En la suda duonsfero, se oni komparas larĝajn regionojn de tero en Aŭstralio, Suda Afriko, kaj okcidenta Suda Ameriko, inter latitudoj 25° kaj 35°, oni trovas lokojn kiuj estas ekstreme similaj laŭ ĉiuj iliaj kondiĉoj, tamen oni ne povus montri tri pli malsimilegajn faŭnojn kaj flaŭrojn. Aŭ denove, oni povas kompari la produktaĵojn de Suda Ameriko sude de latitudo 35° kun tiuj norde de 25°, kiuj senescepte loĝas en konsiderinde malsama klimato, kaj oni trovas ke ili estas absolute pli proksime parencaj al si, ol ili estas al la produktaĵoj de Aŭstralio aŭ Afriko en preskaŭ sama klimato. Oni povus prezenti analogajn faktojn koncerne la loĝantojn de la maroj.

Kavaliro C. Lajel kaj aliaj aŭtoroj lerte traktis ĉi tiun temon. Ĉi tie mi povas doni nur plej mallongan resumon de la pli gravaj faktoj. Ŝanĝiĝo de klimato devis forte influi migradon: regiono, sub malsama klimato, eble estus libera vojo por migrado, sed nun estus netrapasebla; tamen, mi baldaŭ devos diskuti ĉi tiun branĉon de la temo iom detale. Ŝanĝiĝoj de ternivelo ankaŭ devis esti tre influhavaj: mallarĝa istmo nun apartigas du marajn faŭnojn; se ĝi sinkus, aŭ antaŭe estus sinkinta, la du faŭnoj kunmiksiĝus, aŭ estus antaŭe kunmiksiĝintaj: kie la maro nun staras, la tero dum antaŭa periodo eble estus konektinta insulojn aŭ eble eĉ kontinentojn, kaj tiel estus permesinta al teraj produktaĵoj trapasi. Neniu geologo disputus ke grandaj ŝanĝiĝoj de nivelo okazis ene de la periodo de ekzistantaj organismoj. Edvardo Forbs (Edward Forbes) insistis ke ĉiuj insuloj en la Atlantiko devis lasttempe konektiĝi kun Eŭropo aŭ Afriko, kaj Eŭropo same kun Ameriko. Aliaj aŭtoroj tiel hipoteze faris pontojn trans ĉiuj insuloj, kaj unuigis preskaŭ ĉiujn insulojn al iu kontinento. Se oni ja povas fidi la argumentojn de Forbs, oni devas agnoski ke apenaŭ unu insulo ekzistas kiu ne estis lasttempe unuigita al iu kontinento. Ĉi tiu vidpunkto tranĉas la Gordian nodon de disvastiĝo de la sama specio al plej foraj lokoj, kaj forigas multajn malfacilaĵojn: sed laŭ plej bona juĝo, oni ne rajtas akcepti tiajn grandegajn geografiajn ŝanĝiĝojn ene de la periodo de ekzistantaj specioj. Ŝajnas al mi ke oni havas abundajn indikojn pri grandaj osciloj en la nivelo de la kontinentoj; sed ne de tiaj grandegaj ŝanĝiĝoj de pozicio kaj etendiĝo, kiuj konektus ilin ene de lasttempa periodo al si, kaj al la pluraj interaj oceanaj insuloj. Mi libere agnoskas la antaŭan ekzistojn de multaj insuloj, nun sinkintaj sub la maro, kiuj eble servis kiel haltejoj por plantoj kaj por multaj animaloj dum iliaj migradoj. En la koral-produktantaj oceanoj tiaj sinkintaj insuloj estas markitaj, laŭ mia kredo, per ringoj de koralo aŭ atoloj starantaj super ili. Mi kredas ke iam oni plene agnoskos ke ĉiu specio originis de unu naskoloko, kaj, post paso de tempo, oni scios ion certan pri la metodoj de disvastiĝo. Tiam oni kapablos senriske hipotezi pri la antaŭa etendiĝo de la tero. Sed mi ne kredas ke oni iam ajn pruvos ke ene de lasttempa periodo kontinentoj, kiuj nun estas tre apartigitaj, estis kontinue, aŭ preskaŭ kontinue, unuigitaj kun si, kaj kun la pluraj ekzistantaj oceanaj insuloj. Pluraj faktoj de distribuo, - ekzemple, la granda diferenco en la maraj faŭnoj ĉe la malaj flankoj de preskaŭ ĉiuj kontinentoj, - la proksima rilato de la terciaraj loĝantoj de pluraj teroj kaj eĉ maroj al la nunaj loĝantoj, - iu grado de relato (kiel oni poste vidos) inter la distribuo de mamuloj kaj la profundeco de la maro, - ĉi tiuj kaj aliaj tiaj faktoj ŝajnas al mi kontraŭi la akcepton de tiaj grandegaj geografiaj revolucioj dum la lasta periodo, kiuj necesas laŭ la vidpunkto proponita de Forbs kaj akceptita de liaj multaj sekvantoj. La karaktero kaj relativa proporcioj de la loĝantoj de oceanaj insuloj same ŝajnas al mi kontraŭi la kredon je ilia antaŭa kontinueco kun kontinentoj. Kaj ilia preskaŭ universala vulkana konsisto ne subtenas la agnoskon ke ili estas restaĵoj de sinkintaj kontinentoj; - se ili originale ekzistus kiel montaroj sur tero, almenaŭ iuj de la insuloj konsistus, kiel aliaj montpintoj, de granito, metamorfa skistoj, malnovaj fosilihavaj aŭ aliaj tiaj rokoj, anstataŭ konsisti nur de amasoj de vulkana materio.

Mi devas nun diri kelkajn vortoj pri tio kio nomiĝas hazardaj metodoj, sed kio pli ĝuste nomiĝus fojaj metodoj de distribuo. Ĉi tie mi diskutos nur plantojn. En botanikaj verkoj, oni asertas ke iu aŭ alia planto estas malbone adaptita al larĝa disvastiĝo; sed oni rajtas diri ke la pliaj aŭ malpliaj facilaĵoj por transporto trans la maro, estas tute nekonataj. Antaŭ ol mi provis, kun helpo de sinjoro Berkli (Berkeley), kelkajn eksperimentojn, oni eĉ ne sciis kiome semoj kapablas rezisti la damaĝan efikon de marakvo. Surprizis min, ke el 87 specoj, 64 ĝermis post subakviĝo de 28 tagoj, kaj kelkaj travivis subakviĝon de 137 tagoj. Pro oportuneco, mi provis ĉefe malgrandajn semojn, sen la ŝelo aŭ frukto; kaj ĉar ili ĉiuj sinkis ene de kelkaj tagoj, ili ne povus flosi trans vastaj spacoj de maro, damaĝitaj per salakvo aŭ ne. Poste mi provis kelkajn pli grandajn fruktojn, enŝelajn semojn, ktp., kaj iuj de ĉi tiuj flosis dum longa tempo. La diferenco de flosemo inter verda kaj sekigita ligno estas bone konata; kaj mi ekpensis ke inundoj eble forportus plantojn kaj branĉojn, kaj ke ĉi tiuj eble sekiĝus sur bordoj, kaj tiam per nova leviĝo de la rivereto ili forportiĝus en la maron. Sekve, mi sekigis tigojn kaj branĉojn de 94 plantoj kun maturaj fruktoj, kaj metis ilin sur marakvon. La plejo rapide sinkis, sed iuj, kiuj flosis nur tre mallonge kiam verdaj, flosis multe pli longe kiam sekigitaj; ekzemple, maturaj aveloj tuj sinkis, sed kiam sekigitaj, ili flosis 90 tagojn kaj poste kiam plantitaj, ili ĝermis; asparaga planto kun maturaj beroj flosis dum 23 tagoj, sed kiam sekigita ĝi flosis 85 tagojn, kaj la semoj poste ĝermis: la maturaj semoj de Helosciadium sinkis ene de du tagoj, sed kiam sekigitaj ili flosis pli ol 90 tagojn, kaj poste ĝermis. El la 94 sekigitaj plantoj, 18 flosis pli ol 28 tagojn, kaj iuj el la 18 flosis dum multe pli longa periodo. 64 el 87 semoj ĝermis post enakviĝo de 28 tagoj; kaj ĉar 18 el 94 plantoj kun maturaj fruktoj (sed ne la samaj kiel en la antaŭa eksperimento) flosis, post sekigo, pli ol 28 tagojn. Se oni povas konkludi ion ajn el ĉi tiuj malabundaj faktoj, oni povas konkludi ke la semoj de 14 el 100 plantoj de iu lando povus esti flosigitaj de marfluoj 28 tagojn, kaj retenus sian kapablon ĝermi. En la Atlaso de Ĝonston (Johnston), la averaĝa rapido de pluraj Atlantikaj fluoj estas 33 mejloj dum tago (iu fluoj kuras 60 mejlojn tage); laŭ ĉi tiu averaĝo, la semoj de 14 el 100 plantoj apartenantaj al iu lando povus flosi trans 924 mejloj de maroj al alia lando; kaj kiam surbordigitaj, se ventego blovus ilin al oportuna loko, ili ĝermus.

Post miaj eksperimentoj, M. Martens provis similajn, sed laŭ multe pli bona maniero, ĉar li metis la semojn en skatolon en la vera maro, tiel ke ili estis alterne malsekaj kaj metitaj en aero, kiel vere flosantaj plantoj. Li provis 98 semojn, plejparte malsamaj al miaj; sed li elektis multajn grandajn fruktojn kaj ankaŭ semojn de plantoj kiuj vivas proksime al la maro; kaj ĉi tio favorus la averaĝan daŭron de iliaj flosadoj kaj de iliaj rezistoj al la damaĝaj efikoj de salakvo. Aliflanke, li ne antaŭe malsekigis la plantojn aŭ branĉojn kun fruktoj; kaj ĉi tio, kiel mi antaŭe montris, kaŭzus iujn flosi multe pli longe. La rezulto estis ke 18 el 98 semoj flosis dum 42 tagoj, kaj poste kapablis ĝermi. Sed mi ne dubas ke plantoj metitaj en la ondoj flosus malpli longe ol tiuj protektitaj de fortega moviĝo kiel en niaj eksperimentoj. Tial, eble estus pli prudente supozi ke la semoj de proksimume 10 el 100 plantoj de iu flaŭro, post sekiĝo, povus flosi trans spaco de maro 900 mejlojn larĝa, kaj tiam ĝermus. La fakto ke grandaj fruktoj ofte flosis pli longe ol la malgrandaj estas interesa; plantoj kun grandaj semoj aŭ fruktoj apenaŭ povus transportiĝi per aliaj rimedoj; kaj Alfonso de Kandole (Alph. de Candolle) montris ke tiaj plantoj ĝenerale havas limigitajn teritoriojn.

Sed foje semoj estas transportitaj alimaniere. Drivinta ligno alteriĝas ĉe la plejo da insuloj, eĉ sur tiuj en la mezo de la plej ferocaj oceanoj; kaj la indiĝenoj de la koral-insultoj en la Pacifiko, akiras ŝtonojn por siaj iloj, nur de la radikoj de drivintaj arboj. Ĉi tiuj ŝtonoj estas valora reĝa imposto. Mi trovis per kontrolo, ke kiam ŝtonoj de malregula formo estas tenataj en la radikoj de arboj, malgrandaj pecoj de tero estas tre ofte enfermitaj en la spacoj malantaŭ ili, - tiom perfekte ke eĉ peceto ne povus forfali dum plej longa transporto: el unu malgranda peco de tero tiel tute enfermita per ligo en kvindekjaraĝa kverko, tri dukotiledonaj plantoj ĝermis: mi certas pri la ĝusteco de ĉi tiu observo. Plie, mi povas montri ke la kadavroj de birdoj, flosantaj sur maro, fore eskapas tujan formanĝiĝon: kaj multaj specoj de semoj en la kropoj de flosantaj birdoj longe retenas sian viglecon: pizoj kaj vicioj, ekzemple, mortas post nur kelkaj tagoj de enakviĝo en marakvo; sed surprizis min ke semoj prenitaj el la kropo de kolombo, kiu flosis sur homfarita salakvo dum 30 tagoj, ĉiuj ĝermis.

Vivantaj birdoj apenaŭ povas eviti esti efikaj agantoj en la transportado de semoj. Mi povus prezenti multajn faktojn por montri kiom ofte multaj specoj de birdoj forbloviĝas per ventegoj vastajn distancojn trans la oceano. Oni rajtas supozi sen risko de troigo ke en tiaj cirkonstancoj ilia flugrapideco ofte estus 35 mejloj dum horo; kaj iuj aŭtoroj faris multe pli altan takson. Mi neniam vidis kazon de nutraj semoj pasantaj tra la intestoj de birdo; sed malmolaj semoj de frukto pasas sendamaĝe eĉ tra la digestajn organojn de meleagro. Dum periodo de du monatoj, mi kolektis en mia ĝardeno 12 specojn de semoj, el la fekaĵo de malgrandaj birdoj. Ili ŝajnis perfektaj, kaj iuj el ili, kiujn mi provis, ĝermis. Sed la sekvanta fakto pli gravas: la kropo de birdoj ne sekrecias stomakajn acidojn, kaj neniom damaĝas, kiel mi scias per eksperimento, la ĝermadon de semoj; oni sendube asertas ke post kiam birdo trovas kaj formanĝas grandan provizon da semoj, ĉiuj grajnoj ne eniras la maĉostomakon ĝis 12 aŭ eĉ 18 horoj. Dum ĉi tiu intervalo birdo facile forbloviĝus distancon de 500 mejloj. Kaj oni scias ke falkoj serĉas lacajn birdojn, kaj la enhavo de iliaj ŝiritaj kropoj eble tiel facile disĵetiĝus. Sinjoro Brent informis min, ke amiko devis rezigni flugigi kurierajn kolombojn de Francio al Anglio, ĉar la falkoj de la Anglia marbordoj detruis multajn kiam ili alvenis. Iuj falkoj kaj strigoj englutas sian predaĵon tuta, kaj post intervalo de dek du ĝis du dek horoj, elbuŝigas vomaĵon, kiu, kiel mi scias de eksperimentoj faritaj ĉe la Zoologiaj Ĝardenoj, inkluzivas semojn kiuj kapablas ĝermi. Iuj semoj de aveno, tritiko, milio, falaro, kanabo, trifolio kaj beto ĝermis post dek du ĝis dudek unu horoj en la stomakoj de diversaj predantaj birdoj; kaj du betajn semojn kreskis post du tagoj kaj dek kvar horoj. Mi malkovris ke sensalakvaj fiŝoj manĝas semojn de multaj teraj kaj akvaj plantoj: fiŝoj ofte estas manĝataj de birdoj, kaj tiel la semoj eble transportiĝus de loko al loko. Mi metis multajn specojn de semoj en la stomakojn de mortintaj fiŝoj, kaj poste donis la korpojn al fiŝkaptantaj agloj, cikonioj, kaj pelikanoj; ĉi tiuj birdoj, post intervalo de multaj horoj, aŭ reĵetis la semojn en vomaĵoj aŭ pasigis ilin en sia fekaĵo; kaj pluraj de ĉi tiuj semoj retenis sian kapablon ĝermi. Iuj semoj, tamen, ĉiam mortis dum ĉi tiu proceso.

Kvankam la bekoj kaj piedoj de birdoj ĝenerale estas tre puraj, mi povas montri ke foje grundo adheras al ili: en unu kazo mi forigis dudek du grajnojn de seka argileca grundo de la piedo de perdriko, kaj en ĉi tiu grundo estis ŝtoneto tiom granda kiom vicia semo. Tial semoj eble foje transportiĝas grandajn distancojn; ĉar oni povas prezenti multajn faktojn kiuj montras ke grundo preskaŭ ĉie estas plena je semoj. Konsideru momente la milionojn da koturnoj kiuj jare transflugas la Mediteraneon. Ĉu oni povas dubi de la grundo adheranta al iliaj piedoj foje inkluzivus kelkajn malgrandajn semojn? Sed mi revenos al ĉi tiu temo baldaŭ.

Ĉar estas konate, ke glacimontoj foje portas grundon kaj ŝtonojn, kaj eĉ vepran lignon, ostojn, kaj la neston de terbirdo, mi apenaŭ povus dubi ke ili devis foje transporti semojn de unu parto al alia en la arkta kaj antarkta regionoj, kiel Lajel sugestis; kaj dum la Glacia periodo, de parto de la nun moderaj regionoj al alia. En la Acoroj, pro la granda nombro de specioj komunaj kun Eŭropo, kompare kun la plantoj de aliaj oceanaj insuloj proksime al la kontinento, kaj (kiel sinjoro H. C. Vatson rimarkis) pro la iom nordeca karaktero de la flaŭro, kompare kun la latitudo, Mi suspektis ke ĉi tiuj insuloj estis parte provizitaj per semoj portitaj de glacio, dum la Glacia epoko. Pro mia peto kavaliro C. Lajel skribis al M. Hartung por demandi ĉu li observis eratikajn ŝtonegojn sur ĉi tiuj insuloj, kaj li respondis li trovis grandajn pecojn de granito kaj aliaj rokoj, kiuj ne devenas de la insularo. Sekve oni povas senriske konkludi ke glacimontoj antaŭe demetis siajn ŝtonplenajn ŝarĝojn sur la bordojn de ĉi tiuj mezoceanaj insuloj, kaj almenaŭ ekzistas ebleco ke ili eble kunportis tien semojn de nordaj plantoj.

Konsiderante ke la pluraj supraj metodoj de transportiĝo, kaj pluraj aliaj kiuj sendube restas nemalkovritaj, agadis jaron post jaro, dum jarcentoj kaj dekmiloj da jaroj, estus, mi kredas, miriga fakto se multaj plantoj ne vaste transportiĝus tiel. Oni foje priskribas ĉi tiujn metodojn de transportiĝo hazardaj, sed tio ne estas strikte ĝusta: la fluoj de la maro ne estas hazardaj, nek estas la direkto de ĉefaj ventegoj. Oni devas observi ke apenaŭ ajna metodo de transportiĝo portus semojn tre grandajn distancojn; ĉar semoj ne retenas sian viglecon kiam elmetitaj longtempe al la agado de marakvo; kaj ili ne povus esti portitaj longe en la kropoj aŭ intestoj de birdoj. Ĉi tiuj rimedoj, tamen, sufiĉus por foja transportiĝo trans etendaĵoj de maro centojn da mejloj vastaj, sed ne de iu fora kontinento al alia. La flaŭroj de foraj kontinentoj ne miksiĝus tiel je iu granda grado; sed ili restus tre distingitaj kiel oni nun vidas ilin. La fluoj, pro ilia direkto, neniam portus semojn de Ameriko al Britio, kvankam ili eble portus kaj ja portas semojn de la Antiloj al niaj okcidentaj marbordoj, kie, se ne mortigitaj per tiom longa bano en salakvo, ili ne povas travivi la nian klimaton. Preskaŭ ĉiujare, unu aŭ du terbirdoj estas blovitaj trans la tuta Atlantika Oceano, de Norda Ameriko al la okcidentaj marbordoj de Irlando kaj Anglio; sed semoj povus esti transportitaj nur unumaniere, tio estas, en grundo adheranta al iliaj piedoj, kiu en ĝi mem estas tre rara hazardo. Eĉ en ĉi tiu kazo, la ŝanco ke semo falus sur taŭgan grundon, kaj maturiĝus, estus tre malgranda. Sed estus granda eraro argumenti ke ĉar bone provizita insulo, kiel Granda Britio, ne ricevis, laŭ nia scio (kaj estus tre malfacile pruvi ĉi tion), ene de la lastaj kelkaj jarcentoj, per fojaj metodoj de transportiĝo, enmigrantojn de Eŭropo aŭ ajna alia kontinento, ke malriĉe provizitaj insuloj, kvankam staranta pli for de la kontinento, ne ricevus koloniantojn per simila metodo. Mi ne dubas ke el dudek semoj aŭ animaloj transportitaj al insulo, eĉ se multe malplibone provizita ol Britio, apenaŭ pli ol unu estus sufiĉe bone adaptita al ĝia nova hejmo, por fariĝi naturalizita. Sed ĉi tio, ŝajnas al mi, ne estas valida argumento kontraŭ tio kio okazus per fojaj metodoj de transportiĝo, dum la longa paso de geologia tempo, dum insulo estus suprenleviĝanta kaj formiĝanta, kaj antaŭ ol ĝi fariĝus plene provizita per loĝantoj. Sur preskaŭ nuda tero, kun malmultaj aŭ neniuj detruemaj insektoj aŭ birdoj vivantaj tie, preskaŭ ĉiuj semoj, kiuj hazarde alvenus, certe ĝermus kaj travivus.

La identeco de multaj plantoj kaj animaloj, sur montpintoj, apartigitaj de si per centmejloj da malaltejoj, kie la Alpaj specioj neniel kapablus ekzisti, estas unu de la plej mirigaj kazoj konataj de samaj specioj vivantaj je foraj lokoj, sen evidenta ebleco de intermigro. Estas ja rimarkinda fakto vidi tiom multaj samaj plantoj vivantaj sur la neĝaj regionoj de la Alpoj aŭ Pireneoj, kaj en la ekstreme nordaj partoj de Eŭropo; sed estas multe pli rimarkinde, ke la plantoj sur la Blankaj Montoj, en Usono, estas tute samaj al tiuj de Labradoro, kaj preskaŭ ĉiuj samaj, laŭ Asa Grej (Grey), al tiuj en la plej altaj montoj de Eŭropo. Eĉ tiom frue kiom 1747, tiaj faktoj konvinkis Gmelin (Gmelin) ke la samaj specioj devis esti sendepende kreitaj ĉe pluraj distingitaj punktoj; kaj oni eble ankoraŭ kredus same, se Agassiz kaj aliaj ne brile atentigus pri la Glacia epoko, kiu, kiel oni tuj vidos, donas simplan klarigon de ĉi tiuj faktoj. Oni havas indikojn de preskaŭ ĉiuj imageblaj specoj, organikaj kaj neorganikaj, ke ene de tre lasttempa geologia periodo, centra Eŭropo kaj Norda Ameriko suferis Arktan klimaton. La restaĵoj de brulinta domo ne rakontas sian sorton pli klare, ol la montoj de Skotlando kaj Kimrio, kun iliaj gratitaj flankoj, poluritaj surfacoj, alte sidantaj ŝtonegoj, kaŭzitaj de glaciaj riveretoj, kiuj lasttempe plenigis iliajn valojn. La klimato de Eŭropo tiom grande ŝanĝiĝis, ke en Norda Italio, gigantaj morenoj, lasitaj de malnovaj glaciriveroj, nun estas kovritaj de vinoj kaj maizo. Tra granda parto de Usono, eratikaj ŝtonegoj, kaj ŝtonetoj gratitaj de drivantaj glacimontoj kaj marborda glacio, klare malkaŝas antaŭan malvarman periodon.

La antaŭa influo de la glacia klimato sur la distribuo de la loĝantoj de Eŭropo, kiel Edvard Forbs klarigis kun rimarkinda klareco, estas pli malpli kiel sekvas. Sed oni pli facile sekvos la ŝanĝiĝojn, supozante ke nova glacia epoko venas malrapide, kaj poste pasos, kiel antaŭe okazis. Dum la malvarmo venus, kaj dum ĉiu pli suda zono fariĝus pli taŭga por arktaj estaĵoj kaj maltaŭga por iliaj antaŭaj pli moderklimataj loĝantoj, la lastaj anstataŭiĝus kaj la arktaj produktaĵoj prenus iliajn lokojn. La loĝantoj de la pli moderaj regionoj tiam vojaĝus suden, escepte se ili estus blokitaj per bariloj. Tiukaze ili pereus. La montoj kovriĝus per neĝo kaj glacio, kaj iliaj antaŭaj Alpaj loĝantoj malsuprenirus al la ebenejoj. Kiam la malvarmo atingus sian maksimumon, estus unueca arkta flaŭro kaj faŭno, kovranta la centrajn partojn de Eŭropo, tiom sude kiom la Alpoj kaj la Pireneoj, kaj eĉ etendiĝanta en Hispanion. Nun moderaj regionoj de Usono same estus kovritaj de arktaj plantoj kaj animaloj, kaj ĉi tiuj estus preskaŭ samaj al tiuj de Eŭropo; ĉar la nunaj ĉirkaŭpolusaj loĝantoj kiujn oni supozas ĉie vojaĝis suden, estas rimarkinde unuecaj ĉirkaŭ la mondo. Oni povas supozi ke la Glacia periodo alvenis iomete pli frue aŭ malfrue en Norda Ameriko ol en Eŭropo. Tiel same, la suda migrado tie estus iomete pli frua aŭ malfrua; sed ĉi tio ne ŝanĝus la finan rezulton.

Dum la varmeco revenus, la arktaj formoj retretus norden, proksime sekvataj en sia retreto de la produktaĵoj de la pli moderklimataj regionoj. Kaj dum la neĝo fandiĝus de la bazoj de la montoj, la arktaj formoj kaptus la malkovritan kaj degelintan teron, ĉiam grimpante pli kaj pli alten. Dum la varmeco pliiĝus, iliaj parencoj sekvus sian vojon norden. Sekve, kiam la varmeco estus plene reveninta, la samaj arktaj specioj kiuj vivis kune sur la malaltejoj de la Malnovaj kaj Novaj Mondoj, estus izolitaj sur foraj montpintoj (estante formortintaj sur ĉiuj malpliaj niveloj) kaj en la arktaj regionoj de ambaŭ duonsferoj.

Tiel oni povas kompreni la identecon de multaj plantoj je punktoj tiom vastege foraj kiom la montoj de Usono kaj de Eŭropo. Oni ankaŭ povas tiel kompreni la fakton ke la Alpaj plantoj de ĉiu montaro estas pli speciale parencaj al la arktaj formoj vivantaj rekte norde aŭ preskaŭ rekte norde de ili: ĉar la migrado dum la alveno de la malvarmo, kaj la remigrado dum la reveno de la varmo, ĝenerale estus rekte suden kaj norden. La Alpaj plantoj, ekzemple, de Skotlando, kiel sinjoro H. C. Vatson rimarkis, kaj tiuj de la Pireneoj, kiel Ramond rimarkis, estas pli speciale parencaj al plantoj de norda Skandinavio; tiuj de Usono, al Labradoro; tiuj de la montoj de Siberio, al la arktaj regionoj de tiu lando. Ĉi tiuj vidpunktoj, bazitaj sur la perfekte bone pruvitaj okazaĵoj de la antaŭa Glacia epoko, ŝajnas al mi klarigi laŭ tre kontentiga maniero la nunan distribuon de la Alpaj kaj Arktaj produktaĵoj de Eŭropo kaj Ameriko. Simile, kiam oni trovas en aliaj regionoj la samajn speciojn sur foraj montpintoj, oni preskaŭ povas konkludi sen aliaj indikoj, ke pli malvarma klimato ebligis ilian migradon trans malaltaj interaj regionoj, kiuj poste fariĝis tro varmaj por ilia ekzisto.

Se la klimato, ekde la Glacia periodo, iam estis iugrade pli varma ol nun (kiel iuj geologoj en Usono kredas, ĉefe pro la distribuo de la fosilio Gnatodono), tiam, je tre malfrua periodo, la arktaj kaj moderklimataj produktaĵoj marŝus iomete pli norden, kaj poste retretus al siaj nunaj hejmoj; sed mi ne trovis kontentigajn indikojn koncerne ĉi tiun intermetitan iomete pli varman periodo, ekde la glacia periodo.

La arktaj formoj, dum iliaj longaj migradoj al sudo kaj remigradoj al nordo, spertus preskaŭ saman klimaton, kaj, speciale rimarkinde, ili restus kunaj; sekve iliaj reciprokaj rilatoj ne multe perturbiĝus, kaj, laŭ la principoj daŭre porargumentitaj en ĉi tiu volumo, ili ne emus multe modifiĝi. Sed koncerne la Alpaj produktaĵoj, izolitaj ekde la momento de la revenanta varmeco, unue ĉe la bazoj kaj finfine ĉe la pintoj de la montoj, la kazo estus iom malsama; ĉar ne estas probable ke ĉiuj samaj arktaj specioj estus lasitaj sur montaroj malproksimaj de si, kaj travivus tie ekde tiam. Ili ankaŭ, tre probable, kunmiksiĝus kun antikvaj Alpaj specioj, kiuj devus ekzisti sur la montoj antaŭ la komenco de la Glacia epoko, kaj dum ĝia plej malvarma periodo estus portempe puŝitaj al la ebenejoj. Ili ankaŭ spertus iom malsamajn klimatajn influojn. Tial, iliaj reciprokaj rilatoj estus iugrade perturbitaj; sekve ili tendencus modifiĝi; kaj oni trovas ke tiel okazis; ĉar se oni komparas la nunajn Alpajn plantojn kaj animalojn de la pluraj grandaj Eŭropaj montaroj, kvankam tre multaj specioj de la specioj estas idente samaj, iuj prezentas variaĵojn, iuj estas taksitaj kiel dubindaj formoj, kaj kelkaj estas distingitaj tamen proksime parencaj aŭ reprezentantaj specioj.

Por ilustri tion kio, laŭ mia kredo, fakte okazis dum la Glacia periodo, mi antaŭsupozis ke ĉe la komenco la arktaj produktaĵoj estis tiom unuecaj ĉirkaŭ la polusaj regionoj kiom ili estas nuntempe. Sed la antaŭaj komentoj pri distribuo aplikiĝas ne nur al strikte arktaj formoj, sed ankaŭ al multaj sub-arktaj kaj kelkaj nordaj moderklimataj formoj, ĉar iuj de ĉi tiuj estas samaj sur la malpli altaj montoj kaj sur la ebenejoj de Norda Ameriko kaj Eŭropo; kaj oni rajtas demandi kiel mi eksplikas la necesan gradon de unueco de la subarktaj kaj nordaj moderklimataj formoj tra la mondo, ĉe la komenco de la Glacia periodo. Nuntempe, la subarktaj kaj nordaj moderklimataj produktaĵoj de la Malnovaj kaj Novaj Mondoj estas apartigitaj de si per la Atlantika Oceano kaj per la ekstrema norda parto de la Pacifiko. Dum la Glacia periodo, kiam la loĝantoj de la Malnova kaj Nova Mondoj vivis pli sude ol nun, ili devis esti eĉ pli komplete apartigitaj per pli vastaj etendiĝoj de oceano. Mi kredas ke la supra malfacilaĵo malaperas kiam oni konsideras eĉ pli fruajn klimatajn ŝanĝiĝojn de mala karaktero. Oni havas bonajn kialojn por kredi ke dum la pli posta Pliocena periodo, antaŭ la Glacia epoko, kaj dum la plejo de la loĝantoj de la mondo estis specie samaj kun la nunaj, la klimato estis pli varma ol nuntempe. Sekve, oni povas supozi ke la organismoj nun vivantaj ĉe la klimato de 60°, dum la Pliocena periodo vivis pli norde ĉe la Polusa Cirklo, je latitudo de 66°-67°; kaj ke la strikte arktaj produktaĵoj tiam vivis sur la nekontinua tero eĉ pli proksime al la poluso. Nu, se oni rigardas terglobon, oni vidas ke sub la Polusa Cirklo estas preskaŭ kontinua tero de okcidenta Eŭropo, tra Siberio, al orienta Ameriko. Kaj mi atribuas sufiĉan kvanton da unueco en la subarktaj kaj moderklimataj produktaĵoj de la Malnova kaj Nova Mondoj, al ĉi tiu kontinua cirkaŭpolusa tero, kaj la rezultanta libereco por intermigrado dum pli favora klimato, je periodo antaŭ la Glacia epoko.

Mi kredas, pro supre aluditaj kialoj, ke la kontinentoj delonge restas ĉe preskaŭ samaj relativaj pozicioj, kvankam ili spertis grandajn, sed partajn oscilojn de nivelo. Tial mi forte emas etendi la supran vidpunkton, kaj konkludi ke dum iu antaŭa kaj eĉ pli varma periodo, ekzemple, la frua Pliocena periodo, granda nombro da la samaj plantoj kaj animaloj loĝis la preskaŭ kontinuan ĉirkaŭpolusan teron. Kaj ĉi tiuj plantoj kaj animaloj, en la Malnova kaj Nova Mondoj, komencis malrapide migri suden dum la klimato malvariĝis, longe antaŭ la Glacia periodo. Oni nun vidas, laŭ mia kredo, iliajn praidojn, kutime en modifita stato, en la centraj partoj de Eŭropo kaj Usono. Baze de ĉi tiu vidpunkto oni povas kompreni la parencecon, kun malmulte da identeco, inter la produktaĵoj de Norda Ameriko kaj Eŭropo. Ĉi tiu parenceco estas tre rimarkinda, konsiderante la distancon de la du lokoj, kaj ilian apartigon de la Atlantika Oceano. Oni povas plie kompreni la unikan fakton kiun pluraj observantoj rimarkis, ke la produktaĵoj de Eŭropo kaj Ameriko pli proksime parencis al si dum la malfruaj terciaraj stadioj ol nuntempe; ĉar dum ĉi tiuj pli varmaj periodoj la nordaj partoj de la Malnova kaj Novaj Mondoj estus preskaŭ kontinue unuigitaj per tero, servanta kiel ponto, kiu poste, pro malvarmo, fariĝus netrapasebla por la intermigrado de iliaj loĝantoj.

Dum la malrapida malpliiĝo de varmeco de la Pliocena periodo, tuj kiam la komunaj specioj, kiuj loĝis en la Novaj kaj Malnovaj Mondoj migrus suden de la Polusa Cirklo, ili devus esti tute apartigitaj de si. Ĉi tiu apartigo, koncerne la moderklimatajn produktaĵojn, okazus longajn epokojn antaŭe. Kaj dum la plantoj kaj animaloj migrus suden, ili intermiksiĝus en unu granda regiono kun la indiĝenaj Amerikaj produktaĵoj, kaj devus konkurenci kun ili; kaj en la alia granda regiono, kun tiuj de la Malnova Mondo. Sekve, en ĉi tiu situacio kunestas ĉio kiu favoras multan modifadon, - multe pli da modifado ol ĉe la Alpaj produktaĵoj, izolitaj multe pli lasttempe, sur pluraj montaroj kaj sur la arktaj teroj de la du Mondoj. Tial rezultas, ke kiam oni komparas la nune vivantaj produktaĵoj de la moderklimataj regionoj de la Nova kaj Malnova Mondoj, oni trovas tre malmultaj identaj specioj (kvankam Asa Grej lasttempe montris ke estas pli da identaj plantoj ol oni antaŭe supozis), sed oni trovas en ĉiu granda klaso multajn formojn, kiujn iuj natursciencistoj rangas kiel geografiajn rasojn, kaj aliaj kiel distingitajn speciojn; kaj multe da proksime parencaj aŭ reprezentantaj formoj kiujn ĉiuj natursciencistoj rangas kiel specie distingitajn.

Kiel sur tero, tiel same en la akvoj de la maro. Malrapida migrado de mara faŭno al sudo, kiu dum la Plioceno aŭ eĉ dum iom pli frua periodo, estis preskaŭ unueca laŭ la kontinuaj marbordoj de la Polusa Cirklo, eksplikas, laŭ la teorio de modifado, la multajn proksime parencajn formojn nun vivantajn en lokoj tute apartigitaj. Tial, mi kredas, oni povas kompreni la ĉeeston de multaj ekzistantaj kaj terciaraj reprezentantaj formoj ĉe la orientaj kaj okcidentaj marbordoj de moderklimata Norda Ameriko; kaj la eĉ pli mirigan kazon de multaj proksime parencaj krustuloj (priskribitaj en la admirinda verko de Dana), de iuj fiŝoj kaj aliaj maraj animaloj, en la Mediteraneo kaj en la maroj de Japanio, - areoj nun apartigitaj per kontinento kaj per preskaŭ duonsfero de ekvatora oceano.

Ĉi tiuj kazoj de parenceco, sen identeco, de la loĝantoj de nun apartigitaj maroj, kaj same de la pasintaj kaj nunaj loĝantoj de la moderklimataj landoj de Norda Ameriko kaj Eŭropo, estas neklarigeblaj per la teorio de kreado. Oni ne povas diri ke ili estis kreataj simile, responde al la preskaŭ similaj fizikaj kondiĉoj de la areoj; ĉar se oni komparas, ekzemple, iujn partojn de Suda Ameriko kun la sudaj kontinentoj de la Malnova Mondo, oni vidas landojn proksime similajn laŭ ĉiuj fizikaj kondiĉoj, sed iliaj loĝantoj estas tute malsimilaj.

Sed mi devas reveni al mia nuna temo, la Glacia periodo. Mi estas konvinkita ke oni povas etendi la vidpunkton de Forbs. En Eŭropo estas plej klaraj indikoj de la malvarma periodo, de la okcidentaj marbordoj de Britio ĝis la Ural-montaro, kaj suden al la Pireneoj. Oni povas konkludi, pro la glaciiĝintaj mamuloj kaj la karaktero de la monta flaŭro, ke Siberio estis simile influita. Laŭ la Himalajoj, ĉe lokoj 900 mejlojn foraj, glaciriveroj lasis la markojn de siaj pasintaj subiroj; kaj en Sikkim, doktoro Huker (Hooker) vidis maizon kreskantan sur gigantaj antikvaj morenoj. Sude de la ekvatoro, estas rektaj indikoj de pasinta agado de glacio en Nova Zelando; kaj la samaj plantoj, trovataj sur vaste apartigitaj montoj sur ĉi tiu insulo rakontas same. Se oni povas fidi iun publikigitan ateston, oni vidas rektajn indikojn de glacia agado en la sudorienta angulo de Aŭstralio.

Konsiderante Amerikon; en la norda duono, oni observis glaciportitaj fragmentoj de roko ĉe la orienta flanko sude ĝis latitudo 36°-37°, kaj c;e la marbordoj de la Pacifiko, kie la klimato estas nun tre malsama, sude ĝis latitudo 46°; oni ankaŭ rimarkis eratikajn ŝtonegojn sur la Roka Montaro. En la Kordileroj de Ekvatora Suda Ameriko, glaciriveroj iam etendiĝis multe sube de sia nuna nivelo. En centra Ĉilio mi miregis vidante strukturon de vasta amaso de ŝtoneroj, proksimume 800 futojn alta, tra valo de la Andoj; kaj mi nun estas konvinkita ke ĉi tio estis giganta moreno, lasita tre sube de iu ajn ekzistanta glacirivero. Pli sude ĉe ambaŭ flankoj de la kontinentoj, de latitudo 41° al la plej suda punkto, estas plej klaraj indikoj pri antaŭa glacia agado, tio estas, grandegaj ŝtonegoj portitaj tre for de siaj originaj lokoj.

Oni ne scias ĉu la Glacia epoko estis strikta samtempa ĉe ĉi tiuj pluraj tre foraj punktoj, ĉe malaj flankoj de la mondo. Sed estas bonaj indikoj en preskaŭ ĉiu kazo, ke la epoko estis inkluzivita ene de la lasta geologia periodo. Ankaŭ estas bonegaj indikoj ke ĝi daŭris longegan tempon, laŭ skalo de jaroj, ĉe ĉiu punkto. La malvarmo eble alvenis, aŭ ĉesis, pli frue ĉe iuj punktoj de la globo ol ĉe aliaj, sed konsiderante ke ĝi daŭris tre longe ĉe ĉiu, kaj ke ĝi estis samtempa laŭ geologia senso, ŝajnas al mi probable ke ĝi estis, almenaŭ dum parto de la periodo, fakte samtempa tra la mondo. Sen klaraj kontraŭaj indikoj, oni povas almenaŭ agnoski ke la glacia agado probable estis samtempa ĉe la orienta kaj okcidenta flankoj de Norda Ameriko, en la Kordileroj ĉe la ekvatoro kaj en la pli varmaj moderklimataj zonoj, kaj ĉe ambaŭ flankoj de la suda pinto de la kontinento. Se oni agnoskas ĉi tion, estas malfacile eviti la kredon de la temperaturo de la tuta mondo estis, dum ĉi tiu periodo, samtempe pli malvarma. Sed por miaj argumentoj sufiĉus, se la temperaturo estus samtempe pli malalta laŭ iuj larĝaj zonoj de longitudo.

Laŭ ĉi tiu vidpunkto de la mondo, aŭ almenaŭ de larĝaj longitudaj zonoj, estintaj samtempe pli malvarmaj de poluso ĝis poluso, oni povas multe lumigi la nunan distribuon de identaj kaj parencaj specioj. En Ameriko, doktoro Huker montris ke inter kvardek kaj kvindek el la florplantoj de Tero de Fajro , kiuj konsistigas konsiderindan parton de ĝia malriĉa flaŭro, estas komunaj al Eŭropo, kvankam la du punktoj estas treege foraj; kaj estas multaj proksime parencaj specioj. Sur la altaj montoj de ekvatora Ameriko, multe da unikaj specioj apartenantaj al Eŭropaj genroj ekzistas. Sur la plej altaj montoj de Brazilo, iuj malmultaj Eŭropaj genroj estis trovitaj de Gardner, kiuj ne ekzistas en la vastaj interaj varmaj landoj. Simile, sur la Selo de Karakas (Silla de Caraccas), la fama Humbold (Humboldt) antaŭlonge trovis speciojn apartenantajn al genroj de Kordilera karaktero. Sur la montoj de Abisinio , pluraj Eŭropaj formoj kaj kelkaj reprezentantoj de la unika flaŭro de Kabo de Espero ekzistas. Ĉe la Kabo de Bona Espero iomete da Eŭropaj specioj, kiujn oni kredas indiĝenaj, kaj sur la montoj, iuj malmultaj tipe Eŭropaj formoj troviĝas, kiuj ne estis malkovritaj en la intertropikaj partoj de Afriko. Sur la Himalajoj, sur la izolitaj montaroj de la Hindia duoninsulo, sur la altejoj de Cejlono, kaj sur la vulkanaj konusoj de Javo, multaj plantoj ekzistas, aŭ idente samaj aŭ samtipaj al si, kaj ankaŭ al la plantoj de Eŭropo, ne ekzistantaj en la interaj varmaj malaltejoj. Listo de genroj kolektitaj sur la pli altaj pintoj de Javo donas impreson de kolekto farita sur monteto en Eŭropo! Eĉ pli surprize estas la fakto ke sudaj Aŭstraliaj formoj klare similas al plantoj kreskantaj sur la pintoj de montoj en Borneo. Iuj de ĉi tiuj Aŭstraliaj formoj, kiel mi aŭdis de doktoro Huker, etendiĝas laŭ la altejoj de la Malaka duoninsulo, kaj estas maldense dispersitaj, unuflanke tra Hindio, kaj aliflanke en tiom for kiom Japanio.

Sur la sudaj montoj de Aŭstralio, doktoro F. Mjuler (Müller) malkovris plurajn Eŭropajn speciojn; aliaj specioj, ne importitaj de homoj, troviĝas en la malaltejoj; kaj laŭ informoj de doktoro Huker, oni povas fari longan liston de Eŭropaj genroj, kiuj troviĝas en Aŭstralio, sed ne la la mezaj varmegaj regionoj. En la admirinda 'Enkonduko al la Flaŭro de Nova Zelando,' de doktoro Huker, analogaj kaj mirigaj faktoj estas prezentitaj koncerne la plantojn de tiu granda insulo. Sekve oni vidas ke tra la mondo, la plantoj kreskantaj sur altaj montoj, kaj sur la moderklimataj malaltejoj de la norda kaj suda duonsferoj, foje estas idente samaj; sed ili pli ofte estas specie distingitaj, kvankam parencaj al si laŭ tre rimarkinda maniero.

Ĉi tiu mallonga skizo koncernas nur plantojn: Oni povus prezenti iujn strikte analogajn faktojn pri la distribuo de teraj animaloj. En maraj produktaĵoj, estas similaj kazoj; ekzemple, mi citu aserton de la plej alta aŭtoritato, profesoro Dana, ke 'ja estas miriga fakto ke Nova Zelando havas pli proksiman similecon en ĝiaj krustuloj al Granda Britio, sia kontraŭa punkto, ol al iu ajn alia parto de la mondo.' Kavaliro J. Riĉardson (Richardson), ankaŭ parolas pri reapero ĉe la marbordoj de Nova Zelando, Tasmanio, ktp., de nordaj formoj de fiŝoj. Doktoro Huker informas min ke dudek kvin specioj de Algo estas komunaj al Nova Zelando kaj al Eŭropo, sed ne troviĝas en la interaj tropikaj maroj.

Oni observu ke la nordaj specioj kaj formoj kiuj troviĝas en la sudaj partoj de la suda duonsfero, kaj sur la montaroj de la intertropikaj regionoj, ne estas arktaj, sed apartenas al la nordaj moderklimataj zonoj. Kiel sinjoro H. C. Vatson lasttempe asertis, 'Irante de polusaj ĝis ekvatoraj latitudoj, la Alpaj kaj montaj flaŭroj vere fariĝas malpli kaj malpli arktaj.' Multaj formoj vivantaj sur la montoj de la pli varmaj regionoj de la tero kaj en la suda duonsfero havas dubindan rangon, rangitaj de iuj natursciencistoj kiel specie distingitaj, kaj de aliaj kiel variaĵoj; sed iuj certe estas identaj, kaj multaj, kvankam proksime parencaj al nordaj formoj, devas esti rangitaj kiel distingitaj specioj.

Nun konsideru kiel la supraj faktoj klarigeblas, per la kredo, subtenita de granda amaso de geologiaj indikoj, ke la tuta mondo, aŭ granda parto de ĝi, estis samtempe multe pli malvarma ol nun, dum la Glacia periodo. La Glacia periodo, mezurita laŭ jaroj, devis esti tre longa; kaj kiam oni memoras kiom vaste iuj migrintaj plantoj kaj animaloj disvastiĝis ene de kelkaj jarcentoj, ĉi tiu periodo estas sufiĉa por ajna kvanto da migrado. Dum la malvarmo malrapide alvenus, ĉiuj tropikaj plantoj kaj aliaj produktaĵoj retretus de ambaŭ flankoj al la ekvatoro, sekvataj de moderklimataj produktaĵoj, kaj poste de arktaj; sed mi ne nun traktas la lastajn. La tropikaj plantoj probable spertis multe da ekstermiĝo; oni ne povas diri kiom; eble antaŭe la tropikejoj subtenis tiom da specioj kiom oni vidas nuntempe dense kunigitaj ĉe la Kabo de Bona Espero, kaj en partoj de moderklimata Aŭstralio. Ĉar, kiel oni scias, multaj tropikaj plantoj kaj animaloj povas toleri konsiderindan kvanton da malvarmo, multaj eble eskapis ekstermiĝon dum modera falo de temperaturo, pli speciale per eskapo al la plej varmaj lokoj. Sed la grava fakto por memori, estas ke ĉiuj tropikaj produktaĵoj suferus iome. Aliflanke, la moderklimataj produktaĵoj, post ol migri pli proksimen al la ekvatoro, kvankam ili troviĝus en iom novaj kondiĉoj, suferus malpli. Kaj estas certe ke multaj moderklimataj plantoj, se protektataj kontraŭ invadoj de konkurencantoj, povas toleri multe pli varman klimaton ol sian propran. Sekve, ŝajnas al mi eble, ke iu nombro da la pli viglaj kaj dominantaj moderklimataj formoj eble enrompis la indiĝenajn liniojn kaj atingis aŭ eĉ trapasis la ekvatoron. Kompreneble, la invado estus multe helpata de alta tero, kaj eble de malseka klimato; ĉar doktoro Falkoner (Falconer) informis min ke estas la malsekeco kun la varmeco de la tropikejoj kiuj estas tre detruaj al plurjaraj plantoj de modera klimato. Aliflanke, la plej humidaj kaj varmegaj regionoj estus azilo al la tropikaj indiĝenoj. La montaroj nordokcidente de la Himalajoj, kaj la longa linio de la Kordileroj, ŝajne provizis du grandajn liniojn de invado: kaj doktoro Huker laste komunikis al mi la mirigan fakton, ke ĉiuj florplantoj, laŭnombre proksimume kvardek ses, komunaj al Tero de Fajro kaj al Eŭropo ankoraŭ ekzistas en Norda Ameriko, kiu devis kuŝi sur la vojo de marŝo. Sed mi ne dubas ke iuj moderklimataj produktaĵoj eniris kaj trapasis eĉ la malaltejojn de la tropikejoj dum periodo kiam la malvarmo estis plej forta, - kiam arktaj formoj estis migrintaj dudek kvin gradusojn de latitudo de siaj originaj landoj kaj kovris la teron ĉe la piedoj de la Pireneoj. Je ĉi tiu periodo de ekstrema malvarmo, mi kredas ke la klimato ĉe la marnivela ekvatoro estis preskaŭ sama al tiu kiu nun okazas je alteco de ses aŭ sep mil futoj. Dum ĉi tiu plej malvarma periodo, mi supozas ke grandaj spacoj de la tropikaj malaltejoj estis kovritaj kun miksita tropika kaj moderklimata faŭno, kiel tiu kiu nun kreskas kun stranga vigleco ĉe la bazo de la Himalajoj, kiun Huker detale priskribis.

Mi kredas, ke konsiderinda nombro da plantoj, kelkaj teraj animaloj, kaj iuj maraj produktaĵoj, migris dum la Glacia periodo de la nordaj kaj sudaj moderklimataj zonoj en la intertropikajn regionojn, kaj iuj eĉ transiris la ekvatoron. Dum la varmeco revenis, ĉi tiuj moderklimataj formoj kompreneble suprenirus la pli altajn montojn, ekstermiĝante sur la malaltejoj; tiuj kiuj ne atingus la ekvatoron, remigrus norden aŭ suden al siaj antaŭaj hejmoj; sed la formoj, ĉefe nordaj, kiuj transirus la ekvatoron, vojaĝus eĉ pli foren de siaj hejmoj en la moderklimatajn latitudojn de la mala duonsfero. Kvankam oni havas kialojn por kredi pro geologiaj indikoj ke la tuta grupo de arktaj konkoj apenaŭ modifiĝis dum sia longa migrado suden kaj remigrado norden, la kazo eble estis tute malsama kun tiuj invadantaj formoj kiuj trovis hejmojn sur la intertropikaj montoj kaj en la suda duonsfero. Ĉi tiuj estantaj ĉirkaŭataj de fremduloj devus konkurenci kun multaj novaj formoj de vivo; kaj estas probable ke iuj modifoj de siaj strukturoj, kutimoj, kaj konstitucioj profitus al ili. Tial multaj da ĉi tiuj vagantoj, kvankam ankoraŭ klare parencaj per heredo al siaj gefratoj de la nordaj kaj sudaj duonsferoj, nun ekzistas en siaj novaj hejmoj kiel bone markitaj variaĵoj aŭ kiel distingitaj specioj.

Estas rimarkinda fakto, forte subtenata de Huker koncerne Amerikon, kaj de Alfonso de Kandole koncerne Aŭstralion, ke ŝajne, multe pli da identaj plantoj kaj parencaj formoj migris de la nordo al la sudo, ol en la mala direkto. Oni vidas, tamen, kelkajn sudajn vegetaĵan formojn sur la montoj de Borneo kaj Abisinio. Mi suspektas ke ĉi tiu precipa migrado de nordo al sudo ŝuldiĝas al la pli granda etendiĝo de tero en la nordo, kaj al la fakto ke la nordaj formoj ekzistis en siaj hejmoj pli multnombre, kaj sekve atingis pli altan stadion de perfekteco aŭ domineco per natura selektado kaj konkurenco, ol la sudaj formoj. Pro tio, kiam ili kunmiksiĝis dum la Glacia periodo, la nordaj formoj kapablis venki la malpli povajn sudajn formojn. Oni vidas nuntempe laŭ tute sama maniero, ke tre multaj Eŭropaj produktaĵoj kovras la teron en La Plata, kaj iomete malpli en Aŭstralio, kaj iugrade venkis la indiĝenojn; aliflanke tre malmultaj sudaj formoj adaptiĝis al ajna parto de Eŭropo, kvankam feloj, lano, kaj aliaj aferoj kiuj emas porti semojn estis grandskale importataj en Eŭropon dum la lastaj du aŭ tri jarcentoj de La Plata, kaj dum la lastaj tridek aŭ kvardek jaroj de Aŭstralio. Io simile devis okazi sur la intertropikaj montoj; sendube antaŭ la Glacia periodo ili estas plenaj je indiĝenaj Alpaj formoj; sed ĉi tiuj plejparte cedis ĉie al la pli dominantaj formoj, devenintaj de la pli grandaj areoj kaj pli efikaj produktejoj de la nordo. En multaj insuloj la indiĝenaj produktaĵoj estas preskaŭ samnombraj aŭ eĉ malpli multaj ol la enmigrintoj; kaj se la indiĝenoj ne estas fakte ekstermitaj, iliaj nombroj estas tre malpliiĝintaj, kaj ĉi tio estas la unua paŝo al ekstermiĝo. Monto estas insulo sur tero; kaj la intertropikaj montoj antaŭ la Glacia periodo devis esti komplete izolitaj; kaj mi kredas ke la produktaĵoj de ĉi tiuj insuloj sur la tero cedis al tiuj produktitaj ene de la pli grandaj areoj de la nordo, laŭ tiu sama maniero per kiu la produktaĵoj de veraj insuloj lasttempe cedis ĉie al kontinentaj formoj, kiuj enmigris per helpo de la homo.

Mi apenaŭ supozas ke ĉiuj malfacilaĵoj kiuj koncernas la etendiĝon kaj similecojn de parencaj specioj vivantaj en la nordaj kaj sudaj moderklimataj zonoj kaj sur la intertropikaj montoj estas solvitaj. Tre multaj malfacilaĵoj restas nesolvitaj. Mi ne pretendas indiki la precizajn vojojn kaj metodojn de migrado, nek la kialojn kial iuj specioj kaj ne aliaj migris; kial iuj specioj modifiĝis kaj naskis novajn grupojn kaj formojn, kaj aliaj restis neŝanĝitaj. Oni ne povas esperi ekspliki tiajn faktojn, ĝis kiam oni povas ekspliki kial iu specio adaptiĝas al fremda lando per agado de homoj, kaj alia ne; kial iu etendiĝas duoble aŭ trioble pli for, kaj estas duoble aŭ trioble pli multnombra, ol alia specio ene de la sama regiono.

Mi diris ke multaj malfacilaĵoj restas nesolvitaj: iuj de la plej rimarkindaj estas priskribitaj de doktoro Huker kun admirinda klareco en siaj botanikaj verkoj pri la antarktaj regionoj. Mi ne povas diskuti ilin ĉi tie. Mi nur diru ke koncerne la ekziston de identaj specioj ĉe lokoj tiom foregaj kiom Kerkelen-Lando, Nova Zelando, kaj Fuegio, mi kredas, kiel Lajel sugestis, ke ĉe la fino de la Glacia periodo, flosantaj glacimontoj ludis gravan rolon en ilia disvastiĝo. Sed la ekzisto de pluraj tre distingitaj specioj, apartenantaj al genroj ekskluzive limigitaj al la sudo, ĉe ĉi tiuj kaj aliaj foraj punktoj de la suda duonsfero, estas, laŭ mia teorio de deveno kun modifo, multe pli rimarkinda malfacilaĵo. Iuj de ĉi tiuj specioj estas tiom distingitaj, ke oni ne povas supozi ke pasis sufiĉe da tempo ekde la komenco de la Glacia periodo por ilia migrado, nek por ilia posta modifiĝo ĝis sufiĉa grado. La faktoj ŝajnas indiki al mi ke unikaj kaj tre distingitaj specioj migris laŭ radiaj linioj de iu komuna centro. Mi emas serĉi en la sudan duonsferon, same kiel en la nordan, antaŭan pli varman periodon, antaŭ la komenco de la Glacia periodo, kiam la antarktaj teroj, nun kovritaj de glacio, subtenis tre unikan kaj izolitan flaŭron. Mi suspektas ke antaŭ ol ĉi tiu flaŭro estis ekstermita de la Glacia epoko, kelkaj formoj vaste dispersiĝis al diversaj punktoj de la suda duonsfero per fojaj metodoj de transportiĝo, kaj per helpo, kiel haltejoj, de ekzistantaj kaj nun sinkintaj insuloj, kaj eble ĉe la komenco de la Glacia periodo, per glacimontoj. Mi kredas ke per ĉi tiuj rimedoj, la sudaj marbordoj de Ameriko, Aŭstralio, kaj Nova Zelando fariĝis iomete koloritaj de la samaj unikaj formoj de vegetaĵa vivo.

Kavaliro Ĉ. Lajel hipotezis en surpriza alineo, per lingvaĵo preskaŭ identa al la mia, pri la efikoj de grandaj ŝanĝiĝoj de klimato sur geografia distribuo. Mi kredas ke la mondo lasttempe spertis unu el liaj grandaj cikloj de ŝanĝiĝo; kaj ke laŭ ĉi tiu vidpunkto, kombinita kun modifiĝo per natura selektado, multaj faktoj pri la nuna distribuo de la samaj kaj parencaj formoj de vivo estas eksplikeblaj. Oni povus diri ke vivantaj akvoj fluis dum mallonga periodo de la nordo kaj de la sudo, kaj transiris ĉe la ekvatoro; sed ili fluis kun plia forto de la nordo, inundante la sudon. Kiel la tajdo lasas siajn drivaĵojn laŭ horizontalaj linioj, kvankam pli alte sur la bordoj kie la tajdo leviĝas plej alte, tiel same la vivantaj akvoj lasis siajn vivantajn drivaĵojn sur montpintoj, laŭ malrapide leviĝanta linio de la arktaj malaltejoj ĝis granda alteco ĉe la ekvatoro. La diversaj estaĵoj tiel izolitaj kompareblas al sovaĝaj rasoj de homo, forpuŝitaj kaj travivantaj en la montaj fortikejoj de preskaŭ ĉiuj landoj, kiuj servas kiel registro, tre interesa al ni, de la antaŭaj loĝantoj de la ĉirkaŭantaj malaltejoj.