio.

Euxskoj (laux PIV vaskoj) estas malgranda popolo, logxanta en
Pirenea montaro en teritorio de Hispanio kaj Francio. La bela,
24-pagxa revuo en formato A/4 permesas ekscii pri euxskoj de la
euxskoj mem, kiuj zorgante pri sia minacata lingvo, bone uzas
por internaciaj kontaktoj esperanton.

Abonantoj de la revuo ricevas samtempe ankaux la movadan
informilon de la Euxska Esperanto-Asocio Kuspe. Pli detalajn
informojn petu cxe:

E-Grupo,
Barrenkale Barrena 7-1, E-48005 Bilbao, Euxskio, Hispanio.

*************************************************************************

----------------------------------------------------------------
Ofte oni sendas artikolojn al la e-gazetoj, kaj ankaux al la
nacilingvaj gazetoj - pri esperanto. Sed verkado de
gazetartikoloj, por atingi sukceson, t.e. publikigon, devas obei
certajn regulojn. Ni esperas, ke la suba materialo helpos al la
artikolverkontoj iom konatigxi kun la bazaj reguloj.
----------------------------------------------------------------

Por ke via artikolo ne flugu al paperkorbo...
=============================================

Gxenerale, tiu kiu verkas, verkas por ke oni legu ties tekston.

Lia celo do estas, ke tuj oni interesigxu pri lia teksto. Pro
tio, la teksto devas rapide liveri informojn. La eventuala
leganto, kiun oni volas allogi, devas tuj kompreni pri kio
temas, kaj preskaux same scii kion oni diras pri tio.


Kiu legas?
----------

Teksto, por aperi en revuo, estas unue legata de... la
redaktoro. Do, kiam vi verkas, vi devas unue konvinki lin, ke vi
ne flankenlasu vian verkajxon, ke li ne atendu pli liberan
momenton por pli funde ekzameni gxin. Vi devas veki lian
atenton, kaj ne per aparta letero. Li jam havas suficxe por
legi.

Post la aperado la artikolo, artikoleto, letero ktp. estas
antaux la okuloj de la celata leganto. Same, via verko devas
allogi. Gxi devas konvinki la leganton, ke indas komenci la
legadon, gxisfine legi, ke valoras la penon iom pripensi cxi
tiun temon, ke eblas prave ecx foje sxangxi la opinion.

Trovu interesan titolon!
------------------------

Kio unue aperas? Kio estas unue legata? Evidente, la titolo.
Kiam gxi ekzistas, ankaux la cxapelo. Poste ankaux la
intertitoloj.

Kiam la leganto alkrocxigxas, li rapide trapasas la tekston, kaj
de tio venas alia grava regulo. Por rapida trapaso la teksto
devas havi etapojn, t.e. paragrafojn, alineojn. Kaj, en cxiu
paragrafo, oni devas trovi tuj en la unua frazo, se ne en la
unuaj vortoj, la temon mem de la paragrafo. Tiu cxi paragrafo
estas gxuste malbona ekzemplo, kiun mi korektis, uzante
tipografian rimedon. Do, en bona paragrafo la cxefa punkto
trovigxas en la komenco, kaj poste sekvas klarigoj, detaloj,
ekzemploj ktp., kiujn oni detale legas en kazo de intereso.

Grava por teksto estas tio, kio trovigxas apud gxi: la
ilustrajxoj, la apudaj tekstoj.

Kaj ni povas nun paroli pri foje bagatelo, nome la cxefa teksto,
la artikolo mem. Kompreneble, gxi devas esti bone konstruita.
Sed, antaux ol verki, vi devas unue forgesi cxion, kion oni
instruis al vi en la lernejoj pri verkado de disertacioj. Cxar
artikolo estas io tute alia. Fakte, la ordigo de la ideoj devas
esti inversa: de la cxefajxoj al detaloj, de la tezo al
ekspliko. La konkludo devas aperi unue. Se leganto devas legi
cxion antaux ol kompreni kion vi volas diri, li haltos jam tro
frue.

Via unua paragrafo, via enkonduko, devas allogi, alkrocxi la
leganton per trafa kazo, per gxusta citajxo, per pinta provoko.
Kaj la intereson vi ne devas lasi foriri en la centro de la
teksto.

En via lasta paragrafo, en la konkludo, vi devas redoni (redoni,
cxar gxi estas jam indikita, ecx plurfoje) la cxefan punkton, la
tezon de via artikolo. Evitu doni en cxi tiu parto direkton,
kien vi poste ne iros. Evitu fini per demando sen respondo.
Escepte eble, se la respondo sxajnas evidenta, kaj se vi volas
fari el la leganto vian komplicon.

Laste, por helpi, konvinki la redaktoron, vi bone prezentu vian
manuskripton. Kiam la teksto estas apenaux legebla, aspekte
konfuza, gxi preskaux certe ne estas tuj aperonta. Kaj pensu, ke
bona lingvajxo bone helpas en tio.

Valoras la penon
----------------

Kiam vi verkas, pensu, ke vian tekston aliaj legos, espereble,
kondicxe ke vi bone pretigu vian verkajxon. Tiam, kion vi havas
por diri, tio estas konata de aliaj.

Philippe Cousson
el "Internacia Jxurnalisto" 2/93

----------------------------------------------------------------
Kaj nun sugesto al eventualaj kontribuantoj de Eventoj: vi bone
komprenu la informan karakteron de la gazeto. Ju pli konciza kaj
preciza estos via informo, des pli da sxancoj ke gxi rapide
aperos. Antaux ol verki, planu, al kiu rubriko vi celas, kaj
adaptu vian artikolon al kutima longeco kaj karaktero de la
artikoloj en tiu rubriko. - La red.
----------------------------------------------------------------

*************************************************************************

LA LEGANTO
//////////

Pri la "interna ideo"
=====================

S-ro T. Chmielik prave konstatas, ke "cxiam forfalis de e-o
tiuj, kiuj alvenis al gxi nur pro lingva intereso" (EVENTOJ, n-
ro 20, p.6).

Mi ege bedauxras tion, cxar tio signifas, ke e-o neniel utilas
kiel lingvo por fakaj, profesiaj celoj; gxi restus nur amuza
klubajxo por idealistoj, t.e. por apenaux 0,01 % de la homaro.

Sekve, plej ega absurdajxo estas revadi pri "fina venko". Multe
pli realisme estas ellerni la anglan, kiu estas vera, utila
lingvo internacie.

Post preskaux 20 jara kontakto kun esperanto, mi pli kaj pli
konvinkigxas, ke tre multon faras kontraux e-o mem la tradiciaj
esperantistoj! Senkompate ili forigas homojn, kiuj venis al e-o
celante gxian aplikadon kiel internacia lingvo!

Mi komparas tradiciulon al homo, kiu vendus auxtomobilojn, sed
kiu freneze kontrauxstaras al ilia uzado surstrate...

Cxu ne estus preferinde, male, varti tiujn realismajn homojn,
por ke aplikante la lingvon utilcele, ili iom post iom malkovru
tiun "internan ideon"?

Germain Pirlot, Belgio.

*************************************************************************

ESPERANTO EN RADIO
//////////////////

Radio Vatikana per satelito
===========================

Radio Vatikana jam dum jaro elsendas per satelito, interalie la
esperantlingvajn elsendojn. La signalon dissendas satelitoEutelsat II-F1 
(13 gradoj oriente, 11.544 GHz, video MBC, kun
subportanta frekvenco 7.74 MHz en frekvenco-modulado,
horizontala polarizado). En Euxropo kaj Norda Afriko la elsendoj
kapteblas per anteno kun unumetra diametro, en aliaj lokoj la
diametro devas esti 1,8 - 2,4 m.

Esperantlingvaj elsendoj de Radio Vatikana auxdeblas
cxiudimancxe je la 20.20 laux la Universala Tempo en la
ultrakurtaj (93,3 kaj 105 MHz), kurtaj (49 m / 5882 kHz, 6245
kHz kaj 41 m / 7355 kHz) kaj mezaj (1530 kHz) ondoj. Fine de la
jaro 1993 - komence de 1994 okazos ankaux ekstervicaj programoj
en esperanto: 01.11, 08.12, 24.12, 25.12, 31.12, 01.01 kaj
06.01, cxiam je la 20.20 laux la Universala Tempo.

Pliaj informoj cxe:

Radio Vatikana,
Esperanto-redakcio,
SCV-00120 Citta del Vaticano.

*************************************************************************

HUNGARA ANGULO
//////////////

En "Esperejo" oktobre (komenco je la 19 h.)
-------------------------------------------
06.10 - "Refoja vojagxo al Zagrebo" (rakonto de Peter Denke kun
  lumbildoj).
13.10 - tradukado; dramaj ludoj laux deziro.
20.10 - pri cxijaraj UK kaj familia renkontigxo rakontas Anna
  Besenyei.
27.10 - tradukoj kaj ludoj.
  Se vi havas interesan proponon por la programo, bv. kontakti en
  Esperejo (Bp. VII. Peterfy S. u. 23.) Erika Toth.

* * *

En HEA
------
Budapesxta komitato de HEA dejxoras cxiumarde inter la 16-a kaj
18-a horoj en la CO de HEA (1061 Budapest, Andrassy ut 27).

Kotizado en la CO de HEA: la unuan mardon de la monato inter la
17-a kaj 18-a horoj.

Dejxorhoroj de la CO de HEA: de lundo gxis jxauxdo de la 9-a
gxis la 17-a.

* * *

Vendredaj vesperoj
------------------
La 1-an de oktobro en Esperejo okazos kunveno pri la temo:
"Diskuto pri la praktika aplikado de esperanto lige al sia
profesio." La diskuton gvidos O. Princz. Estas bonvenaj cxiuj,
kiuj uzas (volas uzi) e-on en sia profesio.

* * *

Renkontigxo en Szank
--------------------
La 22-an de majo 1993 en la vilagxo Szank (proksime al
Kecskemet) okazis Departamenta Esperanta Paca kaj Amikeca
Renkonto. Venis cx. 60 gastoj kaj proksimume saman kvanton
konsistigis la loka teamo. Okazis prelegoj pri e-o por la
ekstera publiko, prezentoj de diversaj artajxoj ks. La
organizintoj esperas, ke sekvontjare en alia loko de la
departamento okazos same granda kaj sukcesa arangxo.

Istvan Balint

*************************************************************************

REAGOJ
//////

Ne sxangxo, sed korekto de la Fundamento!
=========================================

En via rimarko al la artikolo "Fundamenta sxangxo, cxu?"
(Eventoj, 1/julio) vi demandas: "Kiu havas la rajton sxangxi ion
ajn en la Fundamento?" Tion vi nur povas demandi, cxar vi ne
posedas la dekan eldonon de la Fundamento kaj cxar vi tial ne
havis la eblecon kontroli, cxu s-ro Albault (Albauxlto aux Alboo
en la esperantigita formo) vere estis sxangxinta ion en la
Fundamento. Ne, li tute ne estas sxangxinta ion, sed li estas
korektinta la sep popolnomojn, kiuj piednote estas aldonitaj al
la Universala Vortaro kaj kiuj gxis nun estis malkorektaj, cxar


- ili kontrauxas al la majuskla skribado de la popolnomoj en la
  Ekzercaro kaj en la Tabelo de la Enhavo en la fino de la
  Fundamento;
- laux la multegaj ekzemploj en la Universala Vortaro la
  finajxe kaj afikse derivitaj vortoj estas formataj sen
  sxangxo de la koncerna radiko.

Jozef Schiffer, Germanio

*************************************************************************

Per pano motivigu la lernadon de esperanto
==========================================

En Eventoj n-ro 29 aperis interesa artikolo Kial mi ne estas
esperantisto? Nu, dum 35 jaroj de mia esperantisteco mi jam
renkontis multajn milojn da homoj, kiuj aux promesis lerni la
lingvon, aux diris, ke la lingvo ne interesas ilin. Multaj homoj
tuj post komenco de la konversacio elsprucis amasojn da
plibonigoj, per kiuj oni multe pli bone povus interesigi la
homojn lerni la lingvon. Sed... gxuste la sagxuloj, kiuj volis
doni la bonegajn konsilojn, mem ne volis lerni la lingvon!

Oni lasu la neinteresitojn brezigxi en propra inteligenteco, kaj
sin turnu al la interesitoj, kaj ankaux ne tro miru, se el ili
ankaux nur malmultaj poste restas. Tiaj estas la homoj, do oni
vere gxoju pri etaj sukcesoj.

Kiuj estas "esperantistoj"? Ekzistas multaj homoj, kiuj ja faras
ion por esperanto, sed ne nomas sin esperantisto, sed ekzistas
aliaj, kiuj absolute nenion faras, sed volonte sin nomas tiel.
Rilate la lastajn, kiuj iom lernis la lingvon kaj gxin iomete
aplikis, sed tute ne strecxis sin por la afero, mi proponas la
vorton "esperantano".

Estu kiel ajn, ni versxajne neniam sukcesos esperantigi la tutan
homaron. Kion ni tamen povus, estas motivigi pli multajn homojn
lerni la lingvon kiam ni sukcesus peri laboron kaj panon helpe
de esperanto! Mi mem havis pagitan (kaj ne de la movado) laboron
por esperanto en Bavario, sed certe ne cxiam la cirkonstancoj
povas favori al tiajxoj. Sed ni, laux niaj ebloj, strecxu la
fortojn por klini la politikon tiudirekten. Esperantistoj estas
tro malmultaj por rapide krei favorajn politikajn
cirkonstancojn, sed ie oni jam nun povus atingi sukcesojn.

Hermann Schmid, Germanio

*************************************************************************

HISTORIO
////////

----------------------------------------------------------------
Fragmento el la libro: Karl Beckmann. Historio de Esperanto. 2-a
aktualigita eldono. Auxstria Esperanto-Instituto, Vieno 1988. 16
p., 21 cm. Represo laux la permeso de la eldonejo.
----------------------------------------------------------------

La turnopunkto
==============

1987 sentigxis kiel grava turnopunkto. En tiu jaro Esperanto
festis sian centjarigxon - plene funkciante kaj en forta
prospero. Unesko reagis al tiu fakto akceptante jam en 1985
rezolucion, kiu instigis la unuopajn membro-sxtatojn digne kaj
inde honori la meritojn de la planlingvo Esperanto.

En 1987 organizigxis tra la tuta mondo aro da fest-arangxoj,
inter kiuj ni substreku la Universalan Kongreson en Varsovio kaj
la internacian sciencan simpozion "Esperanto 100-jara" en la
universitato de Vieno. Tiu simpozio respegulis la aktualan
staton de scienca okupigxo kun la lingvo de d-ro Zamenhof. Lascienc-
brancxoj koncernataj estis la teoria kaj aplika
lingvistiko, sociolingvistiko, lingvopedagogio,
lingvokibernetiko kaj informadiko, la literaturscienco kaj la
historio.

Specialan atenton vekis la raporto pri la auxtomata
lingvotraduka programo DLT (Distribua Lingva Tradukado) de
nederlanda firmao, en kiu Esperanto ludas centran rolon, kaj la
fakto, ke lingvistoj malkovris Esperanton kiel studobjekton, kiu
permesas pritrakton de fundaj lingvo-sciencaj problemoj.

NOVAJ AKCENTOJ
--------------

Konsiderante tiujn faktojn, oni ne miru, ke Esperanto
instaligxis firme sur akademia nivelo: La budapesxta Esperanto-
katedro en la Universitato Eotvos dauxrigas sian vojon de
sciencaj formigo kaj esploro sub la gvido de d-rino Ilona
Koutny, kiu postsekvis la meritplenan profesoron Istvan
Szerdahelyi post ties morto en 1987.

En la Universitato Humboldt en Berlino nova docenta posteno
koncernas ekskluzive planlingvojn kaj la dauxraj klopodoj
instali en San Marino universitat-similan instituton, kies
instrua kaj administra lingvo estu Esperanto, kondukis al
kontentiga rezulto: La Akademio Internacia de la Sciencoj San
Marino plene ekfunkciis kaj gvidis jam plurajn studentojn al
magistrigxo kaj doktorigxo.

Relative nova estas ankoraux la fenomeno de Esperanto-centroj:
ekde la 70-aj jaroj estigxis en plej diversaj landoj - preskaux
cxiam surbaze de privataj iniciatoj de unuopuloj - diversaj
stagxejoj, kiuj ofertas vastan gamon da kursoj kaj servoj dum la
tuta jaro. Jen kelkaj el ili: Esperanto-Kursejo en Pisanica
(Bulgario), Internacia Kultura Servo en Zagreb (Kroatio),
Kvinpetalo en Bouresse kaj la Kastelo Gresillon (ambaux en
Francio).

Gxenerale tiuj centroj posedas domojn, logxigajn eblecojn,
konstantajn dungitojn. Ili klopodas kreski kaj evolui inter la
antagonismaj polusoj de komercaj legxoj kaj idealisma agado. La
plej grava el tiuj institucioj estas sendube la Kultura Centro
Esperantista (KCE) en La Chaux-de-Fonds, Svisio, kiu -
funkciante kiel tut-jara altlernejo - farigxis intertempe
renkontigxejo de internaciaj intelektularo kaj turistaro. KCE
estas unu el la lokoj, kie Esperanto estas cxiu-tage parolata
lingvo...

Por ricevi la libron senpage, oni devas minimume trifoje sendi
iun posxtajxon al:

Auxstria Radio Internacia,
Esperanto-redakcio,
Wurzburgg. 30, A-1136 Wien, Auxstrio.

*************************************************************************

KULTURO
///////

VIDA JERMAN, aktorino kroata kaj esperanta
==========================================

Ve, ni ne auxdas plu tiun belan esperantan vocxon el Zagrebo per
radio, dank' al kiu antauxe Vida Jerman, kroata aktorino, estis
konata ankaux al multaj personoj, kiuj ne vizitis diversajn
kongresojn. Sed ecx plu neauxdebla kiel antauxe, sxi cxiam
restos unu el la plej brilaj steloj de la verda teatro.

Sxi naskigxis en Zagreb, tie diplomigxis pri aktorado en
Akademio pri Teatra Arto kaj paralele studis la anglan kaj
italajn lingvojn cxe Filozofia fakultato. Multajn elstarajn
rolojn sxi ludis en la zagreba teatro "Cxerizo", kaj ankaux en
multaj radio- kaj televiddramoj kaj serioj. Sxi ludis la cxefan
rolon en la filmo "Maskerato" de Bosxtjan Hladnik, kaj gravajn
rolojn en aliaj jugoslaviaj filmoj. En diversaj kunlaboraj
filmoj sxi ludis ankaux itale, germane kaj angle.

En esperanto Vida Jerman ekludis en 1973 kiel membro de Studenta
Esperanto-Klubo en Zagrebo. Sxi gastis en pluraj Universalaj,
Junularaj kaj SAT-kongresoj, kie prezentis monodramojn kaj
recitadon de poemoj. Speciale fama en Esperantujo sxi igxis post
prezento dum la Pekina UK (1986) de la monodramo de Hasegawa
Teru kaj Spomenka Sxtimec "Virino kiu flustras en uragano", kiun
sxi ripetis sekvontjare en la jubilea UK en Varsovio. Sxi ludis
en Graz, Budapesxto kaj aliaj esperanto-centroj. Grandan
sukceson havis sxia prezento (kune kun S. Pilipovicx) de "Amo
per proverboj" de Artur Azevedo, kaj ankaux recitado de poemoj
de Nikolas Gulillen dum UK en Havano (1990). En 1992 en la SAT-
kongreso en Kauxnas sxi recitadis poemojn de Nikolas Gulillen
kaj Eduardas Miezelaitis. Pretas sxia nova monodramo,
"Inventante ke mi songxas" de Jose Agustin.

Gxis nun ne ofte naciaj aktoroj, famaj sialande, gxojigas la
esperantistan publikon per profesinivela prezentado - por tio ja
necesas esti sindona ne nur al sia arto, sed ankaux al la
internacia lingvo. Vida Jerman, aktorino kroata, estas felicxe
tia!

Nikolao Gudskov

Kontaktadreso de Vida Jerman:
Republike Austrije 7, HR-41000 Zagreb, Kroatio.
Tel: +38-41-172236

*************************************************************************

KORESPONDI DEZIRAS
//////////////////

22-jara studento: Dominie Me Mlowe, Peramiho Majore Seminary,
P.O. box 22 Peramiho, Ruvuma-Tanzania

* * *

29-jara instruistino: Ra-Lehoczki Anka, str. G. Cosbuc, bl. C2,
RO-2954 Nadlac, Rumanio

* * *

23-jara studentino pri diversaj temoj, sed precipe pri
literaturo kaj edukado: Jerneje Jezernik, Parazlje 15, SLO-63314
Braslovce, Slovenio

*************************************************************************

ANONCETOJ
/////////

Brosxuro de W. Gunter "Esperanto - internacia lingvo por monda
demokratio kaj sana medio", kiu traktas pri la moderna koncepto
de la biosfera, ekologiisma pensmaniero, gxiaj rilatoj kun homaj
rajtoj, demokratiaj valoroj kaj la internacia lingvo (kaj ties
interna ideo) aperis en Germanio. Pri la mendeblecoj turnu vin
al la auxtoro:

Centro pri Ekologia Medicino (EKOMED),
d-ro med. W. Gunter,
Schulstr. 7, D-34292 Ahnatal, Germanio.

* * *

La produktantoj de la komputila programo DAGESx konsideras la
inkluzivon de esperanto. Tiuj, kiuj volas informon pri eventuala
inkluzivo turnu sin al:

Yehuda Miklaf, PK 10356, Baka 91103,Israelo.

* * *

En mia laborejo (Mediprotekta Instituto pri meza regiono de
Tisza) mi organizas kaj helpas la uzadon de komputiloj (mi estas
"informadika kunlaboranto"). Mi pretas kunlabori en la profesia
uzado de esperanto.

Zoltan Nemeth,
Kassai ut 38.IV/13, H-5000 Szolnok, Hungario.
Tel. of. +36-56-375111/395 aux +36-56-423422/395

* * *

Ni sxangxas uzitajn hispanajn posxtmarkojn kontraux uzitaj
posxtmarkoj el aliaj landoj.

Andaluzia E-Unuigxo,
pk. 864, E-29080 Malaga, Hispanio

* * *

Esperantlingvaj informiloj pri Nico disponeblas cxe cxiuj
turisminformejoj (kaj ankaux kelkaj hoteloj) de la Lazurmarborda
cxefurbo. Petu ilin cxu perposxte, cxu persone okaze de via
vizito:

Office du tourisme,
avenue Thiers, F-06000 Nice, Francio.

*************************************************************************

KONKURSO
////////

1-a taskfolio por bazlernejanoj
===============================

INTERNACIA KONKURSO POR LERNEJANOJ

1. Cxirkauxkrajonu la akcentitajn vokalojn:cxi tie, baldauxa,
   Germanio ( 3 poentoj)

2. Kion vi diras al tiu, kiu vin donacis per io? (2 poentoj)

3 Skribu almenaux ses vortojn per prefikso ge-! (3 poentoj)

4. "Prepari mangxajxon per bolanta oleo."Esprimu per unu vorto!
   (2 poentoj)

5. Sur kio oni bezonas sxipon por veturi? Kolektu almenaux kvar
   vortojn! (3 poentoj)

6. felicxan mi vi deziras al lernojaron! Arangxu la vortojn por
   ricevi sencohavan frazon! (3 poentoj)

7. Elpensu ses cxenvortojn (la lasta kaj komenca silaboj estas
   la samaj)! Cxiu devas konstrui propran cxenon! (3 poentoj)

8. Ellernu almenaux tri proverbojn (vidu sube) kaj diru ilin
   parkere al via instruisto, kiu jxurios de 1 gxis 3. (3 poentoj)

PROVERBOJ

1: Kiu volas, tiu povas.
2: Kiom da domoj, tiom da homoj.
3: Komenco bona, laboro duona.
4: Bona vino al la fino.
5: Unu hirundo printempon ne alportas.
6: Estas pli da tagoj ol da kolbasoj.
7: Matena horo estas plena de oro.
8: Kio iras el koro, venas al koro.
9: Kiu cxasas du leporojn, kaptas neniun.
10: Tro rapida faro estas nur baro.

La solvojn sendu gxis la 29-a de oktobro 1993 al:

Banyai Julia Gimnazium,
Esperanto-grupo,
Nyiri ut 11, H-6000 Kecskemet, Hungario.

*************************************************************************
*************************************************************************
EVENTOJ, eszperanto nyelvu informacios lap.
Nyt. sz. B/TSZL/85/1991. ISSN 01215-959 X.
A kiado es szerkesztoseg cime:
H-1675 Budapest, pf. 87. Tel: 1228258
Megjelenik kethetente. Kezbesiti az MPV-HPI.
Keszult a SZELKER nyomdaban.
H-1161 Budapest, Baross u. 114.
EVENTOJ, dusemajna gazeto pri la esperanto-movado.
Eldonas Kultura Esperanto-Asocio
kaj LINGVO-Studio, Budapest
Respondeca eldonanto kaj cxefredaktoro Laszlo Szilvasi
La redakcio ne nepre konsentas pri la enhavo de unuopaj
artikoloj kaj ne respondecas pri anonc-enhavoj.
*************************************************************************
La kompiladon de reta versio prizorgis: Szilvasi Laszlo kaj
                                        Kristaly Tibor